Regulamin czystości w granicach prawa

Regulamin utrzymania czystości w gminie jest takim samym aktem prawa miejscowego, jak pozostałe uchwały gminy. Tym samym zawarte w nim regulacje nie mogą wykraczać poza upoważnienie ustawowe ani powtarzać przepisów powszechnie obowiązujących. Dotyczy to m.in. nakazów usuwania sopli i nawisów śniegu z okapów rynien i innych części nieruchomości, oznakowania psa znacznikiem identyfikacyjnym czy grabienia, zbierania i zamiatania nieczystości.

Zakres, w jakim gmina może regulować utrzymanie czystości i porządku, określono w ust. 2 art. 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 Nr 236, poz. 2008 ze zm., dalej jako ustawa). Wojewoda stwierdził w rozstrzygnięciu nadzorczym (NK.VI/MP/0911/42/10)
, iż rada miasta zawarła w uchwale przepisy dotyczące utrzymania czystości, które wykraczały poza upoważnienie ustawowe. Przepisy te dotyczyły:
- określenia terminu przyłączenia do sieci kanalizacyjnej;
- nałożenia obowiązku usuwania nawisów śniegu (sopli) z okapów rynien i innych części nieruchomości;
- obowiązku usuwania poprzez zamiatanie, zbieranie, grabienie itp. zanieczyszczeń z powierzchni nieruchomości i utrzymania ich należytego stanu sanitarno-higienicznego;
- określenia okresu, za który właściciel nieruchomości jest obowiązany posiadać dowody korzystania z usług podmiotu odbierającego odpady i nieczystości ciekłe;
- nałożenia obowiązku oznakowania psa znaczkiem identyfikacyjnym;
- określenia zasad przeprowadzania deratyzacji w zakresie wykraczającym poza powierzone radom gmin przez ustawodawcę wyznaczenie terminów i obszarów jej przeprowadzenia.

Ponadto wojewoda stwierdził nieważność przepisów, które uznano za wykraczające poza delegację ustawową i jednocześnie wchodzące w zakres materii regulowanej przez ustawodawcę. Orzekając o tym, wojewoda oparł się na poglądzie sformułowanym przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z dnia 9 września 2009 r., sygn. akt II SA/Bd 517/09 (LEX nr 569860), zgodnie z którym: „Każde wykroczenie poza udzielone upoważnienie jest naruszeniem normy upoważniającej i zarazem naruszeniem konstytucyjnych warunków legalności aktu wykonawczego - aktu prawa miejscowego. Należy bowiem pamiętać, że regulacje zawarte w akcie prawa miejscowego mają na celu jedynie uzupełnienie przepisów powszechnie obowiązujących rangi ustawowej, kształtujących prawa i obowiązki ich adresatów(…) skoro postanowienia Regulaminu mają na celu jedynie uzupełnienie przepisów rangi ustawowej kształtujących prawa i obowiązki wymienionych w nich podmiotów, to również i z tego powodu nie jest dopuszczalne dokonywanie w nich powtórzeń przepisów zawartych w innych aktach normatywnych”. Przytoczono również pogląd zaprezentowany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 12 września 2008 r., sygn. akt II SA/Gl 565/08 (Lex Nr 483135): „przepisy prawa miejscowego nie mogą powielać regulacji zawartych w innych obowiązujących powszechnie aktach normatywnych: ustawach i rozporządzeniach. Trudno przyjąć, że takie powtórzenia stanowią realizację delegacji ustawowej, skoro zamiast prawnego uregulowania materii nieuregulowanej, dochodzi do powtórzenia treści istniejących przepisów”. Za przepisy powtarzające regulacje ustawowe wojewoda uznał:
- nałożenie obowiązek przyłączenia nieruchomości do sieci kanalizacyjnej, bądź wyposażenia nieruchomości w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych lub przydomową oczyszczalnię ścieków (art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach);
- nałożenie obowiązek gromadzenia nieczystości ciekłych w zbiornikach bezodpływowych (art. 5 ust. 1 pkt 3a wyżej wymienionej ustawy);
- nałożenie obowiązku usuwania piasku, liści, innych zanieczyszczeń, a także śliskości, śniegu, błota z chodników przylegających do nieruchomości (art. 5 ust. 1 pkt 4 wyżej wymienionej ustawy);
- ustanowienie obowiązku usuwania wraków pojazdów mechanicznych (art. 18 ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, Dz. U. Nr 25, poz. 202 ze zm.);
- przepis mówiący o obowiązku zawierania z podmiotami uprawnionymi umów na odbiór odpadów i nieczystości ciekłych oraz obowiązku okazywania takich umów i dowodów płacenia za te usługi (art. 6 ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach);
- przepisy mówiące o odpowiedzialności za nieprzestrzeganie przepisów regulaminu (art. 10 ust. 2a i 3 wyżej wymienionej ustawy).

Artykuł pochodzi z Serwisu Samorządowego www.lex.pl/samorzad