Porażka komorników. Konkurencja zgodna z konstytucją

Samorząd komorników, który zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego część przepisów ustawy z 2007 r. o komornikach sądowych i egzekucji komorniczej odniósł częściowy sukces. Nie udało mu się jednak obalić wprowadzonej przez tę nowelizację możliwości wyboru komornika oraz zasady, że w jednym rewirze może pracować wielu komorników.

Trybunał uznał za niezgodne konstytucją zwolnienie (w przeciwieństwie do innych wierzycieli) Skarbu Państwa z obowiązku wnoszenia zaliczek na wydatki gotówkowe ponoszone przez komornika w toku egzekucji bądź opłaty egzekucyjne w sprawach niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
- Opłaty i zaliczki uzyskiwane przez komornika to element jego dochodu. Komornicy nie powinni ponosić ciężarów wydatków i opłat, które powinien ponieść Skarb Państwa - podkreślił TK.

Za niezgodny z konstytucją został uznany też przepis, który pozwala prezesowi sądu apelacyjnego zobowiązywać komornika do zatrudnienia wskazanego asesora komorniczego. Trybunał zgodził się z Krajową Radą Komorniczą, że przyznanie prezesowi sądu apelacyjnego takiego uprawnienia bez wskazania choćby ogólnych dyrektyw dla prezesa, spowodowało odebranie samorządowi komorniczemu wpływu na sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu.
W tej części wyrok Trybunału jest sukcesem samorządu komorniczego. Nie można już tego powiedzieć o przepisie dotyczącym zatrudniania aplikantów, bowiem analogiczną regulację z ustawy, ale dotyczącą aplikantów komorniczych Trybunał uznał za zgodną z ustawą zasadniczą. Trybunał stwierdził także zgodność z konstytucją przepisu, który nakłada na komornika obowiązek zatrudnienia w okresie trzech lat co najmniej jednego aplikanta komorniczego oraz nałożenia na komornika obowiązku zatrudnienia w okresie dwóch lat co najmniej jednego asesora komorniczego.

Porażką skończyła się jednak dla komorników batalia o rzecz z ich punktu najważniejszą, czyli monopol komornika w rewirze. Zniesienie przez ustawę z 2007 roku tej zasady było motywowane dążeniem do usprawnienia egzekucji wyroków, przedstawiane było jako działanie korzystne dla gospodarki. I tak też mozliwość wyboru komornika została potraktowana przez środowiska biznesowe. Ale nie przez komorników, dla których jest to kreowanie nowej rzeczywistości, w której nie mają już monopolu i muszą, jak wszyscy na rynku, zabiegać o klientów. Poszli więc ze sprawą do Trybunału, ale TK uznał, że możliwość wyboru komornika i działalność wielu komorników w jednym rewirze jest zgodna z konstytucją. Uchylony został jednak przepis, który nie pozwala komornikowi wybranemu przez wierzyciela na odmowę wszczęcia egzekucji.