W ostatnich latach przewozy lotnicze są najszybciej rozwijającą się gałęzią transportu w Polsce. W 2007 roku polskie porty lotnicze obsłużyły ponad 19 mln pasażerów, z czego ok. 18,7 mln przypada na osiem znajdujących się w transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T: Kraków-Balice, Gdańsk-Rębiechowo, Katowice-Pyrzowice, Poznań-Ławica, Szczecin-Goleniów, Wrocław-Strachowice, Warszawa-Okęcie i Rzeszów-Jasionka. Jak prognozuje Urząd Lotnictwa Cywilnego, w 2010 roku będzie to 28 mln osób, a pięć lat później - 40 mln. Aby sprostać temu wyzwaniu konieczne jest przeprowadzenie szeregu inwestycji w infrastrukturę lotniskową.

W ramach przesłanego (notyfikowanego) KE przez Urząd projektu rozporządzenia Ministra Infrastruktury, na pomoc finansową mogą liczyć lotniska znajdujące się w sieci TEN-T. Wsparcie będzie pochodziło z Funduszu Spójności, w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013. Przewiduje się, że jest to kwota ok. 251,5 mln euro.

Zdaniem UOKiK udzielane, na podstawie rozporządzenia, wsparcie stanowi pomoc publiczną w rozumieniu przepisów wspólnotowych, ponieważ jednocześnie spełnione są następujące warunki:

  • jest ono udzielane ze środków publicznych - program ma być finansowany środkami pochodzącymi z Funduszu Spójności, które, stosownie do ustawy z 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych, stanowią środki publiczne;
  • ma charakter selektywny - dotyczy przedsiębiorców z jednego sektora gospodarki (sektor lotnictwa cywilnego) i ograniczone jest jedynie do zarządzających portami lotniczymi należącymi do transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T;
  • stanowi korzyść dla przedsiębiorcy - środki wypłacane będą jako bezzwrotna dotacja przeznaczona na pokrycie części kosztów inwestycji, a zatem przedsiębiorcy uzyskają korzyść, jakiej nie uzyskaliby w ramach swojej normalnej działalności gospodarczej;
  • udzielenie go grozi zakłóceniem lub zakłóca konkurencję oraz wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi UE - przesłankę tę uznaje się za spełnioną w przypadku, gdy nie można jednoznacznie wykluczyć potencjalnego negatywnego wpływu udzielanego wsparcia na konkurencję. W tym zakresie należy odnosić się zarówno do rzeczywistych jak i jedynie potencjalnych zakłóceń konkurencji, np. dany środek pomocowy powodował będzie istotne trudności w wejściu na rynek dla przedsiębiorstw, które dopiero zechcą w nim uczestniczyć.

Mimo że udzielane wsparcie stanowi pomoc publiczną, w opinii UOKiK, zgodne jest ono z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską oraz odpowiada warunkom dopuszczalności pomocy określonym w wytycznych wspólnotowych dotyczących finansowania portów lotniczych i pomocy państwa na rozpoczęcie działalności dla przedsiebiorstw lotniczych oferujących przeloty z regionalnych portów lotniczych. Tym samym udzielana pomoc publiczna może zostać uznana przez Komisję za zgodną z regułami wspólnego rynku.

Zgodnie z projektem rozporządzenia, pomoc może być udzielona na:

  • budowę, przebudowę lub remont infrastruktury lotniskowej wraz z zakupem urządzeń, pojazdów i systemów dla infrastruktury lotniskowej, w tym: dróg startowych, dróg kołowania, dróg technicznych, płyt postojowych dla samolotów, dróg szybkiego zejścia;
  • zakup lub remont infrastruktury systemów portu wraz z zakupem lub remontem niezbędnych urządzeń: oświetlenia nawigacyjnego, energetycznego, telekomunikacyjnego, teleinformatycznego, wodno-kanalizacyjnego, monitoringu technicznego, utrzymania lotniska;
  • budowę, przebudowę i remont infrastruktury portowej, w tym terminali pasażerskich;
  • budowę, przebudowę i remont zaplecza technicznego i operacyjnego dla obsługi infrastruktury lotniskowej wraz z zakupem niezbędnych urządzeń i systemów;
  • realizację przedsięwzięć niezbędnych w zakresie ochrony środowiska, w tym: systemów monitoringu hałasu, powietrza i wód podziemnych;
  • prace projektowe i dokumentację związaną z inwestycjami oraz prace związane z realizacją i zarządzaniem projektami.
Pomoc nie może być natomiast udzielona na wspieranie działalności komercyjnej niezwiązanej bezpośrednio z podstawową działalnością portu lotniczego, obejmującej między innymi budowę, przebudowę i remont powierzchni oraz nieruchomości przeznaczonych na biura i magazyny, hotele, sklepy, restauracje oraz parkingi. Wyłączona jest również możliwość udzielania i wypłacania pomocy przedsiębiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej oraz takim, w stosunku do których Komisja Europejska wydała decyzję o zwrocie pomocy.

Warto pamiętać:

  • udzielenie wsparcia przedsiębiorcy ze środków publicznych możliwe jest dopiero po zaakceptowaniu przez Komisję Europejską - wyjątek stanowi pomoc de minimis oraz pomoc udzielana w ramach wyłączeń grupowych;
  • przed dokonaniem notyfikacji planowana pomoc jest opiniowana przez Prezesa UOKiK - opinia nie ma jednak charakteru wiążącego, a jedynie doradczy - ma uświadamiać organom, które planują udzielić wsparcia, czy stanowi ono pomoc publiczną, czy podlega notyfikacji oraz czy jest szansa na wyrażenie przez Komisję Europejską zgody na udzielenie takiej pomocy. Sama opinia nie jest przekazywana KE, gdyż jest sporządzana wyłącznie na potrzeby polskich organów udzielających pomocy;
  • za zgłoszenie (notyfikację) projektu programu pomocowego lub projektu pomocy indywidualnej Komisji Europejskiej, a następnie uczestniczenie w postępowaniu przed Komisją, odpowiedzialny jest Prezes UOKiK;
  • Komisja ma dwa miesiące na wydanie decyzji stwierdzającej zgodność planowanego wsparcia z przepisami wspólnotowymi. Termin ten może ulec przedłużeniu, jeżeli w trakcie postępowania KE poprosi o dodatkowe informacje i wyjaśnienia. Kolejny dwumiesięczny termin liczy się od momentu otrzymania przez nią odpowiedzi;
  • od decyzji można odwołać się do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Oficjalne źródło: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów