Prokurator generalny wniósł skargę nadzwyczajną od prawomocnego orzeczenia Sądu Okręgowego w Łomży w sprawie prokuratora Wiesława M. Sąd ten 8 marca 2023 r. umorzył postępowanie przeciwko prokuratorowi M., który spowodował wypadek drogowy na szosie między Ciechanowcem a Perlejewem w województwie białostockim. Zjechał samochodem na przeciwległy pas jezdni i zderzył się z nadjeżdżającym autem. W wyniku wypadku zginęła jedna osoba, a pasażerka nadjeżdżającego samochodu odniosła ciężkie obrażenia ciała. Był to występek drogowy z art. 177 kodeksu karnego. Aby mógł odpowiadać przed sądem powszechnym, należało prokuratorowi uchylić immunitet.
Sąd Dyscyplinarny przy Prokuratorze Generalnym zgodził się na postawienie przed sądem karnym prok. Wiesława M., gdyż jego wina była wysoce prawdopodobna. Prokurator W. odwołał się do Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, która 29 października 2020 r. utrzymała w mocy orzeczenie sądu dyscyplinarnego.
Sprawa trafiła do Sądu Rejonowego w Wysokiem Mazowieckiem. Uznał on winę Wiesława M. i skazał go na sześć miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu i karę pieniężną. Od tego wyroku skazany złożył apelację, podobnie jak i prokurator.
Umorzenie, bo prokurator ma immunitet
Sąd Okręgowy w Łomży 8 marca 2023 r. umorzył postępowanie, gdyż stwierdził, że Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego nie mogła uchylić immunitet prokuratorowi, gdyż nie była legalnym sądem. Ustawodawca sam to przyznał, likwidując ją 15 lipca 2022 r. W art. 18 ustawy o Sądzie Najwyższym uregulowana jest procedura wznowienia postępowania. W terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy sędziemu, w stosunku do którego wydany został przez Sąd Najwyższy, w składzie którego brał udział sędzia Izby Dyscyplinarnej, prawomocny wyrok dyscyplinarny lub podjęta została uchwała prawomocnie zezwalająca na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej, przysługuje wniosek o wznowienie postępowania.
Jednak taki wniosek o wznowienie nie dotyczył prokuratorów ani innych zawodów prawniczych, jedynie dotyczył sędziów.
Od tego orzeczenia skargę nadzwyczajną złożył prokurator generalny, ówczesny minister Zbigniew Ziobro. Zarzucił orzeczeniu, że jest rażąco niesprawiedliwe i narusza art. 32 ust. 1 Konstytucji – prawo do równego traktowania oraz prawo do sprawiedliwego wyroku.
Prokurator występująca przed Izbą Kontroli, Renata Macierzyńska-Jankowska, przekonywała, że po umorzeniu postępowania przez sąd okręgowy nie można wznowić postępowania o uchylenie immunitetu prokuratorowi ani w żaden sposób usunąć niesprawiedliwego orzeczenia z obrotu.
– Brak w tym zakresie procedury odwoławczej, nie dostrzegam możliwości, aby postępowanie prowadzić na nowo – mówiła prok. Macierzyńska-Jankowska. – Wyrok sądu okręgowego kwestionuje bezstronność i niezawisłość sędziów zasiadających w Izbie Dyscyplinarnej, a także – prerogatywę prezydenta do ich powoływania. A przecież ta prerogatywa nie podlega kontroli - wskazywała.
SN uchyla wyrok sądu II instancji
Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych w wyroku z 13 listopada br. uchyliła zaskarżony wyrok i przekazała sprawę do ponownego rozpoznania.
- Doszło do naruszenia praw i zasad wyrażonych w Konstytucji RP - powiedział sędzia sprawozdawca Krzysztof Wiak. – Wnoszący skargę miał rację, że nie zachodziły przesłanki pozwalające na przyjęcie, że zabrakło zezwolenia na ściganie. Sąd okręgowy przyjął, że wprowadzenie do systemu prawnego art. 18 ustawy nowelizującej SN z 2022 roku pozwala na przyjęcie, że wydanie orzeczenia przez Sąd Najwyższy, w składzie którego brał udział sędzia orzekający w Izbie Dyscyplinarnej powinno być traktowane jako bezwzględna przyczyna odwoławcza. Likwidując Izbę Dyscyplinarną i pozwalając na wzruszenie, ustawodawca w pewnym zakresie przyznał, że mamy do czynienia z nieważnością postępowania - wskazał.
- Prawo do wznowienia postępowania jednak zostało przyznane jedynie sędziemu. Gdyby wolą ustawodawcy było rozszerzenie takiego prawa innym zawodom, to by tego dokonał. Mamy tu do czynienia z prawem publicznym, co nakazuje stosować ściśle przepisy i nie wykraczać poza literalne brzmienie - potwierdziła Izba Kontroli Nadzwyczajnej.
Art. 18 ustawy nowelizującej o SN nie może zatem stanowić podstawy do wznowienia postępowania (nie ma przesłanki z art. 439 par. 1 pkt.9 k.p.k.). To osobny przepis pozwalający wznowić postępowanie tylko wobec sędziów. Zdaniem SN wyrok SO w Łomży postawił oskarżonego poza regułami obowiązującego prawa, co więcej – uniemożliwił pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej za czyn popełniony w przeszłości. Nie jest już możliwe wydanie ponownego zezwolenia na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej oskarżonego za ten sam czyn, gdyż nastąpiła powaga rzeczy osądzonej.
Jak wskazał SN, wyrok sądu II instancji pozbawił pokrzywdzonych prawa do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez niezależny sąd. Stanowi to rażący przejaw niesprawiedliwego postępowania wobec osoby oskarżonej o popełnienie przestępstwa i naruszało prawa osób pokrzywdzonych do dochodzenia swoich praw.
Wyrok Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN z 13 listopada 2024 r., sygn. akt II NSNk30/23
Cena promocyjna: 53.1 zł
Cena regularna: 59 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 41.3 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
