Psycholog dr hab. Przemysław B. złożył wniosek do Narodowego Centrum Nauki o przyznanie dofinasowania (grantu) na realizację projektu pt. "Uczenie przez obserwację". Projekt został odrzucony przez Zespołów Ekspertów tego Centrum.
Odmowa podania nazwisk
Naukowiec chciał się dowiedzieć, kto opiniował jego projekt i jak wyglądały obrady tego zespołu. Do Centrum Nauki wpłynął więc wniosek Przemysława B. o przekazanie kopii protokołu posiedzenia w ramach dostępu do informacji publicznej.
Dyrektor Centrum przekazał wnioskodawcy dokument, ale nazwiska i niektóre inne dane zostały zaczernione. Dyrektor powołał się na art. 15 ust. 1 i 3 ustawy o zasadach finansowania nauki. Według tego przepisu, wnioski, recenzje, umowy i raporty z realizacji zadań finansowanych ze środków na naukę stanowią tajemnicę przedsiębiorstw. I co więcej - dane o osobach recenzentów i ekspertów oceniających w danym postępowaniu wnioski o przyznanie środków finansowych na naukę (...) nie podlegają udostępnieniu.
Skarga do WSA
Dr B. uznał, że jest to złamanie ustawy o dostępie do informacji publicznej i zaskarżył decyzję dyrektora do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Uznał, że dyrektor się myli ukrywając autorów negatywnych opinii.
Zdaniem dr Przemysława B., tajemnica obejmuje ekspertów tylko na czas prowadzenia postępowania konkursowego. Świadczy o tym sformułowanie "w danym postępowaniu". Wobec tego już po zakończeniu konkursu takie dane osobowe można udostępnić.
Czasowa tajemnica?
Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 9 listopada 2015 r. stwierdził, że dyrektor jest podmiotem zobowiązanym do udostepnienia informacji publicznej. , dlatego że reprezentuje państwową osobę prawną w rozumieniu ustawy ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Centrum Nauki powołane jest do wspierania działalności naukowej w zakresie badań podstawowych.
Czytaj też>>Narodowe Centrum Nauki jeszcze w tym roku ogłosi nowe konkursy
Niekwestionowane jest również i to, że żądane przez skarżącego informacje mają charakter informacji publicznych - jako dotyczące zasad wydatkowania (przyznawanego finansowania na badania naukowe) środków publicznych.
Posiedzenia Zespołów Ekspertów odbywane są w celu omówienia, dyskutowania i uzgadniania ostatecznej oceny projektu. Na posiedzeniach tych ujawniane są więc oceny (recenzje) poszczególnych wniosków i ujawniana jest ich treść. Takie też treści, choć zapisane w formie relacji z ustnych wypowiedzi i dyskusji, zawiera przedstawiony przez [...] protokół z posiedzenia Zespołu Ekspertów z 26–27 lutego 2015 r.
Zapewnienie bezstronności ekspertów
Zawarty w przepisie art. 15 ust. 3 ustawy o zasadach finansowania nauki zakaz ich udostępniania jest kategoryczny. Cel tej regulacji jest jednoznaczny; ma ona służyć zapewnieniu bezstronności i niezależności w formułowaniu ocen w procedurze przyznawania środków na naukę. Udzielona przez ustawodawcę w taki sposób ochrona spełnia swe zadanie "w danym postępowaniu", a więc dopóty dopóki istnieje konieczność zapewnienia bezstronności i niezależności w formułowaniu ocen. W razie zakończenia prac określonego Zespołu Ekspertów zachowanie w tajemnicy danych jego członków nie ma uzasadnienia - podkreślił w uzasadnieniu WSA.
NSA uchyla wyrok
Skarga kasacyjna dyrektora Centrum ma uzasadnienie - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny i uchylił wyrok WSA. Przyznał rację skarżącemu kasacyjnie, że dane ekspertów nie mogą być ujawnione nawet po zakończeniu procedury konkursowej.
Sędzia sprawozdawca prof. Przemysław Szustakiewicz podkreślił, że prawo do informacji publicznej jest gwarantowanym Konstytucją RP prawem politycznym. Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy zasadniczej obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.
Jednakże w wypadku nazwiska ekspertów opiniujących granty naukowe ta konstytucyjna zasada jawności nie ma zastosowania. Protokoły z posiedzeń zespołu ekspertów z mocy ustawy są wyłączone z reguły ogólnej.
- Słowo "w danym postępowaniu" oznacza, że dane osobowe są chronione w każdym konkretnym przypadku postępowania konkursowego i to bezterminowo - powiedział sędzia sprawozdawca.
Sygnatura akt I OSK 699/16, wyrok z 1 lutego 2018 r.