Nowa ustawa zapewni więcej praw konsumentom

Uporządkowanie i zintegrowanie przepisów dotyczących odpowiedzialności za jakość rzeczy sprzedanej - to główny cel nowej ustawy o prawach konsumenta, której założenia przyjął we wtorek rząd.

Dodatkowe cele zmian to wdrożenie do prawa polskiego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie praw konsumenta, a w szczególności przepisów stanowiących transpozycję dyrektywy o sprzedaży konsumenckiej, wdrożonej do polskiego porządku prawnego ustawą o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej.
Przyjęty 24 grudnia br. przez Radę Ministrów projekt zakłada ujednolicenie rozwiązań w całej UE, co ma zwiększyć zaufanie zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców do systemów prawnych innych państw członkowskich i przełożyć się na częstsze zawieranie transakcji transgranicznych.
Jak informuje Ministerstwo Sprawiedliwości, które przygotowało projekt, we wszystkich państwach członkowskich UE poziom ochrony konsumenta będzie identyczny. Nowa ustawa zagwarantuje konsumentom szerokie prawo do informacji w związku z zawieraniem umów, zarówno tych zawieranych w sposób tradycyjny – w sklepie, jak i zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa, czy na odległość (np. przez Internet czy telefon).

Korzyści dla konsumentów

1. Prawo do informacji
Nowa ustawa zagwarantuje konsumentom otrzymywanie od przedsiębiorcy, przed zawarciem umowy, wyczerpujących informacji, istotnych w kontekście jej zawierania. Co ważne, uprawnienie do otrzymania informacji będzie przysługiwało konsumentowi nie tylko w odniesieniu do umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa oraz na odległość, ale również w odniesieniu do umów zawieranych w sposób tradycyjny – w sklepie. Umożliwi to konsumentowi bardziej świadome zawieranie umów.

2. Koszty związane z zawieraniem umów
- Ustawa wprowadzi przepisy, które ułatwią konsumentowi zorientowanie się, jeszcze przed zawarciem umowy, jakie koszty rzeczywiście będzie musiał ponieść w związku z zawieraną umową. Przedsiębiorca będzie bowiem zobowiązany do poinformowania konsumenta w jasny sposób o wszystkich kosztach wynikających z umowy;
- Ustawa przewiduje, że w przypadku płatności dokonywanej przez konsumenta kartą kredytową przedsiębiorca nie będzie mógł pobierać od niego opłat wyższych niż te, które sam ponosi w związku z zastosowaniem tego sposobu płatności;
- Ustawa zabrania pobierania od konsumentów zawyżonych opłat za korzystanie z infolinii udostępnianych przez przedsiębiorców na potrzeby kontaktowania się w sprawach związanych z zawartymi umowami.

3. Prawo odstąpienia od umowy
- Ustawa wydłuża termin na odstąpienie od umowy zawieranej poza lokalem lub na odległość, bez podania przyczyn, do 14 dni (obecnie: 10 dni). Dzięki temu konsument zyskuje dodatkowy czas do namysłu i podjęcia ostatecznej decyzji;
- Ustawa precyzyjnie reguluje także sposób obliczania tego terminu, w tym w sytuacji, gdy przedsiębiorca w ogóle nie poinformował konsumenta o przysługującym mu prawie odstąpienia (w takim przypadku prawo odstąpienia wygaśnie dopiero po upływie roku od upływu podstawowego 14-dniowego terminu – obecnie: po upływie 3 miesięcy od wydania rzeczy);
- Ustawa zwalnia konsumenta od obowiązku ponoszenia kosztów związanych ze zwrotem rzeczy w przypadku skorzystania z prawa odstąpienia, jeżeli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o obowiązku poniesienia tych kosztów.

4. Uprawnienia w przypadku wadliwości rzeczy sprzedanej
- Ustawa przywraca do obrotu konsumenckiego konstrukcję „wady”, tradycyjnie funkcjonującą w Polsce, znaną i rozumianą przez konsumentów (obecnie w obrocie konsumenckim, na podstawie ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej funkcjonuje konstrukcja „niezgodności towaru z umową”);
- Ustawa zwiększa swobodę konsumenta, co do wyboru uprawnienia, z jakiego może skorzystać w przypadku wadliwości nabytej rzeczy: przywraca możliwość żądania obniżenia ceny, bądź odstąpienia od umowy od razu po stwierdzeniu wady, bez konieczności wysunięcia w pierwszym rzędzie żądania naprawy, bądź wymiany rzeczy;

5. Gwarancja
Ustawa przywróci stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego do gwarancji konsumenckiej. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca, który udziela gwarancji, nie określi dokładnie jej treści, konsument będzie mógł powołać się na uprawnienia związane z gwarancją przewidziane w Kodeksie cywilnym.

Korzyści dla przedsiębiorców

1. Ujednolicenie regulacji w skali całej UE
Przepisy dyrektywy w sprawie praw konsumenta wymuszają, w zakresie jej regulacji, wprowadzenie jednolitych rozwiązań we wszystkich państwach członkowskich. Powinno to zwiększyć zaufanie przedsiębiorców do systemów prawnych innych państw, obniżyć koszty związane z dostępem do rynków tych państw (w szczególności koszty związane z obsługą prawną), a w konsekwencji ułatwić im działalność transgraniczną.

2. Ułatwienie stosowania przepisów
- Ustawa jasno definiuje, jakie informacje, kiedy i w jaki sposób przedsiębiorca powinien przekazać konsumentowi;
- Ustawa określa jasne zasady dotyczące wykonywania prawa odstąpienia od umowy, w tym dotyczące sposobu obliczania terminów oraz skutków jego wykonania, a także niezwykle istotne kwestie związane z kosztami, które powstają w przypadku zwrotu rzeczy, wskazując kogo i w jakim zakresie obciążają te koszty;
- Ustawa wprowadza zasady dotyczące korzystania z rzeczy przez konsumenta w okresie, w którym możliwe jest odstąpienie od umowy;
Wprowadzenie precyzyjnych uregulowań, w tym zwłaszcza dotyczących kwestii, w których nie było szczegółowych regulacji, ułatwi przedsiębiorcom stosowanie przepisów i powinno przełożyć się także na obniżenie kosztów ich działalności.

3. Ujednolicenie zasad odpowiedzialności, za jakość rzeczy
Obecnie przedsiębiorca, który sprzedaje towary, odpowiada za ich jakość według dwóch odrębnych reżimów: za wady rzeczy w stosunku do kupujących, którzy nie są konsumentami (rękojmia) i za niezgodność towaru z umową wobec konsumentów. Oznacza to znaczne komplikacje i zwiększone koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Nowa ustawa ujednolici zasady odpowiedzialności w obrocie konsumenckim i w obrocie profesjonalnym, co powinno zdecydowanie ułatwić prowadzenie działalności handlowej.

4. Ułatwienie dochodzenia roszczeń regresowych
Ustawa wprowadza szczegółowe regulacje dotyczące dochodzenia roszczeń regresowych, związanych z wadliwością rzeczy sprzedanej w łańcuchu sprzedawców. Rozwiązania te ułatwią sprzedawcy finalnemu dochodzenie zwrotu kosztów poniesionych przez niego w związku z wykonaniem uprawnień przez konsumenta od tego z poprzednich sprzedawców/dostawców, którego działanie spowodowało wadę rzeczy.

Jak informuje Centrum Informacyjne Rządu, przewidywany termin wejścia w życie ustawy to 13 czerwca 2014 r. Termin ten wynika wprost z dyrektywy w sprawie praw konsumenta.