Rada Ministrów przyjęła 14 listopada przygotowany przez ministra rozwoju i finansów projekt ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jak poinformowano po posiedzeniu rządu, w projekcie ustawy określono zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne w Polsce oraz wskazano zasady tworzenia przez przedsiębiorców zagranicznych oddziałów i przedstawicielstw w naszym kraju.

Zdaniem autorów projektu, dzięki tej ustawie wyeliminowane zostaną wątpliwości prawne, na jakich zasadach firmy zagraniczne (ich oddziały i przedstawicielstwa) mogą podejmować działalność gospodarczą w Polsce, a ponadto uproszczone zostanie wiele procedur i zmniejszy się liczba dokumentów przedkładanych przez przedsiębiorców. Powinno to skłonić cudzoziemców mieszkających w Polsce oraz inwestorów zagranicznych do podejmowania decyzji o rozpoczynaniu i rozwijaniu aktywności ekonomicznej w naszym kraju.

Według założeń rzadu, w jednej ustawie zawarte zostaną wszystkie przepisy dotyczące przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych uczestniczących w obrocie gospodarczym w Polsce. Przygotowanie tej ustawy jest elementem pakietu „Konstytucja Biznesu”.


Do nowej ustawy zostanie przeniesiona część regulacji znajdujących się obecnie w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (SDG), natomiast w całości trafią do niej przepisy ustawy o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (tzw. ustawa usługowa), która przestanie obowiązywać. Oznacza to, że nowa ustawa będzie całościowo regulować wskazane zagadnienia, zapewni spójność terminologiczną, a jej przepisy będą bardziej przejrzyste i przystępne.

Do nowej ustawy włączone zostaną przepisy SDG dotyczące utworzenia i działalności oddziałów przedsiębiorcy zagranicznego oraz przedstawicielstwa przedsiębiorcy zagranicznego (w tym ostatnim obszarze dokonano znacznych uproszczeń).


Utrzymana zostanie zasada dotycząca podejmowania działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne wskazane w art. 13 SDG, z uwzględnieniem uzasadnionych ograniczeń dopuszczonych na podstawie Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE.


Do projektowanej ustawy przeniesione zostaną także regulacje z SDG, które wdrażają do polskiego porządku prawnego część przepisów dyrektywy usługowej i zobowiązują organy administracji publicznej do uznawania certyfikatów, zaświadczeń, gwarancji oraz ubezpieczeń udzielonych i wydanych w państwach członkowskich UE.

Ponadto, obowiązywanie wprowadzanych przepisów (podobnie jak w tzw. ustawie usługowej) wyłączone zostanie w odniesieniu do niektórych zawodów i rodzajów działalności usługowej. Są to m.in. zawody związane z ustawami: prawo przewozowe, prawo o notariacie, o pracy na morskich statkach handlowych, o zakładach opieki zdrowotnej, prawo oświatowe, o radiofonii i telewizji, o zawodach pielęgniarki i położnej (z wyłączeniem działalności gospodarczej, jeśli chodzi o kształcenie podyplomowe), o zawodach lekarza i lekarza dentysty (z wyłączeniem działalności gospodarczej dotyczącej kształcenia podyplomowego), o ochronie osób i mienia, czy o komornikach sądowych i egzekucji.


Poprawiony zostanie przepis dotyczący kompetencji ministra do spraw gospodarki do wydawania decyzji o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego, który utworzył oddział w Polsce. Przesłanką do wydania takiej decyzji będzie nadal rażące naruszenie polskiego prawa lub niewykonywanie obowiązków informacyjnych. Doprecyzowane zostanie natomiast, że takie naruszenie może spowodować jedynie sam przedsiębiorca zagraniczny, a nie oddział. Zatem wprost przesądza się, że oddział jest tylko formą, w jakiej działa przedsiębiorca zagraniczny, i to on jako adresat przedmiotowych przepisów może je naruszyć.


Ograniczony zostanie obowiązek przeprowadzania postępowania likwidacyjnego oddziału przedsiębiorstwa zagranicznego jedynie do sytuacji, w której likwidacja jest wynikiem wydania decyzji przez właściwego ministra o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach oddziału.


Projekt zakłada, że podobnie jak dotychczas, utworzenie przedstawicielstwa będzie wymagało wpisu do rejestru przedstawicielstw (prowadzonego przez ministra właściwego do spraw gospodarki) – na podstawie wniosku złożonego przez przedsiębiorcę zagranicznego. Obowiązkowe będzie dołączenie do wniosku o wpis dokumentu potwierdzającego upoważnienie osoby wskazanej we wniosku do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego w przedstawicielstwie (wraz z potwierdzeniem przyjęcia tego upoważnienia przez osobę upoważnioną). Osoba taka, reprezentując przedsiębiorcę w przedstawicielstwie, będzie podmiotem, do którego zgłaszane będą wszelkie uwagi dotyczące działalności przedstawicielstwa, i to na niej będzie spoczywał obowiązek likwidacji przedstawicielstwa, gdy pojawią się ku temu przesłanki.


Dodatkowo, uproszczone mają być kwestie związane z wpisem do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych. Zasadniczą zmianą – w stosunku do obecnie obowiązujących rozwiązań – będzie jednak wprowadzenie zasady dokonywania wpisu przedstawicielstwa na czas określony, tj. na 2 lata. Każdy przedsiębiorca zagraniczny zainteresowany kontynuowaniem działalności przedstawicielstwa będzie miał jednak prawo wystąpienia o przedłużenie wpisu na kolejny okres. Propozycja ta wynika z dotychczasowej praktyki prowadzenia rejestru przedstawicielstw i ma na celu stworzenie systemu, który będzie zapewniał większą aktualność i poprawność danych zawartych w rejestrze oraz wzmocnienie funkcji informacyjnych rejestru przedstawicielstw.


Ponadto, w projekcie rezygnuje się z konieczności przedkładania w procedurze rejestracyjnej dokumentu (najczęściej umowy najmu) uprawniającego przedsiębiorcę zagranicznego do wykorzystywania lokalu na potrzeby siedziby głównej przedstawicielstwa.

Nowe regulacje mają wejść w życie 1 marca 2018 r.