Spór powstał, gdy małżonkowie wystąpili z żądaniem o zasądzenie od banku 146 tys. zł z odsetkami jako nadpłaty spłaconych rat w ciągu siedmiu lat przy założeniu, że umowa kredytu frankowego jest ważna, a nie są wiążące tylko postanowienia regulujące zasady walutowej waloryzacji ich zobowiązań wobec banku.
Na wypadek nieuwzględnienia tego żądania wnieśli oni o zasądzenie od banku 264 tys. zł, tj. wszystkich pobranych przez bank rat, po stwierdzeniu, że umowa jest nieważna.
Sąd Okręgowy zgodził się z ich argumentami i zasądził małżonkom 264 tys. zł z odsetkami, ale Sąd Apelacyjny w Warszawie skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego.
Sąd Apelacyjny istotę przedstawionego zagadnienia prawnego sprowadził do odpowiedzi na pytanie, czy zasada braku związania podstawą prawną roszczenia jest silniejsza niż będące wyrazem dyspozycyjności strony wzajemne usytuowanie żądań opartych na odmiennych ocenach skutków prawnych abuzywności klauzul umownych.
Interes prawny powodów
Sąd drugiej instancji doszedł do wniosku, że skutkiem takiego rozumowania powinno być także przyjęcie, że apelacja strony powodowej, kwestionująca oddalenie żądania głównego, nie jest pozbawiona interesu prawnego. Interes ten, pomimo uznawania wyroku sądu pierwszej instancji przez stronę apelującą za prawidłowy, wynika z chęci uniknięcia ewentualnych negatywnych konsekwencji procesowych, gdyby uległo zmianie nieustabilizowane stanowisko judykatury w zakresie możliwości dalszego obowiązywania umowy bez klauzul indeksacyjnych. Co, na gruncie koncepcji związania oceną skutków tych klauzul, czyniłoby żądanie główne zasadnym.
Unieważnienie i żądanie zapłaty
W tej kwestii były różne stanowiska. Izba Cywilna SN podjęła uchwałę, że sąd jest związany kolejnością żądań określoną przez powoda także wtedy, gdy żąda on zwrotu nienależnego świadczenia obejmującego część nadpłaconych rat z powodu bezskuteczności niedozwolonych postanowień umowy kredytu, a ewentualnie zwrotu nienależnego świadczenia spełnionego w wykonaniu nieważnej umowy.
– Kiedyś sporów frankowych, w których żądanie pozwu obejmuje dwa dwuczłonowe żądania: ustalenia nieważności i zapłaty kwoty x, ewentualnie ustalenia odfrankowienia i zapłaty kwoty y, było więcej. Obecnie ta kwestia dotyczy głównie pozwów już złożonych, gdyż w nowych pojawia się raczej jedno żądanie skierowane na nieważność umowy i jedno żądanie zapłaty. Ta uchwała powinna tym bardziej ograniczyć te procesowe wątpliwości – komentuje dr Mariusz Korpalski, radca prawny.
Uchwała Izby Cywilnej SN, sygn. akt III CZP 26/23
Cena promocyjna: 242.1 zł
Cena regularna: 269 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 188.3 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
