- Obecnie pracujemy nad Krajowym Rejestrem Mediatorów, w tej chwili kończą się konsultacje. Jesteśmy na etapie analizowania uwag – ich uwzględniania lub ustosunkowania się do zastrzeżeń. Z naszego punktu widzenia jesteśmy w stanie – kolokwialnie mówiąc – dowieźć ten projekt do końca sierpnia. W czerwcu i lipcu odbędą się posiedzenia Sejmu, ale właśnie koniec kadencji i mała liczba posiedzeń może tu być jedynym problemem – zaznacza dr Marcin Romanowski. 

Czytaj: Jesteś mediatorem, zostaniesz wpisany do Krajowego Rejestru Mediatorów>>

Chodzi o projekt zmian w ustawie o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz niektórych innych ustaw. Przy okazji wprowadza się podstawę prawną do funkcjonowania KRM. Zgodnie z projektem do rejestru wpisywani będą: 

  • mediatorzy,
  • stali mediatorzy w sprawach cywilnych, 
  • stali mediatorzy w sprawach karnych,
  • oraz instytucje uprawnione do prowadzenia mediacji w sprawach karnych.

 
Jesteś mediatorem stałym, masz wpis do KRM 

Co ważne, mediatorzy wpisani obecnie na listy stałych mediatorów zostaną wpisani do Krajowego Rejestru Mediatorów, jeśli przedstawią dokumenty i oświadczenia potwierdzające spełnienie wymogów ustawowych.  Chodzi o art. 157h par. 1 i 2, czyli jeśli taki mediator: 

  • ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych;
  • ma wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji;

 

Mediatorzy wpisani na listę w więcej niż jednym sądzie okręgowym będą zobowiązani do złożenia dokumentów i oświadczeń do sądu okręgowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę instytucji wraz z informacją o wszystkich listach stałych mediatorów i wykazach, na których widnieją.

Czytaj w LEX: Zarys odpowiedzialności kontraktowej mediatora >>

Wpisy do Rejestru mają następować na podstawie decyzji wydanej przez Ministra Sprawiedliwości albo właściwego prezesa sądu okręgowego. Z kolei stałym mediatorem może być osoba fizyczna, która:

  • ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych;
  • ma wiedzę i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji;
  • ukończyła 26 lat;
  • zna język polski w mowie i piśmie;
  • daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków;
  • nie była prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo
  • skarbowe;
  • została wpisana do Rejestru.

 

Zgodnie z projektem, mediatorem w sprawach cywilnych nie będzie mógł być sędzia, asesor sądowy, aplikant aplikacji sędziowskiej, referendarz sądowy, asystent sędziego oraz ławnik sądowy w czasie trwania kadencji (nie dotyczy to sędziów w stanie spoczynku).  Z kolei stałym mediatorem w sprawach karnych nie będzie mógł być sędzia, prokurator, asesor sądowy, asesor prokuratury i aplikant aplikacji sędziowskiej i prokuratorskiej, referendarz sądowy, asystent sędziego, asystent prokuratora, funkcjonariusz instytucji uprawnionej do ścigania przestępstw oraz ławnik sądowy w czasie trwania kadencji (nie dotyczy to sędziów oraz prokuratorów w stanie spoczynku). 

Czytaj w LEX: Ugoda zawarta przed mediatorem a ugoda sądowa >>

 

Rejestr jawny za wyjątkiem PESEL-i 

Co istotne każdy będzie miał prawo dostępu do danych zawartych w Rejestrze za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, na zasadach określonych w ustawie. Przy czym KRM będzie jawny za wyjątkiem nr. PESEL mediatora. Co jeszcze w rejestrze się znajdzie? Zgodnie z ustawą: 

  • imię (imiona) i nazwisko oraz datę urodzenia;
  • adres do korespondencji;
  • obszar działania;
  • informacje dotyczące wykształcenia i odbytych szkoleń;
  • informacje dotyczące specjalizacji;
  • informacje o formach prowadzenia mediacji.

 

- Rozwiązanie to ułatwi wyszukanie mediatora przez każdą zainteresowaną osobę, czy to w celu skorzystania z mediacji pozasądowej, czy też sądowej. Rejestr będzie połączony z systemami teleinformatycznymi sądów powszechnych, dzięki czemu łatwiejsze będzie również kierowanie spraw do mediacji i komunikacja na linii mediator – organ kierujący strony/sprawę do mediacji - wskazywał w uzasadnieniu resort.

Z kolei na wniosek mediatora, w tym stałego mediatora, będzie się zamieszczać:

  • numer telefonu mediatora;
  • adres poczty elektronicznej mediatora;
  • adres prowadzenia działalności;
  • informacje o przynależności do ośrodka mediacyjnego;
  • informacje o możliwości prowadzeniu mediacji w innych językach niż język polski;
  • informacje o dodatkowych kompetencjach mediatora;
  • informację o wpisie na listę mediatorów.

 

Czytaj: Krajowy rejestr ma uporządkować rynek mediacji - trwa debata nad jego formułą>>

Obecne listy do likwidacji 

Powstanie rejestru oznacza, że listy stałych mediatorów prowadzone przez prezesów sądów okręgowych oraz wykazy instytucji i osób uprawnionych do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego w sprawach karnych zostaną zlikwidowane.

Przesłanki wykreślenia stałego mediatora z Rejestru będą tożsame z obecnie obowiązującymi w stosunku do wykreślenia stałego mediatora z listy stałych mediatorów oraz skreślenia instytucji uprawnionych z wykazów.

WZORY DOKUMENTÓW:

 

Profesjonalizacja nadal daleko 

Sędzia Anna Begier z Sądu Rejonowego we Wrześni, członkini Zespołu ds. Prawa Cywilnego Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia" ocenia, że Krajowy Rejestr Mediatorów ma wątpliwości czy cel dotyczący profesjonalizacji zawodu mediatora zostanie na podstawie tego projektu osiągnięty. 

- Nadal w rejestrze będą mogły figurować osoby, które nie są zainteresowane prowadzeniem mediacji - wskazuje i dodaje, że nie jest też jasne, czy sąd będzie mógł kierować sprawy do mediacji do mediatora niewpisanego do rejestru. - Z uzasadnienia projektu zdaje się wynikać, że ustawodawca zezwala w takim przypadku tylko na prowadzenie mediacji na podstawie umowy o mediację, ale przecież przepis art. 183 (9) par. 1 k.p.c dopuszcza każdego mediatora zaakceptowanego przez strony - podkreśla. - Żartobliwie ujmując, najlepiej, by mediatorzy do spraw rodzinnych byli zarazem i prawnikami, i psychologami. Ponieważ taki ideał byłby trudny do osiągnięcia, może warto pomyśleć o komediacjach, czyli prowadzeniu mediacji przez dwie osoby, i to najlepiej różnej płci, co dałoby większy komfort i zaufanie stronom - zauważa wskazuje. 

Czytaj w LEX: Protokół z mediacji w sprawach z zakresu prawa cywilnego >>

Zastrzeżenia w tym zakresie mają zresztą sędziowie/koordynatorzy mediacji, widać to w opiniach przesłanych do projektu. -  Nie precyzuje się pojęć „wiedzy i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji”. Wydaje się celowym, postulowanym przez środowisko tych sędziów, którzy instytucję mediacji szeroko stosują, części środowiska mediatorów oraz pełnomocników — adwokatów i radców prawnych również uczestniczących w postępowaniach mediacyjnych, aby zawód mediatora sprofesjonalizować. Na podstawie obecnie obowiązujących przepisów — w tym zakresie w takim samym brzmieniu dokonywane są wpisy na listę stałych mediatorów np. na podstawie zaświadczenia o odbyciu szkolenia, na którym — według organizatorów - mediator zdobył „wiedzę i doświadczenie”; co wobec braku narzędzi do zweryfikowania tej wiedzy i umiejętności prowadzi do wpisywania osób nigdy mediacji praktycznie nie prowadzących, a nawet czasami osób nie posiadających nawet cech osobowościowych prowadzenie mediacji umożliwiających — wskazuje Koordynator ds. mediacji w Sądzie Okręgowym w Warszawie. 

Dodaje, że rozwiązaniem mogło być wprowadzenie warunku przeprowadzania określonej ilości mediacji, przedstawienia na tę okoliczność zaświadczeń, referencji stron, aby móc faktycznie doświadczenie mediacyjne, a przez to również pośrednio — cechy osobowościowe pozwalające na prawidłowe wykonywanie tej funkcji — sprawdzić. 

Sprawdź w LEX: Zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem - krok po kroku >>

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.