Tomasz Zalewski, partner zarządzający w kancelarii Wierzbowski Eversheds Sutherland, a zarazem prezes Fundacji Legal Tech Polska uważa, że obraz zinformatyzowania kancelarii prawnych w Polsce jest dychotomiczny.
- Mamy niewielkie grono kilkunastu kancelarii, w większości międzynarodowych, bardzo wysoko zinformatyzowanych, które często stosują narzędzia nieznane w Polsce. Gros jednak polskich kancelarii prawnych zinformatyzowanych jest tylko w takim stopniu, że ma jakiś edytor tekstu, dostęp do elektronicznej bazy informacji prawnej i korzysta z nieskomplikowanych narzędzi do komunikacji elektronicznej. Często z bezpłatnych skrzynek pocztowych, które nie dają rękojmi zachowania wymogów tajemnicy zawodowej - mówi Tomasz Zalewski.
Tymczasem, na rynku nie brakuje innowacyjnych rozwiązań dla kancelarii prawnych czy podatkowych pozwalających zaoszczędzić czas pracy prawnika i zwiększyć jego efektywność. Od coraz bardziej rozbudowanych bazy informacji prawnej, po systemy do automatyzacji powtarzalnych czynności w kancelariach, do rozwiązań bardziej zaawansowanych: narzędzi do sprawdzania konfliktu interesów w kancelariach, aplikacji do pół automatycznej czy automatycznej analizy semantycznej dokumentów. Powstają też rozwiązania, które na podstawie analizy dotychczasowego orzecznictwa są w stanie określić prawdopodobieństwo uzyskania orzeczenia określonej treści. Czy też do tworzenia systemów eksperckich (klienci otrzymują bazy danych pozwalają na samodzielne rozstrzyganie pewnych kwestii).
Sztuczna inteligencja szuka klauzul
Wysoko zaawansowane rozwiązania wykorzystuje m.in. kancelaria prawna PwC Legal. - Przy projektach, które wymagają przeglądu dużego wolumenu dokumentów, w szczególności kontraktów, często korzystamy z narzędzi bazujących na samouczących algorytmach, pozwalających na czytanie kontekstowe tekstów. Algorytmy stosujemy między innymi w lokalizowaniu klauzul w dokumentach – mówi Cezary Żelaźnicki, partner zarządzający kancelarią PwC Legal.
Kancelaria korzysta również z aplikacji PwC - enforce®, która umożliwia szybką identyfikację ryzyka w organizacji po to, aby nim odpowiednio zarządzać. Aplikacja wspiera pracę dyrektorów do spraw ryzyka, compliance, audytu wewnętrznego oraz ich zespołów.
- Enforce® jest przydatny także przy projektach związanych z ochroną danych. Na zasadzie predefiniowanych kluczy i odpowiedzi pozwala na identyfikowanie pewnych procesów i przyporządkowanie im poziomu ryzyka – mówi Cezary Żelaźnicki.
PwC Legal wykorzystuje też aplikacje związane z monitoringiem sytuacji procesowej klientów posiadających ogromną liczbę różnorodnych spraw sądowych. Platforma umożliwia taryfikacje stanu poszczególnych postępowań.
- PwC Legal w Polsce jest częścią sieci kancelarii działających w ponad 80 krajach. To rozwiązanie jest szczególnie popularne w Europie Zachodniej. Nasi koledzy w Hiszpanii obsługują na przykład tysiące postępowań tamtejszego największego operatora telekomunikacyjnego – mówi Cezary Żelaźnicki.
Rynek dynamicznie się rozwija
Z danych Fundacji Legal Tech Polska wynika, że w ciągu ostatnich 3-4 lat na polskim rynku nastąpił wysyp programów do zarządzania kancelariami prawnymi. Dziś prawnicy mogą wybierać z ponad 30 propozycji. Rozwiązania te zaczynają być popularne wśród małych i średnich kancelarii w Polsce.
- To jest zgodne z tendencją, aby zaoszczędzić czas prawnika przeznaczony na różne czynności techniczne, zarządzanie kancelarią, wystawianie faktur, czy dokonywanie analizy przepisów. Z raportu stowarzyszeń amerykańskich kancelarii prawniczych wynika, że prawnik prowadzący jednoosobową kancelarię, bardzo dużo czasu poświęca na rzeczy, za które klient w ogóle mu nie płaci – mówi Izabela Konopacka z wrocławskiej kancelarii Konopacka i Stępkowski Law and Legal.
Tomasz Zalewski zauważa, że z jednej strony na rynku jest coraz więcej rozwiązań, z drugiej strony bywa, że nawet jeśli kancelarie mają takie zinformatyzowane narzędzia to nie potrafią z nich w pełni korzystać.
- Wciąż wielu prawników posługuje się elektronicznymi systemami informacji prawnej w sposób mało zaawansowany, nie potrafią na przykład filtrować wyszukiwań- zauważa Tomasz Zalewski.
Cloud computing z obawą
Popularne wśród prawników staje się korzystanie z rozwiązań chmurowych zarówno wewnątrz kancelarii, jak i do kontaktu z klientami. Zaletą tych rozwiązań jest większa kontrola nad dostępem do informacji. Jak wskazuje jednak Tomasz Zalewski większość dostępnych rozwiązań nie daje prawnikom narzędzi, które pozwoliłby w zadowalający sposób osiągnąć należytą ochronę tajemnicy zawodowej oraz zgodność z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych. Dwa lata temu przekonała się o tym znana warszawska kancelaria, która padła atakiem hakerów. Winny był provider, który miał dziury w systemie zabezpieczeń.
- Dla prawników tego typu zdarzenia oznaczają nie tylko odpowiedzialność odszkodowawczą i dyscyplinarną, ale też utratę reputacji, na którą pracuje się latami. Dlatego prawnicy są ostrożni z wykorzystywaniem chmury – mówi Tomasz Zalewski.
Skrojone na miarę
Bywa, że innowacje tworzą sami prawnicy. Łukasz Połomski radca prawny w poznańskiej kancelarii Połomski&Kłobuchowski jest też współautorem programu „Attachi” dodatku do MS Word, który wspiera skład i kompletowanie załączników. Aplikację stworzył z kolegą po tym, jak kilka lat temu, przed salą sądową rozsypały mu się akta złożone z kilkuset załączników.
- Generalnie jestem zwolennikiem wyciskania jak najwięcej z tego co mam. Maksymalnie wykorzystuje więc możliwości które daje PDF, pakiet Office czy skrypty. Gdyby nie system oparty na hiperłączach miałbym duży problem z opanowaniem sprawy cywilnej, w której zgromadzono już 140 tomów akt – mówi Łukasz Połomski. Dwie panie mecenas: Joanna Daniłowicz i Aneta Pacek-Łopalewska stworzyły serwis Treesk. To aplikacja do researchu prawnego oraz do merytorycznej pracy z regulacjami środowiskowymi. Prawnik Zofia Babicka-Klecor założyła butik prawniczy Legal Geek, który świadczy usługi dla e-commerce, start-upów oraz sektorów FinTech i ICT. Firma opracowała aplikację Dokrates automatyzującą obsługę prawną w e-handlu, pozwalająca wygenerowanie dokumentów i umów niezbędnych dla sklepu internetowego.
- Aplikacja nie zastąpi kontaktu z prawnikiem, ale połączenie prawa i technologii ułatwia korzystanie z wiedzy i doświadczenia prawników specjalizującym się w prawie e-commerce. Nasi klienci mają gwarancję, że dokumenty i umowy, które im udostępniamy, uwzględniają na bieżąco nowelizacje prawa – mówi Zofia Babicka-Klecor.
Na świecie jednym z najpopularniejszych i najlepiej rozwiniętych rozwiązań legal tech jest segment tak zwanego marketplace, czyli platform i rozwiązań łączących klientów z prawnikami. Takie platformy jak specprawnik czy prawos działają już w Polsce.
- Rynek innowacyjnych usług prawnych i dla prawników dopiero się tworzy. I na pewno będzie się rozrastał – mówi Tomasz Zalewski.
Najważniejszymi wyzwaniami rozwojowymi dla ekosystemu innowacji w Polsce poświęcona będzie konferencja Innowacyjna Europa 2017 "Fly ma to mars", która odbędzie się we Wrocławiu 23-24 listopada w Centrum Kongresowe Politechniki Wrocławskiej. Organizatorem konferencji jest Koalicja na Rzecz Polskich Innowacji, współorganizatorem Wrocławski Park Technologiczny. Członkiem Koalicji jest również Wolters Kluwer Polska. Tematy związane z Legaltech są dla nas codziennością, ale też nieustającym wyzwaniem – mówi Alicja Pollesch – dyrektor strategiczny Wolters Kluwer Polska i członek zarządu. Wskazuje, że wydawnictwo ma tu doświadczenia rynkowe od trzech dekad. - Monitorowanie mapy przemian procesów informatycznych w pracy prawników czy instytucji prawnych stanowi dla naszych menadżerów projektowych i produktowych jedną z wielu inspiracji do tworzenia innowacyjnych rozwiązań. Dotyczą one knowledge management, compliance, legal software management oraz usług chmurowych – wskazuje Alicja Pollesch. - Koalicja i fundacja LegalTech dają nam natomiast możliwość wglądu w spektrum najciekawszych innowacyjnych pomysłów technologicznych już na bardzo wstępnym etapie – podsumowuje dyrektor strategiczna.