Eksperci Forum, którzy przeanalizowali opublikowany 13 kwietnia br. projekt nowelizacji Regulaminu prac Rady Ministrów stwierdzili, że zmienia on lub uchyla 52 ze 174 przepisów regulaminu, co stanowi 30 proc. jego zawartości.
Ich zdaniem ta nowelizacja zakłada zmiany, których skutki mogą zaprzepaścić wysiłki wielu instytucji i środowisk dla unowocześnienia polskiego procesu legislacyjnego. - Co więcej, nowy kształt zasad tworzenia prawa może być w sprzeczności z zobowiązaniami międzynarodowymi i standardami praktyki OECD i Unii Europejskiej – czytamy w komentarzu.
Czytaj: Raport: prawo tworzone szybko i byle jak>>
Projekt nowelizacji Regulaminu m.in.:
1. likwiduje przepisy, które określały kształt „założeń projektu ustawy” (paragrafy rozdziału 1 i 2 Działu IV Regulaminu),
2. likwiduje przepisy, które określały formę i zawartość „testu regulacyjnego” ,
3. rezygnuje z zasady obligatoryjnego opracowywania projektów ustaw na podstawie założeń, czyli dokumentu przedstawiającego fakty i przesłanki dla interwencji rządu,
4. dopuszcza fakultatywne przygotowywanie założeń projektu ustawy, nie określając jednak formy, zakresu itp. cech tego dokumentu (na skutek likwidacji przepisów Działu IV konstytuujących założenia i test regulacyjny),
5. rozprasza funkcję i osłabia rangę koordynatora oceny skutków regulacji, dotychczas pełnioną przez ministra odpowiedzialnego za funkcjonowanie rządu (szef urzędu KPRM),
6. zmienia, z trybu obligatoryjnego na tryb warunkowy informowanie organów Unii Europejskiej o projektach dokumentów rządowych (w tym projektach założeń projektu ustawy) (par. 39 ust. par 42a),
7. rozszerza okres, w którym możliwe jest wycofanie przez organ wnioskujący projektu dokumentu rządowego z rozpatrywania przez Stały Komitet Rady Ministrów. Możliwe to będzie także w trakcie obrad Komitetu (par. 66 i par. 89).
Podkopywanie fundamentów
Jak podkreślają autorzy analizy, planowane zmiany dotykają fundamentów procesu legislacyjnego, jakim jest diagnoza i analiza problemu, określenie celów dokonywanej interwencji, rozważenia dostępnych opcji rozwiązania problemu (w tym niewymagających zmiany prawa) oraz wybór i zaplanowanie optymalnych rozwiązań. Zadania te realizują obecnie założenia projektu ustawy i towarzyszący im test regulacyjny wprowadzone do praktyki od 2012 r.
Obywatelskie Forum Legislacji stwierdza, że realizacja tych zasad nie przebiegała bezproblemowo, na co zwracało uwagę w swoich kwartalnych raportach z monitorowania rządowego procesu legislacyjnego. - Zdajemy sobie jednak sprawę z tego, że na upowszechnienie tej nowej formy analizy trzeba dłuższego czasu i konsekwencji stosowania wytycznych. Kluczowe znaczenie tych instrumentów wynika ze zastosowania podstawowych zasad metodyki tworzenia prawa - zasady racjonalnego prawodawcy, zasady zupełności i precyzji oraz zasady uzasadnienia – czytamy w opinii.
Jej autorzy zauważają, że w uzasadnieniu projektu zmiany Regulaminu pracy Rady Ministrów podnosi się jedynie, że wiele ustaw rządowych, mimo istniejącego obowiązku, przygotowywanych było bez przyjęcia założeń przez Radę Ministrów. Nie wskazano jednak danych liczbowych pozwalających określić skalę zjawiska, ani nie przedstawiono analizy przyczyn takiego stanu rzeczy. Sprawia to wrażenie, jak gdyby fakt, że przepisy nie są konsekwentnie stosowane przez urzędy administracji publicznej, był wystarczającym powodem, by je uchylać.
Nie takie będą skutki
Jak zauważają eksperci Forum, w dokumencie określającym przewidywane skutki zmian jako najistotniejszy oczekiwany efekt zostało wskazane “usprawnienie procesu przyjmowania rządowych projektów ustaw” oraz “skrócenie łącznego czasu niezbędnego do przeprowadzenia procesu legislacyjnego”. Jednocześnie stwierdzono wprost, że nie przewiduje się żadnej formy mierzenia efektów proponowanych zmian. - Zwracamy uwagę, że niezbędnym elementem prawidłowego procesu legislacyjnego powinna być nie szybkość, a jakość powstających aktów normatywnych. Zwracamy też uwagę, że niezbędnym elementem prawidłowego procesu legislacyjnego jest oparcie decyzji na faktach, przejrzystość i partycypacyjność, co powinno skutkować wysoką jakością powstającego prawa. Należy podkreślić, że obecnie obowiązujące przepisy regulaminu dają Radzie Ministrów, w szczególnych i uzasadnionych przypadkach (np. pilność reformy), możliwość świadomej rezygnacji z trybu przygotowania założeń projektu ustawy wynikającego z rozdziału 1 działu IV Regulaminu (przygotowanie założeń projektu ustawy i testu regulacyjnego) – czytamy w opinii.
Więcej o Obywatelskim Forum Legislacji>>>
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz
|