Od 7 lutego 2020 r. obowiązuje nowelizacja kolejnego pakietu przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Zmiany dotyczą w głównej mierze kwestii doręczania nakazów zapłaty oraz umorzenia postępowania w EPU.
Ograniczenie zakresu spraw rozpoznawanych w EPU
Nowelizacją wprowadzono do art. 505(28) k.p.c. § 2, który wskazuje dwie sytuacje w których nie można wydać nakazu zapłaty w EPU: gdy powód dochodzi roszczenia innego niż pieniężne oraz gdy doręczenie pozwanemu nakazu zapłaty miałoby nastąpić poza granicami kraju. Prowadzi to do ograniczenia spraw, które mogą być rozpoznawane w trybie EPU.
Zobacz procedurę w LEX: Wszczęcie postępowania w elektronicznym postępowaniu upominawczym >
Nie ma doręczenia komorniczego, jest fikcja doręczenia
Na szczególną uwagę zasługują unormowania kodeksu postępowania cywilnego w zakresie doręczenia nakazu zapłaty. W przypadku EPU ustawodawca odstąpił od wprowadzenia trybu "doręczenia komorniczego” przewidzianego w art. 1391 § 1 k.p.c.
W ramach EPU działa natomiast tzw. "fikcja doręczenia” z którą mamy do czynienia w sytuacji kumulatywnego spełnienia przesłanek wskazanych w pkt. 1-3 poniżej:
- nastąpiła podwójna bezskuteczna próba doręczenia w sposób zgodny z art. 139 § 1 k.p.c. (tzw. podwójna awizacja);
- w sprawie nie doręczono Pozwanemu wcześniej żadnego pisma w sposób przewidziany w art. 131–138 k.p.c.
- nie ma zastosowania art. 139 § 2 i 3 k.p.c. (odmowa przyjęcia pisma oraz niemożność doręczenia pisma osobie wpisanej do rejestru sądowego z racji nieujawnienia zmiany adresu) lub inny przepis szczególny przewidujący skutek doręczenia.
Zasada ta obowiązuje pod warunkiem, że adres pozwanego, pod którym pozostawiono zawiadomienia o złożeniu nakazu zapłaty w placówce pocztowej operatora pocztowego, jest zgodny z adresem Pozwanego ujawnionym w rejestrze PESEL.
Czytaj w LEX: Zmiany w elektronicznym postępowaniu upominawczym w ramach nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego >
Cena promocyjna: 319.2 zł
|Cena regularna: 399 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 279.3 zł
Co w sytuacji gdy nie spełniono powyższych warunków?
W tej sytuacji będzie miał zastosowanie art. 505(34) § 2 zgodnie z którym jeżeli po wydaniu nakazu zapłaty okaże się, że nie można go doręczyć pozwanemu w kraju, sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty i umarza postępowanie.
Do uchylenia nakazu i umorzenia postępowania nie dojdzie jednak w sytuacji, gdy powód w wyznaczonym przez sąd terminie (nie dłuższym niż miesiąc) usunie przeszkodę w doręczeniu nakazu zapłaty. Wezwanie do usunięcia przeszkody nie podlega powtórzeniu.
Czytaj w LEX: Najważniejsze zmiany w windykacji w 2020 roku >
Przesłanki umorzenia postępowania
W zakresie umorzenia postępowania w EPU doniosłe znaczenie ma zmiana odnosząca się do wprowadzenia obligatoryjnego umorzenia postępowania w razie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty. Do 7 lutego 2020 r. sądy nie stwierdziwszy podstaw do orzeczenia nakazu zapłaty będą przekazywały sprawę do sądu według właściwości ogólnej. A sąd umorzy postępowanie w sytuacji gdy stwierdzono brak możliwości doręczenia nakazu zapłaty na terenie kraju albo wniesiono sprzeciw od nakazu zapłaty.
Czytaj w LEX: Przedawnienie roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w świetle orzecznictwa >
Co zrobić po umorzeniu postępowania?
Art. 505(37) § 2 k.p.c. wskazuje, iż w sytuacji kiedy powód w nieprzekraczalnym terminie trzech miesięcy od dnia wydania postanowienia o umorzeniu EPU wniesie o to samo roszczenie w innym postępowaniu niż EPU pozew przeciwko pozwanemu skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, następują z dniem wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym.
Uiszczoną opłatę od pozwu w EPU zaliczy się wtedy na poczet opłaty od nowo wniesionego pozwu. W uzasadnieniu zmian wskazywano, iż ustawodawca miał na celu utrzymanie skutków przerwania biegu przedawnienia powstałych w konsekwencji wniesienia pozwu w EPU.
Każda ze stron opłaci swoje koszty
W przypadku umorzenia postępowania każda ze stron ponosi koszty procesu związane ze swym udziale w sprawie. W uzasadnieniu nowelizacji wskazywano, że umorzenie EPU powoduje konieczność rozstrzygnięcia o zwrocie kosztów procesu. Ze względu na brak możliwości jednoznacznego wskazania w takim przypadku strony, która wygrała sprawę, uznano za najbardziej właściwe przyjęcie, że każda ze stron procesu ponosi koszty procesu związane ze swoim udziałem w sprawie. Odnosi się to zarówno do umorzenia na skutek braku podstaw do wydania nakazu zapłaty, niemożności doręczenia nakazu zapłaty na terenie kraju czy wniesienia sprzeciwu.
Ponadto, zmianie uległa wysokość opłaty od pozwu w EPU. Od 7 lutego 2020 r. wynosi czwartą część opłaty od pozwu ustalanej na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, a nie jak do tej pory piątą część przedmiotowej opłaty.
Czytaj w LEX: Koszty sądowe – najistotniejsze zagadnienia po zmianach z lipca 2019 r. >
Jak nie EPU to postępowanie zwyczajne
Wprowadzonych zmian nie można traktować jako jednoznacznie pozytywnych lub negatywnych dla osób dochodzących w ramach EPU zapłaty świadczenia pieniężnego. Z jednej strony wprowadzone zmiany wydłużą procedurę uzyskania zaspokojenia bowiem po ewentualnym umorzeniu postępowania będzie trzeba od początku wszcząć postępowanie "zwyczajne" przed sądem co wiąże się z koniecznością sporządzenia pozwu oraz zebrania dokumentacji stanowiącej załącznik do pozwu. Z drugiej jednak strony, powód w sytuacji umorzenia postępowania nie będzie musiał kontynuować postępowania przed sądem, któremu lubelski sąd rozpoznający sprawy EPU przekazał sprawę zgodnie z właściwością ogólną, a nie kiedy wiązało się to z nadmiernymi wydatkami z tytułu podróży pełnomocnika czy strony na rozprawę na drugi koniec kraju.