Dozór elektroniczny jako forma tymczasowego aresztowania?

Sprawa „nieudolnego aresztowania” posła Marcina Romanowskiego wywołała burzliwe dyskusje. W debacie publicznej pojawiają się wątpliwości, czy aby na pewno – abstrahując od problematyki dotyczącej immunitetu – areszt jest właściwym środkiem zapobiegawczym w stosunku do takiej osoby. A może środki zapobiegawcze, które można zastosować według kodeksu postępowania karnego, nie nadążają za światem i rzeczywistością – zastanawia się Mikołaj Kozak, partner w Kancelarii Kulpa Kozak Adwokaci i Radcowie Prawni sp.p.

Z doniesień medialnych wynika, że w ramach tzw. ustawy naprawczej Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego koncentruje rozważania również wokół szerszej możliwości stosowania dozoru elektronicznego. Zmiany na tle tej instytucji są bardzo potrzebne.

Nadmierne wykorzystanie aresztów

Zdecydowanie godna refleksji jest zasadność uczynienia dozoru elektronicznego środkiem zapobiegawczym, ewentualnie formą wykonywania tymczasowego aresztowania. Z niedawno opublikowanego raportu Fundacji Court Watch Polska wynika m.in., że sądy uwzględniają ok. 90 proc. wniosków o zastosowanie tymczasowego aresztowania, przy czym np. w okręgu opolskim (apelacja wrocławska) uwzględniono 98,7 proc. wniosków.

Z raportu wynika też, że tymczasowe aresztowania w zdecydowanej większości spraw były stosowane przez cały czas postępowania karnego, a sądy w znikomym stopniu sprawdzały, czy podstawy stosowania aresztu utrzymują się na późniejszych etapach postępowania i podchodziły w sposób bezkrytyczny do tempa prowadzenia czynności przez organy prowadzące postępowanie przygotowawcze.

Wzory dokumentów w LEX:

• Wniosek o zgodę na odbywanie w systemie dozoru elektronicznego kary pozbawienia wolności w wymiarze przekraczającym 1 rok >
• Wniosek o udzielenie zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego >

Patologie systemowe

Instytucję tymczasowego aresztowania trawią takie patologie, że warto wreszcie rozejrzeć się nad innymi formami stosowania tego najsurowszego, izolacyjnego środka zapobiegawczego, który w założeniu ma być środkiem ultima ratio, a nie środkiem wciąż stosowanym powszechnie i nierzadko bez potrzeby i racjonalnego uzasadnienia.

Nie budzi wątpliwości, że tymczasowe aresztowanie jest – choć stanowi środek zapobiegawczy i obejmuje inny etap postępowania – zbliżone do kary pozbawienia wolności. Skoro zatem kara pozbawienia wolności może, w razie spełnienia warunków określonych w art. 43 Ia par. 1 kodeksu karnego wykonawczego, być wykonywana w systemie dozoru elektronicznego, to i w tej formie mogłoby być stosowane tymczasowe aresztowanie.

Takie rozwiązanie występuje chociażby w Anglii i Walii. Można w ten sposób pogodzić różne wartości – z jednej strony prawidłowy tok postępowania byłby zabezpieczony bardziej niż przy stosowaniu wolnościowych środków zapobiegawczych, a dodatkowo można by „odchudzić” jednostki penitencjarne. Dodatkowo, areszt państwowy generuje też dużo większe koszty niż „areszt domowy”. Co więcej, trzymanie się „przez aresztanta dozorowego” harmonogramu (z którego wynika, gdzie i kiedy można wychodzić) umożliwiłoby podjęcie realnej pracy, co sprzyja resocjalizacji, którą można rozpocząć jeszcze w toku postępowania przygotowawczego.

Czytaj w LEX: Postulski Kazimierz, Zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego >

Kodeks karny. Kodeks postępowania karnego. Kodeks karny wykonawczy. Kodeks karny skarbowy. Kodeks wykroczeń. Kodeks postępowania w sprawach o wykrocze

Sprawdź  

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.