To część dużej nowelizacji m.in. procedury cywilnej z lipca br., która wprowadza na stałe e-rozprawy (przepisy mają obowiązywać od marca 2024 r.) ale też choćby obowiązkowe konto dla adwokatów i radców prawnych w portalu informacyjnym sądów. Zasadą ma być możliwość przeprowadzenia dowodu na odległość w ramach posiedzenia zdalnego, jeżeli charakter dowodu się temu nie sprzeciwia. Aby przeprowadzić taki dowód, sąd będzie musiał wydać stosowne postanowienie (art. 235 par. 2 k.p.c.). Co więcej, zgodnie z nowelizacją strona już na etapie wniosku dowodowego będzie mogła wskazać, że domaga się przeprowadzenia dowodu w ramach posiedzenia zdalnego (art. 235[1] k.p.c.).

 

Po pierwsze, jakie dowody?

Analizowali to dla Prawo.pl Sebastian Morgała, adwokat, oraz Zygmunt Waga, radca prawny, z zespołu rozwiązywania sporów kancelarii Taylor Wessing. Według nich pewną wskazówkę w tym zakresie dają kolejne przepisy - art. 263[1], 284 par. 3, oraz 304 k.p.c., przewidujące możliwość odstąpienia od przeprowadzenia na posiedzeniu zdalnym dowodu z zeznań świadka, opinii biegłego (w tym czynności z udziałem biegłego) oraz przesłuchania strony i zamiast tego wezwania przez sąd świadka, biegłego lub strony do osobistego stawiennictwa na sali sądowej.

- Skoro nowela przewiduje możliwość zmiany trybu przeprowadzenia tych dowodów z posiedzenia zdalnego na posiedzenie stacjonarne, to należy przyjąć, że te dowody ustawodawca generalnie uważa za możliwe do przeprowadzenia na odległość. Wydaje się jednak, że dowody z zeznań świadka, opinii biegłego oraz przesłuchania strony nie wyczerpują kategorii dowodów, które mogą być prowadzone na posiedzeniu zdalnym - wskazywali.

Czytaj też w LEX: Struktura pism składanych przez profesjonalnych pełnomocników w świetle nowelizacji KPC >

Według nich środkiem dowodowym możliwym do przeprowadzenia na odległość na posiedzeniu zdalnym może być także przykładowo dowód z oględzin. - To, że charakter dowodu z oględzin generalnie nie sprzeciwia się możliwości jego przeprowadzenia na odległość, potwierdzają między innymi prace niemieckiego ministerstwa sprawiedliwości. W procedowanym aktualnie projekcie ustawy o wspieraniu użycia techniki wideokonferencyjnej w sądownictwie cywilnym i wyspecjalizowanym, niemiecki projektodawca przewiduje możliwość przeprowadzania oględzin w drodze transmisji obrazu i dźwięku. Za dopuszczeniem możliwości dokonania oględzin na odległość w ramach posiedzenia zdalnego może przemawiać też aspekt praktyczny polegający na „zabezpieczeniu” tak przeprowadzonego dowodu - wskazali.

Czytaj też w LEX: Rozprawy zdalne po nowelizacji KPC >

Czytaj: Strona będzie mogła się domagać, by sąd przeprowadził dowód na e-rozprawie>>

Będzie wykaz urządzeń

Do opiniowania trafił właśnie projekt rozporządzenia w sprawie rodzajów urządzeń i środków technicznych wykorzystywanych w budynku sądu do przeprowadzenia dowodu w ramach posiedzenia zdalnego, sposobu korzystania z tego rodzaju urządzeń i środków, jak również sposobu przechowywania, odtwarzania i kopiowania zapisów dokonanych podczas jego przeprowadzenia. Ma wejść w życie z dniem 14 marca 2024 r.

I tak zgodnie z tą regulacją, przeprowadzenie dowodu w ramach posiedzenia zdalnego ma następować przy zastosowaniu urządzeń technicznych analogowych lub cyfrowych umożliwiających w szczególności dwukierunkową łączność w czasie rzeczywistym pozwalających na przesył dźwięku lub obrazu i dźwięku pomiędzy uczestnikami czynności procesowej. Co więcej dowód taki może być przeprowadzony z wykorzystaniem sieci telekomunikacyjnej w rozumieniu art. 2 pkt 35 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne, w szczególności z wykorzystaniem sieci telekomunikacyjnej eksploatowanej przez sąd.

Zobacz procedurę: Złożenie wniosku dowodowego >

W rozporządzeniu wskazano też, że takie urządzenia powinny gwarantować integralność przekazu telekomunikacyjnego, a jeśli wymaga on poufności, "należy zastosować środki lub rozwiązania techniczne zapewniające dostęp do zrozumiałej formy zabezpieczonego przekazu tylko osobom uprawnionym".

Zgodnie z projektem mają być prowadzone wykazy takich urządzeń, przez:

  • prezesa sądu apelacyjnego dla urządzeń znajdujących się w sądzie apelacyjnym;
  • prezesa sądu okręgowego dla urządzeń znajdujących się w sądzie okręgowym oraz w sądach rejonowych na obszarze właściwości sądu okręgowego.

Co więcej taki wykaz ma zawierać:

  • opis urządzenia pozwalający na jego jednoznaczną identyfikację (nazwa, model, producent);
  • wskazanie sądu będącego dysponentem urządzenia oraz osoby upoważnionej w tym sądzie do dokonania ustaleń organizacyjno-technicznych w sprawie przeprowadzenia dowodu na odległość (jej imię i nazwisko, telefon kontaktowy, numer faksu i adres poczty elektronicznej);
  • w razie potrzeby – wskazanie części obszaru właściwości sądu okręgowego, w którym można wykorzystywać urządzenie;
  • informację o używanych przez urządzenie standardach i protokołach połączenia;
  • informację o wykorzystywanych przez urządzenie standardach szyfrowania;
  • informację, czy dane urządzenie umożliwia przekaz dźwięku, obrazu i danych;
  • informację, czy urządzenie jest zamontowane na stałe, czy też jest mobilne;
  • informację, czy urządzenie jest wyposażone w kamerę dokumentową (wizualizer);
  • informację, czy urządzenie umożliwia połączenia wielopunktowe, a jeśli umożliwia, to wraz z określeniem, z jaką liczbą lokalizacji może komunikować się jednocześnie;
  • informację, czy urządzenie umożliwia utrwalanie przekazywanych treści, a jeśli tak, to w jaki sposób;
  • wskazanie innych informacji mających znaczenie dla należytego przeprowadzenia dowodu na odległość przy użyciu danego urządzenia.

Zobacz nagranie szkolenia: Przesłuchanie świadka na piśmie oraz podczas rozprawy zdalnej. Problemy praktyczne >

 

E-dowód tak, ale wcześniej rezerwacja

Co więcej rozporządzenie zakłada też, że będzie prowadzony harmonogram dostępności urządzenia/urządzeń, w którym w szczególności odnotowywany będzie fakt ich zarezerwowania oraz informacja w jakim czasie.

Samej rezerwacji będzie można dokonać za pośrednictwem strony internetowej sądu - jak wskazano w rozporządzeniu "jeżeli warunki organizacyjno-techniczne zapewniają taką możliwość". Harmonogram będzie mógł również być publikowany z wykorzystaniem strony internetowej sądu.

Sądy będą musiał też informować w harmonogramie o tym, że np. z jakiegoś powodu technicznego nie można przeprowadzać dowodu na odległość.

Polecamy nagranie szkolenia w LEX: Postępowanie dowodowe po nowelizacji KPC >

W opisie e-dowodu warunki oświetleniowe i akustyczne  

Projekt reguluje też co powinno znaleźć się w opisie informatycznego nośnika danych zawierającego zapisy z przeprowadzenia dowodu w ramach posiedzenia zdalnego. Ma to być metryka identyfikacyjna zawierającą:

  • sygnaturę akt sprawy i oznaczenie organu przeprowadzającego daną czynność;
  • czas i miejsce przeprowadzenia czynności oraz zakres jej zapisu;
  • imiona i nazwiska osób w niej uczestniczących oraz imię, nazwisko i funkcję osoby dokonującej zapisu;
  • typ i rodzaj użytego do zapisu urządzenia, a jeśli zachodzi taka konieczność – charakterystykę techniczną jego oprzyrządowania;
  • warunki oświetleniowe lub akustyczne miejsca zapisu;
  • dane techniczne użytego informatycznego nośnika danych;
  • parametry techniczne zapisu z przeprowadzonego dowodu w ramach posiedzenia zdalnego, a w szczególności format zapisu, zastosowane kodery albo dekodery dźwięku lub obrazu i dźwięku, nazwę i producenta dedykowanego oprogramowania, którego użyto do zapisu informacji, liczby zapisanych ścieżek, szybkości przesuwu taśmy magnetycznej;
  • informację o ewentualnym użyciu przyrządów automatycznych do uruchamiania i zatrzymywania urządzenia zapisującego albo o jego awarii podczas dokonywania zapisu lub uszkodzenia informatycznego nośnika danych.

Następnie taki nośnik ma zostać opakowany i zabezpieczony odciskiem okrągłej pieczęci jednostki przeprowadzającej czynność procesową. Na opakowaniu z kolei należy umieścić informacje dotyczące sygnatury akt sprawy i organu przeprowadzającego czynność oraz czasu jej przeprowadzenia i osoby dokonującej opakowania.

Zgodnie z projektem każde otwarcie i ponowne zamknięcie opakowania informatycznego nośnika danych należy odnotować w metryce identyfikacyjnej - podana ma być osoba, która je otwierała, czas, miejsce i cel. Taki nośnik danych - zgodnie z projektem - powinien być należycie zabezpieczony, zwłaszcza przed utratą, szkodliwym działaniem środków chemicznych, termicznych, światła, promieniowania, pola magnetycznego lub elektrycznego oraz przed uszkodzeniami mechanicznymi.

 

Słabo słychać? Będzie można skorygować

Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem taki zapis dokonany podczas przeprowadzania dowodu w ramach posiedzenia zdalnego będzie można odtworzyć przy zastosowaniu przeznaczonych do tego celu urządzeń, co więcej będzie można użyć urządzenie korygujące lub wzmacniające utrwalony dźwięk.

Będzie można też go kopiować, przy czym informacje o wykonaniu kopii zapisu ma znaleźć się w metryce identyfikacyjnej informatycznego nośnika danych. Dodatkowo przewidziano również konieczność sporządzenia notatki do akt sprawy.

Zapraszamy na szkolenie online: Rozprawy zdalne po nowelizacji KPC - praktyczne problemy >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.