Pozwane małżeństwo zawarło 10 kwietnia 1995 r. z powodem - spółką z o.o. umowę najmu lokalu mieszkalnego. Zgodnie z jej treścią najemca uprawniony był do zamieszkiwania w lokalu wraz z najbliższymi członkami rodziny.
Roszczenie zasadne
Sąd Rejonowy w Przemyślu ustalił, że za okres od 1 kwietnia 2008 r. do 1 lutego 2011 r. pozwani zalegali z zapłatą 5 645 zł z tytułu czynszu i pozostałych opłat oraz kwoty 1 206 zł z tytułu odsetek. Powódka bezskutecznie wzywała przy tym pozwanych do zapłaty tej należności, ponosząc jednocześnie koszty wezwania w wysokości 8 zł.
Zdaniem sądu w świetle art. 688(1) par. 1 i 2 kodeksu cywilnego powództwo zasługiwało na uwzględnienie.
Sąd rejonowy jako bezsporny uznał fakt zalegania przez pozwanych z zapłatą dochodzonej pozwem kwoty z tytułu zaległości czynszowych. Wskazał jednocześnie, że pozwani nie kwestionowali faktu, że syn małżeństwa – już jako osoba pełnoletnia - stałe zamieszkiwał w spornym lokalu w okresie, za który dochodzony był zaległy czynsz.
Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 16 czerwca 2011 r., Sąd Rejonowy w Przemyślu uwzględnił powództwo w całości. Ale w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwani wnieśli o oddalenie powództwa w całości.
Skarga nadzwyczajna w interesie syna najemców
Skargę nadzwyczajną od przedmiotowego wyroku Sądu Rejonowego w Przemyślu wniósł rzecznik praw obywatelskich.
RPO w skardze podniósł zarzuty naruszenia norm konstytucyjnych oraz rażącego naruszenia prawa. Istota zarzutów sprowadzała się do tego, że sąd rejonowy w sposób nieuzasadniony i niesprawiedliwy nałożył na pozwanego obowiązek solidarnej z najemcą zapłaty należności czynszowych z tytułu zamieszkiwania w spornym lokalu, mimo że w znacznej części okresu, za który zasądzono należność czynszową, pozwany był osobą małoletnią i nie mógł ponosić odpowiedzialności za tego rodzaju należności.
Sąd Najwyższy za zasadne uznał zarzuty rażącego naruszenia prawa procesowego, tj. art. 213 par. 2 kodeksu postępowania cywilnego, regulującego instytucję uznania powództwa, jak i rażącego naruszenia prawa materialnego, tj. art. 688(1) par. 1 k.c., zgodnie z którym za zapłatę czynszu i innych należnych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale zamieszkujące z nim osoby pełnoletnie, z wyjątkiem pełnoletnich zstępnych pozostających na jego utrzymaniu, którzy nie są w stanie utrzymać się samodzielnie.
Sąd Najwyższy nie miał wątpliwości, że sąd rejonowy wadliwie poprzestał na uznaniu żądania pozwu. Jednak nie sprawdził w sposób należyty niezbędnego elementu, czyli wieku pozwanego, choć były ku temu uzasadnione podstawy. W konsekwencji błędnie przyjął, że mógł on ponosić odpowiedzialność solidarną za zapłatę czynszu i innych należnych opłat związanych z najmem spornego lokalu za okres, w którym pozwany był małoletni.
Sąd Najwyższy uznał również, że sąd rejonowy, obciążając pozwanego solidarną odpowiedzialnością za zaległości czynszowe i pozostałe opłaty związane z użytkowaniem spornego lokalu za cały okres objęty pozwem, wadliwie zastosował także art. 688(1) par. 1 k.c.
Zobacz w LEX: Odpowiedzialność osób zamieszkujących z najemcą za czynsz najmu lokalu > >
Naruszenie zasady państwa prawnego
Zdaniem Sądu Najwyższego to uchybienia sądu rejonowego miały przy tym charakter rażący, choćby z tego tylko powodu, że dotyczyły kluczowego w kontekście sprawy elementu, jakim był wiek pozwanego.
W ocenie Sądu Najwyższego w sprawie doszło również do naruszenia zasady demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Zaniechanie bowiem przez sąd rejonowy należytej weryfikacji wieku pozwanego prowadziło do zaburzenia istniejących stosunków społecznych, a w konsekwencji doprowadziło do sytuacji, w której sąd rejonowy uwzględnił wobec pozwanego powództwo również w części niedozwolonej.
Uwzględniając skargę nadzwyczajną, mając jednocześnie na uwadze, że złożona została ona po upływie pięciu lat od uprawomocnienia zaskarżonego nią wyroku, Sąd Najwyższy uznał za zasadne ograniczenie się w tym przypadku do stwierdzenia wydania zaskarżonego wyroku (w zakresie objętym skargą) z naruszeniem prawa, stosownie do art. 115 par. 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym.
Sąd Najwyższy podkreślił bowiem, że orzeczenie Sądu Najwyższego wydane po rozpoznaniu skargi nadzwyczajnej pełni rolę prejudykatu uprawniającego do dochodzenia od Skarbu Państwa odszkodowania na podstawie art. 417(1)par. 2 k.c. za tzw. bezprawie judykacyjne.
Wyrok Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN z 29 listopada 2024 r., sygn. akt I NSNc 510/23
Zobacz wzór dokumentu w LEX: Pozew o zapłatę czynszu najmu przeciwko wszystkim lokatorom > >
Cena promocyjna: 17.8 zł
Cena regularna: 89 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 53.4 zł 
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
