Celem tego planu jest stworzenie wspólnego europejskiego podejścia, dzięki któremu uzyskamy pewność, że decyzje dotyczące przyszłości małoletnich bez opieki podejmowane będą przez właściwe organy w jak najkrótszym terminie, najlepiej przed upływem sześciu miesięcy. Najważniejszym zadaniem państw członkowskich jest odnajdywanie rodzin małoletnich bez opieki i dokładny nadzór nad ich ponowną integracją ze społeczeństwem, z którego pochodzą. W przypadkach, gdy interesy dziecka najlepiej zabezpieczy inne rozwiązanie, państwa członkowskie powinny podejmować alternatywne kroki, jak przyznanie statusu ochrony międzynarodowej lub relokacja w obrębie Unii Europejskiej.

Ustalenie liczby małoletnich bez opieki przybywających do Europy w wyniku procesów migracyjnych nie jest łatwe, ale rozmiar problemu można ustalić na podstawie liczby wniosków o azyl złożonych w minionym roku przez dzieci poniżej 18 roku życia pozbawione opieki dorosłych. Dane Eurostatu wskazują, że w 2009 r. w 22 państwach członkowskich (oprócz Danii, Francji, Polski, Republiki Czeskiej i Rumunii) małoletni bez opieki złożyli 10 960 wniosków o azyl, co stanowi wzrost o 13% w porównaniu z rokiem 2008 r., w którym liczba wniosków wyniosła 9 695.

Przyczyny przyjazdu małoletnich bez opieki do UE są wielorakie. Uciekają oni przed wojną i konfliktami, ubóstwem i skutkami katastrof naturalnych, dyskryminacją lub prześladowaniami. Niektórzy wysyłani są przez swoje rodziny, które spodziewają się, że ich dzieci znajdą lepsze życie lub że będą mogły wspierać najbliższych pozostałych w domu, albo w celu połączenia się z innymi członkami rodziny przebywającymi już w UE. Część małoletnich bez opieki to ofiary handlu ludźmi. Omawiany plan działań proponuje przyjęcie podejścia skoncentrowanego wokół trzech osi działań: zapobieganie niebezpiecznej migracji i handlowi ludźmi, określenie zasad przyjmowania i gwarancji proceduralnych w UE oraz ustalenie trwałych rozwiązań. -Europa musi podjąć natychmiastowe kroki w celu zapewnienia ochrony małoletnim bez opieki, jako najsłabszym i najbardziej narażonym ofiarom procesów migracyjnych -  oświadczyła Cecilia Malmström, unijna komisarz do spraw wewnętrznych. - Nowy plan działań określa wspólne i skoordynowane podejście, mające rozwiązać problem małoletnich bez opieki, który w nadchodzących latach będzie narastać. Zasadnicze znaczenie ma, aby państwa członkowskie zobowiązały się do zapewnienia wysokich standardów w zakresie przyjmowania, ochrony i integracji małoletnich bez opieki. Przy podejmowaniu jakichkolwiek działań należy kierować się zasadą najlepszego zabezpieczenia interesów dziecka. Musimy skoncentrować się na odnajdywaniu rodzin małoletnich wjeżdżających bez opieki na terytorium UE i musimy zapewnić warunki powrotu, które umożliwią im połączenie z najbliższymi - powiedziała Malmström.