Będą nowe ustawy dla pielęgniarek

Rada Ministrów przyjęła 21 lipca dwa projekty ustaw: o samorządzie zawodowym pielęgniarek i położonych oraz o ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej. Wśród proponowanych nowości jest to, że pielęgniarki i położne będą korzystały z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Precyzyjnie określony ma być też tryb odmowy wykonania zlecenia lekarskiego przez pielęgniarkę i położną.

Jak poinformowano w komunikacie po posiedzeniu rządu, ze względu na częste nowelizacje obu ustaw zdecydowano przygotować nowe projekty.
W nowym projekcie ustawy o samorządzie zawodowym pielęgniarek i położonych znalazło się wiele rozwiązań zawartych w ustawie z 19 kwietnia 1991 r. Dotyczy to w szczególności zadań samorządu, jego struktury, nazewnictwa i kompetencji organów.
Ustawa wskazuje, że samorząd zawodowy pielęgniarek i położnych reprezentuje osoby wykonujące zawody pielęgniarki i położnej oraz sprawuje pieczę nad należytym wykonaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Przynależność do samorządu jest obowiązkowa. W projekcie doprecyzowano kompetencje samorządu, tj. Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych oraz okręgowych izb pielęgniarek i położnych. Określono, że kadencja organów izb trwa 4 lata.
Uszczegółowiono też uprawnienia nadzorcze ministra zdrowia nad samorządem. Minister będzie mógł zaskarżyć do Sądu Najwyższego (pod zarzutem niezgodności z prawem) uchwałę organu izby w ciągu 3 miesięcy od dnia jej otrzymania. Skarga będzie rozpatrywana na podstawie Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym. Postanowiono, że w sprawach wynikających z przepisów prawa, organy kolegialne izb okręgowych, po podjęciu uchwały, będą musiały niezwłocznie nadać jej formę pisemną. Większość okręgowych izb wywiązuje się z obowiązku spisania treści uchwały, ale niektóre tego nie robią, pozbawiając w ten sposób ministra zdrowia możliwości skorzystania z uprawnień nadzorczych, tj. zaskarżenia uchwały do Sądu Najwyższego.
W projekcie ustawy uregulowano również kwestię członkostwa w samorządzie zawodowym pielęgniarek i położnych. Zaproponowano, aby nowym członkiem takiego samorządu była pielęgniarka lub położna, która ma m.in. prawo wykonywania zawodu. Osoba taka staje się członkiem samorządu od dnia podjęcia uchwały o stwierdzeniu lub przyznaniu prawa do wykonywania zawodu. Chodzi o podkreślenie, że samorząd jest instytucją publicznoprawną.
W nowej ustawie uregulowane będą również kwestie odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i położnych. Obecnie wiele ważnych regulacji z tej dziedziny zawartych jest w rozporządzeniu, co może być kwestionowane z punktu widzenia standardów konstytucyjnych. W projekcie określono również prawa i obowiązki członków samorządu, w tym zasady wykonywania przez nich funkcji w organach samorządu oraz czas ich sprawowania. Doprecyzowano podstawę prawną do finansowania samorządu w zakresie zadań wykonywanych przed 1991 r. przez organy władzy publicznej.

W projekcie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej,określono zasady wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej, przyjmując, że są to samodzielne zawody medyczne. Usystematyzowano też przepisy dotyczące kształcenia w szkołach pielęgniarskich i szkołach położnych. Wprowadzono możliwość realizowania tzw. studiów pomostowych, które umożliwiają uzupełnienie wykształcenia do poziomu licencjata. Z tego rozwiązania będą mogły skorzystać pielęgniarki i położne, które nie mają wyższego wykształcenia zawodowego. Przewidziano złagodzenie warunków obowiązujących przy podejmowaniu kształcenia podyplomowego, ograniczono obciążenia administracyjne dla organizatorów kształcenia podyplomowego.
Wprowadzono przepis ułatwiający powrót do zawodu. Pielęgniarki lub położne, które nie wykonują zawodu łącznie przez okres dłuży niż 5 lat (w okresie ostatnich 6 lat), a zamierzają podjąć pracę, muszą zawiadomić o tym okręgową radę pielęgniarek i położnych. Osoby takie będą musiały odbyć przeszkolenie, trwające nie dłużej niż 6 miesięcy, pod nadzorem innej pielęgniarki lub położnej (legitymującej się co najmniej 5-letnim doświadczeniem zawodowym). Doprecyzowano też warunki prowadzenia indywidualnej praktyki pielęgniarskiej lub położniczej, z uwzględnieniem zmniejszenia barier administracyjnych przy rejestracji tej działalności. Doprecyzowane mają być także zasady ochrony prawnej pielęgniarek i położnych podczas i w związku z wykonywaniem czynności polegających na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Będą one korzystały z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Precyzyjnie określono tryb odmowy wykonania zlecenia lekarskiego przez pielęgniarkę i położną.
Projekt przewiduje, że minister zdrowia - po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych - będzie określał w rozporządzeniu rodzaje materiałów, które mogą być pobierane przez pielęgniarkę i położną do celów diagnostycznych samodzielnie - bez zlecenia lekarskiego.