RPD chce definicji opieki naprzemiennej i kary za utrudnianie kontaktów dzieckiem

Rodzicowi, który utrudnia kontakty z dzieckiem mimo orzeczenia sądu, powinny grozić grzywna lub ograniczenie wolności - uważa Rzecznik Praw Dziecka i proponuje konkretne zmiany w prawie karnym. Postuluje również - w piśmie do Ministra Sprawiedliwości - wprowadzenie definicji opieki naprzemiennej – jako jednej z możliwych form sprawowania opieki nad dziećmi przez rozstających się rodziców.

Warto przypomnieć, że kończą się prace nad pakietem propozycji zmian w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz m.in. kodeksu postępowania cywilnego. Zakładają one m.in. rodzinne postępowanie informacyjne, dotyczące par posiadających małoletnie dzieci. Początkowo miało być prowadzone przed pozwem rozwodowym, MS uwzględniło jednak uwagi prawników i ma być częścią rozwodów.

Przy okazji podnoszona była też, m.in. przez kuratorów sądowych, kwestia uporczywego utrudniania kontaktów z dzieckiem, tym bardziej że propozycja w tym zakresie znalazła się w pierwszej wersji projektu - dotknęła ją dyskontynuacja prac - trafiła do Sejmu w 2019 r. W tamtej znalazła się propozycja kar grzywny i ograniczenia wolności za uporczywe utrudnianie kontaktów - co w ocenie m.in. obrońców praw dziecka, było krokiem w dobrym kierunku. Ostatecznie jednak samo ministerstwo się z tego wycofało. Potem informowano, że trwają prace analityczne dotyczące problematyki kontaktów, zwłaszcza ich skuteczności, oraz problematyki szeroko pojętej alienacji rodzicielskiej. - W zależności od wyników tych prac, podjęte zostaną odpowiednie decyzje co do rozpoczęcia ewentualnych prac legislacyjnych z danego obszaru - pisało wówczas ministerstwo, w odpowiedzi na pytania serwisu Prawo.pl, dotyczące statusu prac. Ostatecznie - w nowym projekcie - to się nie znalazło.

Czytaj: Postępowanie informacyjne w trakcie, a nie przed rozwodem - MS zmienia własny projekt >>

Penalizacja utrudniania kontaktów

Mikołaj Pawlak, RPD, podkreśla że obecnie brak jest regulacji przewidującej możliwości pociągnięcia do faktycznej i skutecznej odpowiedzialności osoby, która uporczywie uchyla się od wykonania orzeczenia sądu lub ugody w przedmiocie kontaktów rodzica z dzieckiem.

- Moim zdaniem optymalne byłoby wprowadzenia nowego typu czynu karalnego - karalności za utrudnianie kontaktów z dzieckiem, lub za utrudnianie możliwości sprawowania pieczy naprzemiennej, gdy orzeczenie lub ugoda nie są wykonywane mimo uprzedniego nakazania zapłaty sumy pieniężnej, a także za uchylanie się od orzeczenia sądu nakazującego odebranie dziecka - wskazuje.

MS wielokrotnie przypominało, że brak realizacji kontaktów może prowadzić do wszczęcia odpowiedniego postępowania, a następnie nakazania zapłaty określonej sumy pieniężnej na podstawie przepisów art. 598[15] , art.598[16] i art. 598[22] Kodeksu postępowania cywilnego. O co chodzi? Jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów, sąd opiekuńczy, uwzględniając jej sytuację majątkową, może zagrozić jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem. Chodzi o określoną kwotę za każdy kontakt. Gdy to nie pomoże, sąd ma możliwość nakazania zapłaty tej kwoty. Problem jednak w tym, że nawet wysokie kwoty nie powstrzymują utrudniania kontaktów.

RPD postuluje zmiany w Kodeksie karnym i Kodeksie postępowania karnego. M.in art. 209a par. 1 K.k. w brzmieniu: Kto, będąc zobowiązany do wykonania orzeczenia sądu albo ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem lub orzeczenia, w którym sqd określił, że dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach, uchyla się od wykonania tego orzeczenia albo tej ugody mimo uprzedniego prawomocnego nakazania przez sąd zapłaty sumy pieniężnej, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności, oraz par. 2: kto uchyla się od wykonania orzeczenia o przymusowym odebraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, zleconemu przez sqd kuratorowi sądowemu, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Ściganie miałoby następować na wniosek pokrzywdzonego, a karze nie podlegałby sprawca, który nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego wykonałby orzeczenie albo ugodę. Co więcej prokurator (zmiana k.p.k) mógłby zawiesić postępowanie na okres nie krótszy niż 3 miesiące oraz nie dłuższy niż jeden rok, jeżeli podejrzany złożyłby oświadczenie na piśmie, w którym zobowiąże się do wykonywania orzeczenia sądu albo ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem lub orzeczenia, w którym sąd określił, że dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach.

Definicja opieki naprzemiennej

W ocenie RPD powinno też zostać zapisane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, że przy braku porozumienia sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. W takiej sytuacji sąd mógłby powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom oraz określić, że dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach lub powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.