W obecnym stanie prawnym, wobec upływu terminu obowiązywania rozporządzenia z 22 maja 2015 r., w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych od niektórych dochodów (przychodów) podatników podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatników podatku dochodowego od osób prawnych., umorzone zobowiązanie wobec banku z tytułu kredytu (w tym odsetki wymagalne) na gruncie ustawy o PIT stanowi przychód z innych źródeł powstały w dniu umorzenia. Przychód ten podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach, wg obowiązującej skali podatkowej. Analogiczna sytuacja powstaje w przypadku zapłaty kredytu poniżej istniejącego zobowiązania.
Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem, zaniechanie poboru PIT obejmie umorzone kwoty wierzytelności z tytułu zabezpieczonych hipotecznie kredytów udzielonych przed 15 stycznia 2015 r., jeżeli hipotekę ustanowiono na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, w związku z otrzymaniem przez osoby fizyczne kredytu na własne cele mieszkaniowe.
Proponowane zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych dotyczy tej części zobowiązania kredytobiorcy, która opiewa na wartość umorzonego kredytu oraz odsetek, prowizji oraz wszelkich opłat, które były warunkiem koniecznym dla zawarcia umowy kredytu i znajdzie zastosowanie, jeżeli osoba fizyczna, której umorzono zobowiązanie z tytułu kredytu, nie skorzystała z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie. Przy czym zaniechanie poboru podatku obejmie dochód uzyskany wyłącznie z tytułu jednego umorzenia.
Ponadto proponuje się, aby w konsekwencji stosowania przez sektor bankowy ujemnego oprocentowania, zaniechaniem poboru podatku dodatkowo objąć świadczenia otrzymane w związku z umową kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipoteką otrzymanego przed 15 stycznia 2015 r. od podmiotów uprawnionych do udzielania kredytów w walucie obcej lub w polskich złotych, lecz nominowanych lub indeksowanych do waluty obcej, w przypadku gdy w wyniku zastosowania ujemnego oprocentowania, po stronie kredytobiorcy będącego osobą fizyczną powstanie przychód poprzez faktyczną zapłatę poniżej istniejącego zobowiązania.
Jednocześnie dla stworzenia zachęty dla kredytodawców do podejmowania działań zmierzających do umarzania zobowiązań osobom fizycznym z tytułu udzielonych im kredytów mieszkaniowych proponuje się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób prawnych, od dochodów stanowiących równowartość umorzonych zobowiązań z tytułu kredytów, od tej części kapitału, od której następuje zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie projektowanego rozporządzenia.
Proponuje się, aby rozporządzenie weszło w życie w dniu następującym po dniu ogłoszenia i miało zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2018 r. W ten sposób, mimo że rozporządzenie z 22 maja 2015 r. przestało obowiązywać z dniem 31 grudnia 2016 r. zachowana zostanie ciągłość zwolnienia od poboru podatku od świadczeń zarówno dla kredytobiorców określonych w projekcie, jak i kredytodawców.
