NSA: Zamiana nieruchomości pomiędzy gminą a skarbem państwa z VAT

Po obu stronach umowy występuje ta sama jednota, ale w różnych rolach. Dlatego należy uznać, że dochodzi do przeniesienia władztwa ekonomicznego nad nieruchomościami. A to świadczy o fakcie dokonania opodatkowanej dostawy towarów - tłumaczy w swoim wyroku Naczelny Sąd Administracyjny.

Osią sporu była kwestia czy zamiana nieruchomości należących do zasobu gminy miejskiej w zamian za nieruchomości należące do zasobu skarbu państwa, będzie dostawą towarów opodatkowaną podatkiem VAT.

Zamiana nieruchomości pomiędzy gminą a skarbem państwa miała nastąpić art. 14 ust. 3 ustawy z 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami. Przy czym gmina jest miastem na prawach powiatu. Razem ze skarbem państwa mają jeden numer identyfikacji podatkowej.

Gmina uważała, że taka zamiana wywoła jedynie skutki w aspekcie prawa cywilnego – zmiana stosunków własnościowych. Jednak na gruncie prawa podatkowego  taka transakcja nie mogłaby być uznana za dostawę towarów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT. Argumentowała to faktem, że w wyniku takiej zamiany nie doszłoby do "rozporządzenia towarem jak właściciel". Ponadto wskazywała, że występowałaby jako podatnik VAT po obu stronach transakcji.

Bez znaczenia zasady o reprezentacji

Dyrektor izby skarbowej jednak oponował i wskazywał, że opodatkowaniu będzie podlegać przeniesienie własności rzeczy na inny podmiot, a nie na innego podatnika. W konsekwencji jednakowy NIP nie będzie miał znaczenia. Fiskus tłumaczył też, że bez znaczenie jest fakt, że jako gospodarującym nieruchomościami występował prezydent miasta (na prawach powiatu), ponieważ to nie on prowadził działalność gospodarczą , tylko gmina i to ona będzie podatnikiem VAT z tytułu tej transakcji.

Z fiskusem zgodził się Wojewódzki Sąd Administracyjny (I SA/Kr 1824/14). WSA przyjął, że nie będą miały znaczenia dla kwestii opodatkowania zasady i przepisy z zakresu reprezentacji podmiotów w ogóle. To tak jakby umowa była zawierana pomiędzy  właścicielem nieruchomości z jednej strony, a tą samą osobą, ale reprezentującą właściciela drugiej, zamienianej nieruchomości – tłumaczył sąd pierwszej instancji.

Analogia pomiędzy odszkodowaniem a zamianą

26 września br. Naczelny Sąd Administracyjny (I FSK 1094/15) wydał wyrok w tej sprawie. Sąd omówił wyrok TSUE C665/16, gdzie Trybunał rozstrzygnął kwestię opodatkowania, gdy własność nieruchomości należącej do gminy została przeniesiona na skarb państwa w zamian za odszkodowanie. TSUE uznał, że takie wywłaszczenie za odszkodowaniem stanowi transakcję podlegającą opodatkowaniu VAT. Jednak NSA zaznaczył, że ten wyrok nie był przesądzający dla rozstrzygnięcia tej sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny zaznaczył, że według regulacji unijnych opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej podlega przeniesienie prawa własności. W krajowej regulacji nie ma tak wyraźnego rozróżnienia, a według definicji pojęcia dostawy towarów jest nią przeniesienie prawa do dysponowania jak właściciel, czyli przeniesienie władztwa ekonomicznego – to podlega opodatkowaniu VAT. Prezydent miasta będzie pełnił tutaj dwie funkcje: po stronie gminy jako jej organ wykonawczy i jako przedstawiciel skarbu państwa. Skoro jedna jednostka będzie po obu stronach planowanej umowy, ale w różnych rolach, to dojdzie do przeniesienia władztwa ekonomicznego, czyli będzie miała miejsce podlegająca opodatkowaniu VAT dostawa towarów – skonkludował NSA.

Warto też przeczytać: NSA: Sprzedaż i zamiana działek to nie to samo.