Czy otrzymanie w spadku wierzytelności o wypłatę odszkodowania oraz wypłata tego odszkodowania to dwa odrębne zdarzenia, które podlegają odrębnemu opodatkowaniu, najpierw podatkiem od spadków i darowizn a potem podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Tak chciała skarbówka. Sprawa, która trafiła na wokandę NSA jest ciekawa nie tylko z uwagi na nietypowy rodzaj wierzytelności, który był przedmiotem spadku, ale także z uwagi na aspekty proceduralne. NSA przypomniał bowiem sądowi niższej instancji jakie ma on uprawnienia, poza które nie może wykraczać. Natomiast podatnik po kilkuletniej batalii nadal nie ma pewności co do rozstrzygnięcia, ponieważ sprawa ponownie wróci do WSA. Co tak naprawdę było jej przedmiotem?
Podatnik z innymi spadkobiercami zmarłego należą do I grupy podatkowej. Każdy z nich w 2015 r. złożył w urzędzie skarbowym zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych SD-Z2. W zgłoszeniach tych nie uwzględnili oni wierzytelności o wypłatę odszkodowania z tytułu uszczerbku na zdrowiu związanym z pracami przy rozbiórce World Trade Center w Nowym Jorku po zamachach 11 września 2001 r. Na datę spadkobrania nie mieli możliwości ustalenia wysokości przysługującego odszkodowania z uwagi na brak decyzji administracji USA.
Fundusz odszkodowań dla ofiar wydarzeń z 11 września powstał w celu wypłaty odszkodowań wszystkim osobom (zarządcom spadku lub osobom zmarłym), które doznały uszczerbku na zdrowiu lub zginęły w wyniku katastrof samolotów spowodowanych przez terrorystów tego dnia lub podczas odgruzowania po tych katastrofach.
Zobacz również: Niezgłoszenie do opodatkowania spadku może podlegać karze >>
Czytaj w LEX: Zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych obejmujące odszkodowania >>>
Decyzja o odszkodowaniach z World Trade Center z opóźnieniem
Podatnicy dopiero w grudniu 2016 r. otrzymali informację o przyznaniu odszkodowania, a w lipcu 2017 r. je otrzymali. Wnioskodawcy (małżonka i dwójka dzieci) zwrócili się o interpretację (były dwa wnioski, ale skupmy się na jednym) czy opisana wierzytelność wchodzi do masy spadkowej i podlega podatkowi od spadków i darowizn i czy otrzymanie wierzytelności lub środków finansowych w wyniku jej realizacji stanowi przychód opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Dyrektor KIS uznał, że wierzytelność o wypłatę odszkodowania nabytego w drodze spadku podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, zatem korzysta z wyłączenia z opodatkowania PIT. Natomiast uznał, że środki pieniężne otrzymane w wyniku realizacji wierzytelności (odszkodowanie w USA na podstawie ustawy Jamesa Zadrogi z 2010 r., o opiece zdrowotnej i odszkodowaniach dla ofiar wydarzeń z 11 września) podlegają PIT i są zwolnione na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.
Czytaj w LEX: Odprawa pośmiertna - zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych >>>
Podwójne opodatkowanie
Podatnik skierował skargę do WSA, zarzucając organom naruszenie prawa poprzez przyjęcie, że otrzymanie w spadku wierzytelności o wypłatę odszkodowania oraz wypłata tego odszkodowania podlegają odrębnemu opodatkowaniu w podatku od spadków i darowizn oraz podatku dochodowego od osób fizycznych.
W skardze podatnik jasno sformułował swoje zarzuty.
W wyroku z 25 lutego 2019 r. WSA w Warszawie wskazał, że przyjęcie poglądu zaprezentowanego przez organ prowadziłoby do dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu, tj. raz podatkiem od spadków, drugi raz podatkiem dochodowym ((III SA/Wa 1055/18)). Jednak ku zdziwieniu podatnika stwierdził, że odszkodowanie podlega podatkowi od spadków i darowizn.
- Wydając wyrok sąd I instancji nie poczuł się związany zarzutami skargi i postanowił rozstrzygnąć sprawę co do istoty, rozszerzając wątpliwości, które przedstawił skarżący. WSA stwierdził, że jednak podatek dochodowy nie będzie miał zastosowania z uwagi na treść art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT i tym samym nie będzie również miało zastosowanie zwolnienie z tego podatku dla odszkodowań – argumentował przed NSA Konrad Dura, doradca podatkowy, pełnomocnik podatnika, wskazując, że strona skarżąca uważa, iż zastosowanie powinien mieć art. 21 ust. 1 pkt 3, czyli odszkodowanie powinno korzystać ze zwolnienia z PIT, a w konsekwencji nie podlega podatkowi od spadków i darowizn.
Czytaj w LEX: Odszkodowania i zadośćuczynienia dla osób fizycznych na przykładach >>>
Cena promocyjna: 143.2 zł
|Cena regularna: 179 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 161.1 zł
NSA: Sąd jest związany granicami skargi
NSA po rozpoznaniu skargi kasacyjnej podatnika 2 grudnia br. uchylił zaskarżony wyrok w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania (sygn. akt II FSK 1152/22).
- NSA uznał za zasadny zarzut naruszenia art. 57a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ponieważ zgodnie z tym przepisem sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną przy skargach dotyczących interpretacji indywidualnych – uzasadniała sędzia sprawozdawca.
NSA podkreślił, że w skardze kierowanej do WSA skarżący jednoznacznie stwierdził, że "organ wskazał, iż przychód uzyskany przez skarżących podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stanowisko organu w tym zakresie jest jasne i dokładnie uzasadnione. Nie ma podstaw do skarżenia interpretacji drugiej w tym zakresie. Tym samym stanowisko organu w tym zakresie należy odnieść do samego odszkodowania otrzymanych przez skarżących a nie tylko do wypłaconych środków pieniężnych na etapie realizacji wierzytelności".
- Sąd, stwierdzając wbrew temu czego żądał skarżący i wbrew treści skargi, że zarówno wierzytelność jak i środki otrzymane w wyniku jej realizacji powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn wyszedł poza tę skargę, a więc przekroczył uprawnienie, które daje mu art. 57a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zamiarem strony nie było podniesienie zarzutu naruszenia artykułu 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez jego zastosowanie w sprawie i zwolnienie od tego podatku dochodowego nabycia wierzytelności i wypłaty środków – wskazywała sędzia sprawozdawca.
NSA podkreślił, że przekroczone zostały granice zakreślone zarzutami podniesionymi w skardze. Dlatego NSA skierował sprawę do ponownego rozpoznania, aby WSA rozpoznał ją tylko w zakresie określonym w skardze.
I tak oto, po kilkuletniej batalii podatnik nie doczekał się jeszcze ostatecznego rozstrzygnięcia, choć z uzasadnienia NSA wynika, że powinno być ono dla niego korzystne i zastosowanie powinno mieć zwolnienie z PIT i brak podatku od spadków i darowizn.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
