VAT: unieważnienie umowy nie daje prawa do korekty

Bezwzględna nieważność zawartej umowy, na podstawie której wykonano usługi budowlane, nie stanowi podstawy do wystawienia faktur korygujących. Takie stanowisko wynika z wyroku NSA z 10 kwietnia 2013 r.

W przedmiotowej sprawie organ podatkowy wydał decyzję, w której za bezpodstawną uznał dokonaną przez spółkę korektę faktur z tytułu wykonanych usług. Fiskus uznał, że usługi budowlane mogą być przedmiotem legalnego obrotu i mimo iż zawarta umowa o wykonanie robót budowlanych została uznana na gruncie przepisów prawa cywilnego za bezskuteczną, to na jej podstawie spółka zobowiązała się do świadczenia usług budowlanych i usługi te wykonała. Wykonane usługi udokumentowane wystawionymi fakturami podlegają przepisom ustawy o VAT, gdyż czynność nawet prawnie nieskuteczna czy nieważna podlega opodatkowaniu, jeżeli odpowiada w swojej istocie takim samym czynnościom wykonywanym skutecznie przez podatników VAT.

Spółka zarzuciła organowi naruszenie art. 6 pkt 2 ustawy o VAT poprzez przyjęcie, że wskazany wyjątek od obowiązku podatkowego w podatku VAT dotyczy wyłącznie czynności, które nie mogą być nigdy przedmiotem skutecznej umowy (nawet potencjalnie) a natomiast umowa o roboty budowlane - jak w sprawie niniejszej - tego wymogu nie spełnia, choć nieważna ex lege i ex tunc potencjalnie może być wszak skuteczna (być przedmiotem skutecznej umowy).

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Zdaniem sądu kasacyjnego fiskus w sposób czytelny wskazał na dowody, na podstawie, których ocenił zakres prac wykonanych przez spółkę w związku z realizacją tej umowy. W tym zakresie organ podatkowy powołał się na szereg dokumentów (protokoły odbioru robót, dziennik budowy, obmiary robót, protokół z oględzin) oraz zeznań przesłuchanych w sprawie świadków. W ocenie NSA na podstawie analizy akt sprawy zgodzić się należy z organem, że złożone przez świadków zeznania w konfrontacji z innymi dowodami zgromadzonymi w toku postępowania (protokoły odbioru robót, dziennik budowy, obmiary robót, przeprowadzone oględziny) potwierdzały fakt wykonania usług. Zdaniem sądu pozwoliły także na określenie zakresu tych prac. Tym samym sąd potwierdził stanowisko, że unieważnienie umowy nie zwalnia z obowiązku uiszczenia VAT od wykonanych usług, a bezwzględna nieważność zawartej umowy, na podstawie której wykonano usługi budowlane, nie stanowi podstawy do wystawienia faktur korygujących.

Wyrok NSA z 10 kwietnia 2013 r., I FSK 706/12