Pytanie

Instytucja finansowa umorzyła kredytobiorcy po jego śmierci niespłaconą część kredytu (część niepokryta z ubezpieczenia).
Czy na naszej instytucji ciąży obowiązek wszczęcia postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, żeby wywiązać się z obowiązku wystawienia informacji PIT-8C?

Odpowiedź

W sytuacji opisanej w pytaniu, tj. w przypadku umorzenia osobie fizycznej kredytu lub pożyczki, powstaje u niej przychód podatkowy, a podmiot dokonujący umorzenia powinien wystawić formularz PIT-8C. Przychód z tego tytułu powstaje w momencie umorzenia, a jego beneficjentem powinien być spadkodawca (zmarły).

Uzasadnienie

Postępowanie spadkowe uregulowane w art. 669 i nast. ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego toczy się zawsze na wniosek, a nie z urzędu. Oznacza to, że uprawnionym do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku jest każdy kto posiada interes prawny w takim rozstrzygnięciu. Wniosek o przeprowadzenie postępowania spadkowego może zostać złożony przez spadkobiercę, jak i przez wierzyciela spadkodawcy, czyli np. instytucję kredytową. Jednakże, w mojej ocenie, nie ma takiej konieczności.

Umorzenie należności głównej kredytu lub pożyczki rodzi obowiązek podatkowy w podatku dochodowym, tj. u podatnika, któremu umorzono zobowiązanie powstaje przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód z tego tytułu powstaje w momencie umorzenia w równowartości umorzonej kwoty, a to pociąga za sobą obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C.

Tożsame stanowisko w tej sprawie zajmują organy podatkowe, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 8 lutego 2008 r., IPPB2/415-364/07-2/IŚ, www.mf.gov.pl, zauważył: "W tym miejscu odwołać się należy do przepisów ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 128 z późn. zm.). W myśl art. 69 ust. 1 tejże ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. W świetle powyższego, samo otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Natomiast umorzenie należności głównej (kapitał kredytu lub pożyczki) będzie stanowiło przychód dłużnika, gdyż otrzymał on w przeszłości określoną kwotę pieniędzy pod warunkiem jej zwrotu w ustalonym w umowie terminie. Zatem umorzona kwota należności głównej podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako przychód z innych źródeł, który powinien być wykazany w sporządzanej przez kredytodawcę (pożyczkodawcę) informacji PIT-8C".

Zgodnie z przepisem art. 922 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. Kto zostanie spadkobiercami i jakie decyzje spadkobiercy podejmą donośnie rozliczeń podatkowych z tytułów związanych z przyjęciem spadku - nie ma w tym przypadku znaczenia. Dla instytucji kredytowej ważne jest, by ustalić wartość przychodu z tytułu umorzenia kredytu zmarłemu i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu informację w tym zakresie według ustalonego wzoru PIT-8C.

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego