Opodatkowaniu PIT podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika z wyłączeniem dochodów enumeratywnie wymienionych przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy albo od których minister finansów w drodze rozporządzenia zaniechał poboru podatku. Stosunek pracy stanowi jedno ze źródeł przychodów - przychodów, za które w tym przypadku uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń (w szczególności wynagrodzenia, nagrody, świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, różnego rodzaju dodatki). Płatnik w osobie pracodawcy jest zobowiązany do obliczania i poboru zaliczek na PIT od osób, które uzyskują od płatnika przychody ze stosunku pracy.
Sprawdź w LEX: Co należy do obowiązków pracodawcy w razie wystąpienia choroby zawodowej u pracownika? >
Sprawdź również książkę:
Podatki 2023
>>
Nazwa świadczenia nie jest tak istotna, jak jego rzeczywisty charakter
Odszkodowanie, nazywane również zadośćuczynieniem według przepisów prawa cywilnego jest świadczeniem, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Stanowi formę rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej, bowiem w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.
Sprawdź w LEX: Czy odszkodowanie wypłacone na mocy ugody sądowej stanowi przychód byłego pracownika? >
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia odszkodowania/zadośćuczynienia, mimo tego rozumienie terminów nie może różnić się od ich znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Według ustawodawcy zadośćuczynienie stanowi co do zasady przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. Podstawą nabycia prawa do odszkodowania wypłaconego pracownikowi jest stosunek pracy łączący pracownika z pracodawcą. Nie wszystkie zadośćuczynienia są opodatkowane – niektóre z nich zostały wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych i korzystają ze zwolnienia od podatku, jeżeli spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.
Czytaj w LEX: Bojarski Adam, Podatek dochodowy od osób fizycznych jako czynnik zniechęcający do mediacji >
Zakres zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT
Odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej mogą korzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że: wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą albo dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą stanowiącą poniesienie straty).
Sprawdź w LEX: Czy wypłata odszkodowania wspólnikom spółki z o.o. jest zwolniona od podatku dochodowego od osób fizycznych? >
Według ustawodawcy są tego rodzaju odszkodowania lub zadośćuczynienia, które nie zostały wprost wymienione w katalogu zwolnień podatkowych, a więc są inne niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3b przesłanek będzie warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w PIT na zasadach przewidzianych ustawowo.
Zobacz procedurę w LEX: Opodatkowanie odszkodowań wypłacanych z tytułu zatrudnienia >
Zobacz również: Odszkodowanie i zadośćuczynienie bez PIT
Przypadek przedsiębiorcy wypłacającego zadośćuczynienie
Wnioskodawca to strona postępowania sądowego toczącego się w wydziale pracy i ubezpieczeń społecznych właściwego sądu rejonowego. Pracownik zatrudniony w przedsiębiorstwie wnioskodawcy skierował przeciwko niemu pozew, w którym dochodził roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia z tytułu choroby zawodowej na podstawie art. 444 i 415 kodeksu cywilnego. W ramach procesu i zaproponowanej przez sąd mediacji strony zawarły przed mediatorem sądowym ugodę, której zapisy przewidywały zapłatę przez pracodawcę na rzecz pracownika ustalonej tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania kwoty pieniężnej. Ugoda została sądownie zatwierdzona, a wynikająca z niej kwota została pracownikowi wypłacona i dotyczyła wyłącznie szkody rzeczywistej z tytułu powstania choroby zawodowej.
Czytaj też: SA: Ugoda i zrzeczenie się praw nie zamyka drogi do sądu >
Wnioskodawca chciał się upewnić, czy kwota pieniężna wypłacona na podstawie zawartej ugody podlega zwolnieniu od PIT, bowiem jego zdaniem nie podlega opodatkowaniu. Podniósł, że z samego tylko pozwu, a w szczególności ze wskazanej w pozwie podstawy prawnej wynika, że przedmiotem zawartej umowy jest zadośćuczynienie należne z tytułu doznanej krzywdy i cierpienia spowodowanego chorobą zawodową, a wskazane w treści ugody sformułowania typu „odszkodowanie”, „zadośćuczynienie” odnoszą się do tego typu zadośćuczynienia.
Stanowisko wnioskodawcy uznano za prawidłowe. Biorąc pod uwagę fakt, że pracownik to osoba fizyczna zamieszkująca na terenie Rzeczypospolitej Polskiej i świadcząca pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dyrektor KIS zważył, że świadczenie wypłacone pracownikowi na podstawie ugody przed mediatorem zatwierdzonej przez sąd może być objęte dyspozycją przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Skoro wypłacone świadczenie nie było związane z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie dotyczyło utraconych korzyści tylko szkody rzeczywistej związanej z powstaniem choroby zawodowej, to przesłanki umożliwiające zastosowanie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały w przypadku wnioskodawcy spełnione.
Czytaj w LEX: Skutki podatkowe zawarcia i realizacji ugody >
Organ interpretujący w pełni podzielił stanowisko wnioskodawcy, uznając, że wypłacone pracownikowi świadczenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, związku z tym na wnioskodawcy nie ciążą obowiązki płatnika związane z naliczeniem i odprowadzeniem zaliczki na PIT.
interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 28 czerwca 2023 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.461.2023.2.MN
Czytaj w LEX: Wniosek o wydanie wiążącej interpretacji podatkowej na przykładach >
Chcesz zapisać ten artykuł i wrócić do niego w przyszłości? Skorzystaj z nowych możliwości na Moje Prawo.pl
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
