Nowelizacja przewiduje przede wszystkim podniesienie akcyzy na używki (alkohole i papierosy) o 10 proc. i zaproponowanie Mapy Akcyzowej, czyli postulowanego przez rynek harmonogramu zmian stawek podatku na kolejne lata – po 5 proc. r/r w latach 2023-2027 (w przypadku alkoholu) oraz po 10 proc. w latach 2023-2027 (w przypadku papierosów, tytoniu do palenia i wyrobów nowatorskich). Jak podkreśla MF, propozycje resortu finansów stanowią też odpowiedź wobec pojawiających się w przestrzeni publicznej dyskusji na temat zmiany wysokości akcyzy na napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe.
Czytaj w LEX: Zmiany w akcyzie w 2021 r. >
Zmiana stawek akcyzy już od stycznia 2022 roku
Już od 1 stycznia 2022 r. nastąpi podwyższenie:
- stawek akcyzy na alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane i wyroby pośrednie o 10 proc. (podwyżka nie obejmie cydru i perry o zawartości alkoholu do 5 proc. obj.),
- minimalnej stawki akcyzy na papierosy z obecnych 100 proc. do 105 proc. całkowitej kwoty akcyzy,
- stawki akcyzy na wyroby nowatorskie poprzez podniesienie stawki kwotowej o 100 proc.,
- Zostanie też wprowadzona minimalna stawka akcyzy na tytoń do palenia w wysokości 100 proc. całkowitej kwoty akcyzy.
Zobacz w LEX: Kalendarz najważniejszych zmian w podatkach w 2021 r. >
Będzie specjalna Mapa Akcyzowa
Zmiany zakładają również wprowadzenie postulowanej przez rynek „Mapy Akcyzowej”, czyli harmonogramu zmian wysokości stawek akcyzy zaplanowanych na kolejne pięć lat (do 2027 r.). Mapa Akcyzowa to rozwiązanie wprowadzone w ostatnich latach przez wiele pastw Unii Europejskiej, m.in. przez Niemcy i Czechy. Było ono bardzo dobrze przyjęte przez działających w tych krajach producentów i dystrybutorów towarów akcyzowych, ponieważ pozwala im z wyprzedzeniem przygotować się do zmian w prawie i efektywnie kształtować swoją politykę cenową.
Harmonogram zakłada:
- co roku 5 proc. podwyżki akcyzy na alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane i wyroby pośrednie (bez cydru i perry)
- co roku 10 proc. podwyżki akcyzy na papierosy, tytoń do palenia i wyroby nowatorskie.
Jak podkreśla MF, zakładany wzrost jest podobny do wzrostów przyjętych w innych krajach.
Podgrzewany tytoń (tzw. „wyroby nowatorskie”) opodatkowuje już 19 z 26 krajów UE. Polska ma wśród nich najniższą stawkę. Jest to efektem realizowanych w ostatnich latach znacznych podwyżek akcyzy na ten rodzaj używek w innych krajach UE. Przykładem są Niemcy, gdzie stawka akcyzy wzrosła w ostatnim roku aż dziewięciokrotnie.
Resort wskazuje, że w ostatnich latach wysokość stawki kwotowej od papierosów wzrosła w krajach UE, m.in. w Czechach, na Słowacji i na Litwie. Znacznie wyżej opodatkowane są te produkty także w Niemczech. Wysokość akcyzy w paczce papierosów jest w tych państwach wyższa niż w Polsce. Od 1 stycznia 2022 r. stawka akcyzy na wyroby nowatorskie będzie plasować Polskę w europejskiej średniej, a jej wysokość będzie porównywalna z tą obowiązującą u naszych sąsiadów, m.in. w Czechach i na Litwie. Niemcy podjęły decyzję o 9-krotnym zwiększeniu akcyzy na te wyroby od początku przyszłego roku.
Na podobnym do Polski poziomie (od 0,1 do 0,13 euro za 1 ml płynu) stawki określiły 4 kraje tj. Grecja, Rumunia, Cypr i Litwa, a dalsze 4 wdrożyły stawki o symbolicznej wysokości, tj. w przedziale od 0 (Chorwacja) do 0,08 euro za 1 ml (Włochy).
Zobacz w LEX: Polski Ład - jak zmieni się praca biur rachunkowych? - szkolenie online >
Resort finansów zaznacza, że również stawki na napoje alkoholowe zostały ustalone na podobnym poziomie jak w innych krajach UE. W przypadku alkoholu etylowego, wyższą stawkę akcyzy stosuje 11 krajów UE, w tym Litwa i Estonia. Na podobnym poziomie stawki określiły Czechy (1253 euro od 1 hl alkoholu etylowego 100 proc. vol.) oraz Niemcy (1303 euro od 1 hektolitra alkoholu etylowego 100 proc. vol.). Stawka na alkohol etylowy wzrosła w ostatnich latach m.in. na Litwie.
Zobacz również: Ustawa uchwalona - będzie można przejąć skład podatkowy >>
Jak zmieni się wysokość opodatkowania w Polsce?
Resort finansów przewiduje, że przykładowo w 2022 r. w stosunku do 2021 r.:
- Wódka 40-proc.: wzrost opodatkowania na butelce (0,5l) o ok. 1,50 zł
- Wino: wzrost opodatkowania na butelce (0,75l) o ok. 16 gr
- Piwo: wzrost opodatkowania na puszce (0,5l) o ok. 6 gr
- Papierosy: wzrost opodatkowania za paczkę (20 szt.) o ok. 30 gr
- Wyroby nowatorskie: wzrost opodatkowania na cenie paczki wyniesie ok. 1 zł.
Cena promocyjna: 111.2 zł
|Cena regularna: 139 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Dużo zastrzeżeń do projektu
Do zmian w akcyzie zastrzeżenia zgłaszała Federacja Przedsiębiorców Polskich (FPP). Uważała ona za konieczne zmodyfikowanie założeń projektowanej nowelizacji ustawy akcyzowej. Wzrost stawki kwotowej zarówno na zwykłe papierosy, jak i tytoń podgrzewania powinien być równy i wynosić 10 proc. Zdaniem organizacji, podwyżki należy wprowadzić dla wszystkich wyrobów tytoniowych w tym samym czasie, tj. od 1 stycznia 2022 r. Gwarantuje to, że wprowadzone zmiany rzeczywiście zgodnie z zamysłem Ministerstwa Finansów będą miały charakter indeksacji akcyzy, a nie szkodliwej z punktu widzenia polityki zdrowotnej ingerencji w rynek. FPP zauważa, że największym mankamentem przedstawionego projektu jest nierówne traktowanie różnych grup wyrobów tytoniowych – już od 1 stycznia 2022 r. akcyza kwotowa na tytoń do podgrzewania ma wzrosnąć aż o 100 proc., podczas gdy akcyza kwotowa na zwykłe papierosy będzie rosnąć o 10 proc. i to dopiero od 2023 r. Natomiast cygara i płyny do papierosów elektronicznych zostały zwolnione z podwyżek akcyzy. Saszetki z nikotyną natomiast w ogóle nie zostały akcyzą objęte. Tymczasem dzięki propozycji FPP budżet państwa już w 2022 r. zyskałby 3,1 mld zł, czyli o 1,1 mld zł więcej niż przy obecnym kształcie projektowanej nowelizacji. Rezygnację z ok. 135 mln zł potencjalnych wpływów z drastycznego wzrostu akcyzy na wyroby nowatorskie wielokrotnie rekompensuje bowiem ok. 1,25 mld zł dodatkowych wpływów wynikających z podwyższenia stawki kwotowej na wyroby tradycyjne już od 2022 r. Takie rozwiązanie zapewniłoby finansom publicznym stabilne finansowanie potrzeb budżetowych związanych z usuwaniem skutków pandemii, jednocześnie przynosząc pozytywne efekty zdrowotne. Skutkiem tych korzyści zdrowotnych dla społeczeństwa byłoby również zmniejszenie obciążenia publicznego systemu ochrony zdrowia związanego z leczeniem chorób spowodowanych przez palenie papierosów.
- Trudno zrozumieć motywy stojące za tak zróżnicowanym traktowaniem różnych grup produktowych przez projektodawcę, który koncentruje planowane podwyżki na tylko jednej z nich. Dziwi to tym bardziej, iż coraz liczniejsze badania naukowe wskazują na obniżoną szkodliwość korzystania tytoniu do podgrzewania w porównaniu do palenia tradycyjnych papierosów – co potwierdzają decyzje i oświadczenia instytucji publicznych m.in. ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Holandii, Japonii, czy Nowej Zelandii – podkreśla Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich, wiceprezes Centrum Analiz Legislacyjnych i Polityki Ekonomicznej CALPE.
Ekspert dodaje również, że podatek akcyzowy spełnia dwie role. Dostarcza dochodów do budżetu państwa, ale też, co nie mniej ważne, stanowi bardzo istotny element polityki zdrowotnej państwa. - Oceniając projektowaną ustawę pod kątem zdrowia publicznego, w swoim obecnym kształcie de facto zniechęca ona palaczy do poszukiwania mniej szkodliwych alternatyw do papierosów, a tym samym skazuje ich na dalsze palenie najbardziej szkodliwego typu wyrobów tytoniowych, jakim są papierosy. W konsekwencji prowadzi to do absurdalnej sytuacji – użytkownicy tytoniu do podgrzewania będą płacili wyższą akcyzę po to, by finansować leczenie osób, które polityka akcyzowa państwa przekonywała do dalszego palenia zwykłych papierosów - zauważa Łukasz Kozłowski.
Czytaj w LEX: Księgowość - o czym warto pamiętać w październiku? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
