1. Moment powstania obowiązku podatkowego
Moment powstania obowiązku podatkowego to nic innego jak termin, kiedy podatnik winien daną czynność wykazać w deklaracji, opodatkować.
Jak wynika z art. 19 ust. 1 i ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u. – w podatku od towarów i usług zasadą jest, iż obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Jeżeli dostawa towarów lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
W ogólnej zasadzie płatność dokonana kartą nie zmienia momentu powstania obowiązku podatkowego. Przepisy te w ogóle nie odnoszą się do dokonanej płatności, niezależnie czy to jest to gotówka, karta płatnicza czy przelew.
Przykład
Podatnik dokonał dostawy towaru (wyświadczył usługę) w dniu 16 maja 2011 r. i tego samego dnia wystawił fakturę VAT. Klient dokonał płatności kartą również w dniu 16 maja 2011 r. Tak naprawdę płatność – termin i forma – nie ma tu znaczenia. Podatnik powinien tę sprzedaż wykazać w rozliczeniu za maj 2011 r. z uwagi na datę sprzedaży i wystawionej faktury.
Jednak jest klika wyjątków od ogólnej zasady, które uzależniają moment powstania obowiązku podatkowego od otrzymania całości lub części zapłaty. Gdy przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Zatem również otrzymanie zaliczki (przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi) powoduje powstanie obowiązku podatkowego.
Pojawia się pytanie, co należy rozumieć pod pojęciem otrzymania zapłaty przy płatnościach dokonywanych za pomocą kart płatniczych.
Odpowiadając na to pytanie, można przywołać postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Wodzisławiu Śląskim z dnia 13 marca 2007 r., PP/443-36/06, w sprawie interpretacji prawa podatkowego. Podatnik zadał pytanie, kiedy powstaje obowiązek podatkowy z tytułu VAT przy świadczeniu usług budowlano-montażowych zaliczkowanych lub płatnych w całości za pomocą karty płatniczej.
„W przypadku przedstawionym przez stronę płatności (w całości lub w części) realizowane są przez niektórych odbiorców usług przy zastosowaniu kart płatniczych. Realizacja tych płatności przez firmę POLCARD następuje po upływie 2–3 dni od przyjęcia zapłaty kartą od klienta, co jest równoznaczne z wpływem środków na rachunek bankowy sprzedawcy usług. Za dzień otrzymania zapłaty bądź zaliczki w tym przypadku rozumie się dzień wpływu środków na rachunek bankowy sprzedawcy.
W sytuacji zapłaty całości lub części należności kartą płatniczą, obowiązek podatkowy powstaje w dniu wpływu środków na rachunek bankowy sprzedawcy. Dopiero wówczas mówimy o otrzymaniu zapłaty lub zaliczki tytułem wykonania usług budowlano-montażowych, powodującym powstanie obowiązku podatkowego w podatku VAT. Podatnik bowiem może dysponować środkami pieniężnymi płatnymi kartą płatniczą dopiero w momencie ich faktycznego uzyskania tj. w momencie wpływu tych środków na rachunek bankowy".
Z powyższego wynika, że w przypadkach gdy ustawa wiąże moment powstania obowiązku podatkowego z otrzymaniem zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje w dniu wpływu środków na rachunek bankowy sprzedawcy. Zatem otrzymanie zapłaty należy rozumieć jako wpływ środków pieniężnych na rachunek bankowy, a nie na przykład samo dokonanie płatności kartą płatniczą. Liczy się dzień otrzymania środków na konto przez podatnika, a nie dzień zapłaty przez klienta kartą płatniczą.
Przykład
Podatnik wykonał usługę transportu towarów (lub usługę budowlano-montażową) w dniu 27 maja 2011 r. Dla tej usługi ustawodawca powiązał obowiązek podatkowy z momentem otrzymania całości lub części zapłaty (nie później jednak niż 30. dnia licząc od dnia wykonania usługi). Płatności za tę usługę klient dokonał kartą płatniczą w dniu 3 czerwca 2011 r. w momencie odbioru faktury (środki pieniężne z tego tytułu wpłynęły na rachunek bankowy podatnika w dniu 7 czerwca 2011 r.). Podatnik powinien tę sprzedaż wykazać w rozliczeniu za czerwiec 2011 r. z uwagi na datę otrzymania zapłaty.
Przykład
Podatnik wykonał usługę transportu towarów (lub usługę budowlano-montażową) w dniu 15 czerwca 2011 r. Dla tej usługi ustawodawca powiązał obowiązek podatkowy z momentem otrzymania całości lub części zapłaty (nie później jednak niż 30. dnia licząc od dnia wykonania usługi). Płatności za tę usługę klient dokonał kartą płatniczą w dniu 29 czerwca 2011 r. w momencie odbioru faktury (środki pieniężne z tego tytułu wpłynęły na rachunek bankowy podatnika w dniu 2 lipca 2011 r.). Podatnik powinien tę sprzedaż wykazać w rozliczeniu za lipiec 2011 r. z uwagi na datę otrzymania zapłaty.
Należy pamiętać, że szczególny moment powstania obowiązku związany z otrzymaniem zapłaty dotyczy tylko wybranych, enumeratywnie wymienionych w ustawie usług lub towarów. Zdecydowana większość płatności dokonywanych kartą płatniczą co do momentu powstania obowiązku podatkowego rozliczana jest na zasadach ogólnych, czyli z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi (lub z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi).
2. Podstawa opodatkowania
Zgodnie z art. 29 ust. 1 u.p.t.u. podstawę opodatkowania stanowi obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.
W przepisie tym brak wskazania na kwotę zapłaconą (czy to gotówką, czy kartą płatniczą). Znaczenie ma kwota należna, czyli kwota, za jaką klient kupuje towar, usługę (wartość tego towaru lub tej usługi). Należy dodać, że może być ona w ogóle niezapłacona, a mimo to będzie stanowić podstawę opodatkowania.
Moment powstania obowiązku podatkowego to nic innego jak termin, kiedy podatnik winien daną czynność wykazać w deklaracji, opodatkować.
Jak wynika z art. 19 ust. 1 i ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) – dalej u.p.t.u. – w podatku od towarów i usług zasadą jest, iż obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Jeżeli dostawa towarów lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
W ogólnej zasadzie płatność dokonana kartą nie zmienia momentu powstania obowiązku podatkowego. Przepisy te w ogóle nie odnoszą się do dokonanej płatności, niezależnie czy to jest to gotówka, karta płatnicza czy przelew.
Przykład
Podatnik dokonał dostawy towaru (wyświadczył usługę) w dniu 16 maja 2011 r. i tego samego dnia wystawił fakturę VAT. Klient dokonał płatności kartą również w dniu 16 maja 2011 r. Tak naprawdę płatność – termin i forma – nie ma tu znaczenia. Podatnik powinien tę sprzedaż wykazać w rozliczeniu za maj 2011 r. z uwagi na datę sprzedaży i wystawionej faktury.
Jednak jest klika wyjątków od ogólnej zasady, które uzależniają moment powstania obowiązku podatkowego od otrzymania całości lub części zapłaty. Gdy przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Zatem również otrzymanie zaliczki (przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi) powoduje powstanie obowiązku podatkowego.
Pojawia się pytanie, co należy rozumieć pod pojęciem otrzymania zapłaty przy płatnościach dokonywanych za pomocą kart płatniczych.
Odpowiadając na to pytanie, można przywołać postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Wodzisławiu Śląskim z dnia 13 marca 2007 r., PP/443-36/06, w sprawie interpretacji prawa podatkowego. Podatnik zadał pytanie, kiedy powstaje obowiązek podatkowy z tytułu VAT przy świadczeniu usług budowlano-montażowych zaliczkowanych lub płatnych w całości za pomocą karty płatniczej.
„W przypadku przedstawionym przez stronę płatności (w całości lub w części) realizowane są przez niektórych odbiorców usług przy zastosowaniu kart płatniczych. Realizacja tych płatności przez firmę POLCARD następuje po upływie 2–3 dni od przyjęcia zapłaty kartą od klienta, co jest równoznaczne z wpływem środków na rachunek bankowy sprzedawcy usług. Za dzień otrzymania zapłaty bądź zaliczki w tym przypadku rozumie się dzień wpływu środków na rachunek bankowy sprzedawcy.
W sytuacji zapłaty całości lub części należności kartą płatniczą, obowiązek podatkowy powstaje w dniu wpływu środków na rachunek bankowy sprzedawcy. Dopiero wówczas mówimy o otrzymaniu zapłaty lub zaliczki tytułem wykonania usług budowlano-montażowych, powodującym powstanie obowiązku podatkowego w podatku VAT. Podatnik bowiem może dysponować środkami pieniężnymi płatnymi kartą płatniczą dopiero w momencie ich faktycznego uzyskania tj. w momencie wpływu tych środków na rachunek bankowy".
Z powyższego wynika, że w przypadkach gdy ustawa wiąże moment powstania obowiązku podatkowego z otrzymaniem zapłaty, obowiązek podatkowy powstaje w dniu wpływu środków na rachunek bankowy sprzedawcy. Zatem otrzymanie zapłaty należy rozumieć jako wpływ środków pieniężnych na rachunek bankowy, a nie na przykład samo dokonanie płatności kartą płatniczą. Liczy się dzień otrzymania środków na konto przez podatnika, a nie dzień zapłaty przez klienta kartą płatniczą.
Przykład
Podatnik wykonał usługę transportu towarów (lub usługę budowlano-montażową) w dniu 27 maja 2011 r. Dla tej usługi ustawodawca powiązał obowiązek podatkowy z momentem otrzymania całości lub części zapłaty (nie później jednak niż 30. dnia licząc od dnia wykonania usługi). Płatności za tę usługę klient dokonał kartą płatniczą w dniu 3 czerwca 2011 r. w momencie odbioru faktury (środki pieniężne z tego tytułu wpłynęły na rachunek bankowy podatnika w dniu 7 czerwca 2011 r.). Podatnik powinien tę sprzedaż wykazać w rozliczeniu za czerwiec 2011 r. z uwagi na datę otrzymania zapłaty.
Przykład
Podatnik wykonał usługę transportu towarów (lub usługę budowlano-montażową) w dniu 15 czerwca 2011 r. Dla tej usługi ustawodawca powiązał obowiązek podatkowy z momentem otrzymania całości lub części zapłaty (nie później jednak niż 30. dnia licząc od dnia wykonania usługi). Płatności za tę usługę klient dokonał kartą płatniczą w dniu 29 czerwca 2011 r. w momencie odbioru faktury (środki pieniężne z tego tytułu wpłynęły na rachunek bankowy podatnika w dniu 2 lipca 2011 r.). Podatnik powinien tę sprzedaż wykazać w rozliczeniu za lipiec 2011 r. z uwagi na datę otrzymania zapłaty.
Należy pamiętać, że szczególny moment powstania obowiązku związany z otrzymaniem zapłaty dotyczy tylko wybranych, enumeratywnie wymienionych w ustawie usług lub towarów. Zdecydowana większość płatności dokonywanych kartą płatniczą co do momentu powstania obowiązku podatkowego rozliczana jest na zasadach ogólnych, czyli z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi (lub z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi).
2. Podstawa opodatkowania
Zgodnie z art. 29 ust. 1 u.p.t.u. podstawę opodatkowania stanowi obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.
W przepisie tym brak wskazania na kwotę zapłaconą (czy to gotówką, czy kartą płatniczą). Znaczenie ma kwota należna, czyli kwota, za jaką klient kupuje towar, usługę (wartość tego towaru lub tej usługi). Należy dodać, że może być ona w ogóle niezapłacona, a mimo to będzie stanowić podstawę opodatkowania.