Wskutek wypadku komunikacyjnego zginęła mama podatnika. Sprawcą była osoba, ubezpieczona od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (OC) w towarzystwie ubezpieczeń. Szkoda została zgłoszona do ubezpieczyciela, w którym polisę posiadał sprawca wypadku. Zakład ubezpieczeń wypłacił z polisy sprawcy odszkodowanie i zadośćuczynienie za śmierć mamy w wyniku wypadku oraz zwrot kosztów pogrzebu w oparciu o art. 446 par. 4, art. 446 par. 1-3 oraz art. 448 w związku z art. 24 par. 1 Kodeksu cywilnego.
W ocenie podatnika wypłacona kwota była niewspółmierna do krzywdy i szkody, którą poniósł po stracie najbliższej osoby, odwołał się więc od przyznanego mu świadczenia i zawarł ugodę pozasądową z ubezpieczycielem.
Ubezpieczyciel zobowiązał się wypłacić kwotę zadośćuczynienia za krzywdę, ból i cierpienie po śmierci matki, z kosztami pogrzebu włącznie. Świadczenia zostały wpłacone bez ustawowych odsetek, na konto bankowe, którego właścicielem jest żona podatnika a on jest współwłaścicielem. Podatnik nie prowadzi działalności gospodarczej. Wystąpił o interpretację, czy opisane świadczenia, tj. odszkodowanie i zadośćuczynienie wypłacone na podstawie ugody pozasądowej od ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (OC) sprawcy wypadku (osoby fizycznej), jest objęte zwolnieniem z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jego zdaniem, świadczenie te są zwolnione z PIT. Zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał to stanowisko za prawidłowe. Przypomniał, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem: odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c oraz dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a ustawy o PIT.
Zobacz również: Radca prawny nie musi wystawiać PIT-11 dla klienta od otrzymanych odsetek >>
Wyrównanie krzywdy i naprawienie szkody
Stwierdził, że ogólne warunki, zasady podejmowania i prowadzenia działalności w zakresie ubezpieczeń majątkowych i osobowych określa ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Zgodnie z art. 28 tej ustawy, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń dokonanych w przeprowadzonym przez siebie postępowaniu, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu. Zadośćuczynienie służy wyrównaniu krzywdy, odszkodowanie naprawieniu powstałej szkody. Zadośćuczynienie i odszkodowanie ma służyć naprawieniu uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych (zarówno materialnych jak i niematerialnych).
Natomiast zasady zawierania i wykonywania umów obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych określa ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie sprzeciwia się to ustawie lub właściwości (naturze) danego rodzaju stosunków (art. 9 ust. 1 ww. ustawy).
Odszkodowanie i zadośćuczynienie
Stosownie do art. 446 par. 1 kodeksu cywilnego, jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł.
Na mocy art. 446 par. 3 cytowanej ustawy sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie. Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 446 par. 4 Kodeksu cywilnego). Zgodnie z art. 448 par. 1 kodeksu cywilnego, w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.
Dyrektor KIS stwierdził, że odszkodowanie i zadośćuczynienie wypłacone na rzecz podatnika przez ubezpieczyciela z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, w związku ze śmiercią matki w wyniku wypadku komunikacyjnego, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT. Zatem, na podatniku nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych w związku z otrzymaniem ww. świadczeń.
Interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 15 lipca 2020 r., nr 0115-KDIT2.4011.402.2020.1.MU
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
