Chodzi o to, że dostawa towarów może odbywać się poza granice Unii Europejskiej i to samo w sobie nie jest problematyczne. Jednak gdy podczas kontroli okazuje się, że nabywcą tych produktów był kto inny niż ten, na którego wystawiono fakturę zaczyna się spór prawny. Sąd dostrzegł, że nie wiadomo, czy w takiej sytuacji można uznać, że doszło do dostawy towarów. A w konsekwencji, czy podatnik będzie mógł skorzystać ze zwolnienia prawem do odliczenia.
Ten problem pojawił się w sprawie spółki, która zajmowała się handlem telefonami komórkowymi. Jej kontrahenci mieli siedziby zarówno w Polsce, Unii Europejskiej, jak też i poza granicami Unii Europejskiej. W ramach swojej działalności spółka dokonała dostawy tych telefonów na terytorium Ukrainy – co potwierdzają dokumenty z urzędu celnego.
Inny odbiorca niż na fakturach
Jednak w trakcie kontroli podatkowej fiskus zakwestionował dostawy towarów dokonane przez spółkę w poszczególnych miesiącach w 2006 r. na rzecz ukraińskich przedsiębiorców. Organ przyznał, że rzeczywiście telefony komórkowe zostały wywiezione na Ukrainę. To jednak nie zmienia faktu, że firmy, na które spółka wystawiła faktury, nie odnotowały takich dostaw komórek. W konsekwencji fiskus stwierdził, że spółka nie dokonała w rzeczywistości zakwestionowanych dostaw telefonów komórkowych na rzecz ukraińskiego przedsiębiorcy. Tym samym spółka nie może skorzystać ze zwolnienia i prawa do odliczenia.
Spółka poczuła się niesprawiedliwie potraktowana przez skarbówkę i wniosła skargę do WSA. Przekonywała, że organ wziął pod uwagę tylko te okoliczności przemawiające na jej niekorzyść. Natomiast pominął fakt, że jej kontrahenci w rzeczywistości istnieli, a towar rzeczywiście opuścił granicę Unii Europejskiej.
Kiedy jest eksport, a kiedy nie
Argumentacja spółki nie przekonała Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (III SA/Wa 1722/17). Sąd przytoczył definicję eksportu, który ma miejsce, gdy łącznie są spełnione następujące przesłanki:
- wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty,
- potwierdzenie wywozu przez urząd celny określony w przepisach celnych,
- wywóz następuje w wykonaniu dostawy towarów (w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT) – tj. w wykonaniu przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel,
- wywóz musi być dokonany przez dostawcę lub na jego rzecz (eksport bezpośredni), lub nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju, lub na jego rzecz (eksport pośredni).
WSA spostrzegł, że dokonana przez spółkę dostawa telefonów komórkowych nie spełnia wszystkich wymaganych przesłanek, aby uznać, że dokonała eksportu. W konsekwencji spółka nie może skorzystać ze zwolnienia podatkowego i zastosować 0-proc. stawkę VAT, a powinna opodatkować tę dostawę 23-proc. stawką.
Jednak Naczelny Sąd Administracyjny (I FSK 126/18) miał wątpliwości. 19 czerwca br. zadał pytanie do TSUE o to, jak należy postępować w takich sytuacjach. 
Split payment - podzielona płatność. Pytania i odpowiedzi >>