W sprawie chodziło o moment powstania obowiązku podatkowego w VAT. Deweloper zawarł z bankiem dwie umowy: jedną o prowadzenie otwartego rachunku powierniczego i drugą o kredyt na sfinansowanie wybudowania nieruchomości.
Po zakończeniu inwestycji deweloper ma ustanowić odrębne lokale i przenieść prawo do ich własności na nabywców. Przeniesienie praw własności tych lokali nastąpi w momencie podpisania aktów notarialnych.
Natomiast rachunek powierniczy dewelopera będzie zasilany wyłącznie przez wpłaty dokonywane przez nabywców tych lokali. Z kolei, zgodnie z umową kredytową, spłata kredytu będzie pochodzić automatycznie ze środków zwalnianych z otwartego mieszkaniowego rachunku powierniczego, po spełnieniu warunków do zwolnienia tych środków oraz z umów sprzedaży zawieranych po zamknięciu otwartego mieszkaniowego rachunku powierniczego.
Brak możliwości dyspozycji środkami opóźnia powstanie obowiązku podatkowego
Deweloper twierdził, że obowiązek podatkowy powstanie w momencie podpisania aktu notarialnego przenoszącego własność wyodrębnionego lokalu na nabywcę, zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o VAT. Spółka wskazywała na fakt posiadania otwartego mieszkaniowego rachunku powierniczego. Przy czym deweloper argumentował, że środki z tego rachunku, zgodnie z zapisami umowy kredytowej zawartej z bankiem, automatycznie przelewane są na spłatę kredytu. W konsekwencji deweloper uznał, że nie ma możliwości swobodnego dysponowania tymi środkami.
Wcześniejsze dysponowanie środkami nie opóźnia powstania obowiązku podatkowego
Natomiast dyrektor izby skarbowej stwierdził, że obowiązek podatkowy powstanie w momencie zwolnienia środków finansowych przez bank, prowadzący rachunek powierniczy dewelopera. Organ opierał swoje stanowisko na treści art. 19a ust. 8 ustawy z 11 marca 2004 r. o VAT. Fiskus podkreślił, że środki z rachunku, zgodnie z zapisami umowy kredytowej zawartej z bankiem, przelewane są na spłatę kredytu zaciągniętego przez dewelopera. Co oznacza, że deweloper środkami zwalnianymi z otwartego mieszkaniowego rachunku powierniczego zadysponował w umowie kredytowej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny (I SA/Wr 1840/15) zgodził się ze zdaniem organu interpretacyjnego. WSA uznał, że deweloper miał możliwość dysponowania środkami finansowymi z rachunku powierniczego. W ocenie sądu taką dyspozycją było zadecydowanie przy zawieraniu umowy kredytowej z bankiem o przekazywaniu uwalnianych środków na spłatę zaciąganego kredytu.
5 marca br. Naczelny Sąd Administracyjny (I FSK 968/16) zaaprobował twierdzenia WSA i fiskusa. Sąd wskazał, że według generalnej zasady obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy. Jednak wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, w której wynagrodzenie zostaje zapłacone w całości lub w części przed otrzymaniem dostawy. W takim przypadku obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania wynagrodzenia, a nie z chwilą dostarczenia dostawy – podkreślił NSA.
