Niemiecki obywatel był współwłaścicielem budynku w Tarnowie, w którym wynajmował zarówno lokale mieszkalne, jak i niemieszkalne. Było to jego jedyne źródło finansowe. Jednak mężczyzna nie mieszkał, ani nie prowadził zarejestrowanej działalności w Polsce. Także osiągane dochody z wynajmu rozliczał prywatnie, a rocznie nie przekraczały one 150 tys. zł. W związku z taką skalą zarobków obcokrajowiec rozważał skorzystanie ze zwolnienia z VAT, przewidzianego w art. 113 ust. 13 pkt 3 ustawy o VAT.
Zwolnienie z VAT unormowane w art. 113 ust. 1 w związku z ust. 13 pkt 3 ustawy o VAT stanowi, że zwolniony od podatku może być ten obrót, który nie przekraczał 150 tys. zł (obecnie 200 tys. zł). Jednak zwolnienie może być zastosowane wtedy, gdy podatnik ma w Polsce siedzibę działalności gospodarczej.
Niemiec uważał, że wyłączenie w stosowaniu zwolnienia nie dotyczy obcokrajowców jako osób prywatnych, a jedynie zagranicznych firm. Na poparcie swojego stanowiska obcokrajowiec przytaczał treść art. 113 ust. 13 pkt 3 ustawy o VAT: „nie stosuje się do podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju". Argumentacja opierała się na założeniu, że nie może być mowy w jego przypadku o siedzibie, skoro nie prowadził działalności w Polsce. Zdaniem Niemca, gdyby ograniczenie zwolnienia miałoby dotyczyć zarówno zagranicznych przedsiębiorców, jak i zagranicznych osób fizycznych to w przepisie wyraźnie wskazano by nie tylko na siedzibę, ale też na miejsce zamieszkania.
Jednak dyrektor izby skarbowej w Warszawie odmówił w takiej sytuacji prawa do zwolnienia. Zdaniem organu, wyłączenie dotyczy zarówno zagranicznych przedsiębiorców, jak i osób prywatnych. Fiskus argumentował, że ustawodawca zrównał pojęcie miejsca siedziby z miejscem zamieszkania. Niemiec negował to, że Polak prowadzący identyczną działalność i osiągający podobny dochód z tego tytułu skorzysta ze zwolnienia z VAT, a on już nie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (III SA/Wa 239/15) poparł stanowisko fiskusa. WSA wskazał, że za siedzibę osoby prywatnej należy rozumieć miejsce, gdzie zapadają decydujące i najważniejsze decyzje, czyli miejsce zamieszkania lub stałego pobytu.
28 lutego br. Naczelny Sąd Administracyjny (I FSK 751/16) zaaprobował stanowisko WSA i fiskusa. NSA przyznał, że rzeczywiście sporny przepis o zwolnieniu z VAT jest nietrafnie skonstruowany. Jednak art. 113 ust. 13 pkt 3 należy interpretować w kontekście art. 283 ust. 1 lit. c dyrektywy o VAT podkreślił sąd. Ponadto sędziowie przypomnieli, że TSUE (C-97/09) orzekał w podobnej sprawie, w której odmówił prawa do zwolnienia Niemca, która uzyskiwała przychód z najmu w Austrii, ponieważ nie miała w tym kraju miejsca zamieszkania. Zdaniem NSA, należy mieć na uwadze, że celem wprowadzenia tego zwolnienia podatkowego było wspieranie małych podatników z danego kraju.
NSA: Polak skorzysta ze zwolnienia, obcokrajowiec nie
Zwolnienie z VAT obrotu do danego limitu ma wspierać krajowych małych podatników, a nie stanowić zachęty dla obcokrajowców orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.