W sporze przed Naczelnym Sadem Administracyjnym chodziło o sytuację dwóch podatników, którzy byli komandytariuszami spółki komandytowej zajmującej się produkcją i handlem artykułami do szaf wnękowych.
Dyrektor izby skarbowej zwrócił się z pytaniem do ministra rozwoju i finansów, czy w tych sprawach zachodzą uzasadnione przypuszczenia o możliwości zastosowania klauzuli o unikaniu opodatkowania z art. 119a O.p.
Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania
Minister rozwoju i finansów wydał opinię, według której czynności prawne podejmowane przez podatników w przedstawionych stanach faktycznych we wnioskach o wydanie interpretacji indywidualnych mają sztuczny charakter, a ich celem może być uzyskanie korzyści podatkowych. W skutek takiej opinii dyrektor izby skarbowej wydał postanowienia o odmowie wszczęcia postępowań.
Podatnicy złożyli zażalenia, ale organ utrzymał w mocy swoje postanowienia. Podatnicy nadal jednak uważali, że organ niezasadnie odmówił im prawa do rozpatrzenia wniosków o wydanie interpretacji indywidualnych. W związku z tym złożyli skargi do WSA, w których przekonywali, że organ podatkowy nie wykazał w ogóle spełnienia przesłanek warunkujących odmowę wydania indywidualnych interpretacji przepisów prawa. Zdaniem podatników, organ nawet nie próbował ustalić, jakie rzekomo korzyści podatkowe mieliby osiągnąć. Natomiast za punkt wyjścia swoich rozważań obrał własną koncepcję, niewynikającą z przedstawionego stanu faktycznego i przepisów.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku (I SA/Gd 677/17, I SA/Gd 676/17) podzielił pogląd organu podatkowego w całości i uznał, że organ prawidłowo odmówił wszczęcia postępowania.
Inny tryb i zaskarżenie
Ostatecznie 21 marca br. Naczelny Sąd Administracyjny (II FSK 3820/17, II FSK 3819/17) uchylił wyroki WSA, decyzje i postanowienia organów. Zdaniem sądu organy zastosowały zły tryb postępowania, ponieważ już przyjmując wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej zostaje rozpoczęte postępowanie. W takiej sytuacji nie ma możliwości wydania odmowy wszczęcia postępowania, ponieważ musiałoby mieć moc wsteczną. Zdaniem NSA w sytuacji, gdy organy mają przypuszczenie o możliwości zastosowania art. 119a O.p. w badanym wniosku o interpretację, to powinny wydać postanowienie o odmowie wydania interpretacji indywidualnej. Czym innym jest odmowa wszczęcia postępowania a czym innym odmowa wydania interpretacji indywidualnej – podkreślił NSA.
Następnie sąd stwierdził, że skoro właściwym trybem w sytuacji możliwości zastosowania przepisów klauzulowych jest wydanie odmowy wydania interpretacji, to należy zauważyć, że też inaczej wygląda kwestia zaskarżenia takiego postanowienia. Zdaniem NSA podatnikom nie przysługuje środek zaskarżenia w postaci zażalenia, lecz bezpośrednio skarga do sądu.
Otwarta droga dla odmów
Końcowo NSA wskazał, że zasadnym jest odmówienie wydania interpretacji indywidualnej, gdy we wniosku są zawarte bezpośrednio przepisy klauzulowe lub same elementy stanowiące o obejściu prawa podatkowego oraz gdy organy mają przypuszczenia dotyczące możliwości zastosowania art. 119a O.p.
