Od stycznia do listopada 2021 roku Krajowa Administracja Skarbowa przeprowadziła 2 485 kontroli celno-skarbowych. Kwota ustaleń wyniosła 5,04 mld zł. W tym samym czasie przeprowadzono także 11 912 kontroli podatkowych. Wykazano kwotę uszczupleń określono na 2,17 mld zł. Czynności sprawdzających było natomiast 2 271 427 – dotyczyły 3,99 mld zł. W tym okresie zrealizowano także 243 blokady w ramach systemu STIR. Zablokowano środki na 1 169 rachunkach bankowych na łączną kwotę 83,86 mln zł. Takie dane przedstawili eksperci KPMG w Polsce w trakcie 12. Kongresu Podatków i Rachunkowości KPMG. Serwis Prawo.pl, Przegląd Podatkowy i Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska byli patronami medialnymi wydarzenia.
Zobacz również: Kongres KPMG: Podatników czeka rok pełen wyzwań >>
Czytaj w LEX: Zawiadamianie o zamiarze wszczęcia kontroli wobec przedsiębiorcy - KOMENTARZ PRAKTYCZNY >
Koronawirus komplikuje kontrolowanie firm
Epidemia koronawirusa trwa już niemal dwa lata. Nie została ona bez wpływu na relacje podatnik-skarbówka, ale także skomplikowała przeprowadzanie kontroli i kontakt z urzędnikami.
Podatnicy mają utrudniony kontakt z organami podatkowymi. Pojawiły się także trudności w prowadzeniu przesłuchań, wglądu do spraw, oględzin czy spotkań osobistych. - Organy podatkowe dysponują jednak narzędziami, które dostarczają coraz więcej informacji na bieżąco – zaznacza Wojciech Majkowski, doradca podatkowy, partner w KPMG w Polsce.
Ekspert na pierwszym miejscu wymienia jednolite pliki kontrolne, które pozwalają na błyskawiczną analizę danych i porównanie danych kontrahentów. Skutecznym narzędziem dla organów podatkowych jest także biała lista podatników VAT, formularz TPR dający dostęp do pełnych danych podatników w zakresie cen transferowych. Pomocne dla fiskusa okazują się także być raporty dotyczące schematów podatkowych (MDR).
PROCEDURA: Zabezpieczenie w okresie kontroli podatkowej i postępowania podatkowego >
Kontrole trwają zbyt długo
Oskar Wala, doradca podatkowy, starszy menadżer w KPMG w Polsce, zwraca z kolei uwagę, że istnieje bardzo duża dysproporcja między tempem prowadzenia biznesu a czasem oczekiwania podatników na reakcję organów administracji publicznej i sądów. Od 141 do 489 dni wynosi przeciętny czas trwania postępowania podatkowego. Przeciętny czas trwania postępowania odwoławczego wynosi natomiast od 106 do 242 dni.
Co cieszy się szczególnym zainteresowaniem kontrolujących?
Eksperci dostrzegają jedną istotną prawidłowość. Priorytetem skarbówki wydaje się być objęcie zakresem możliwie najstarszych okresów – z uwagi na możliwość naliczenia wysokich odsetek od zaległości podatkowych i panujące w tych okresach „łagodniejsze” przepisy i możliwe braki po stronie podatnika. Fiskus często kwestionuje uzasadnienie biznesowe usług niematerialnych, a także weryfikuje ekonomiczne uzasadnienie dokonywanych transakcji. Szczególnie badane są transakcje z wykorzystaniem wartości niematerialnych i prawnych (np. aporty znaków towarowych do spółek celowych). Zainteresowaniem urzędników cieszy się również podatek u źródła (WHT).
Zobacz również: Złożenie korekty deklaracji podatkowej nie uchroni przed karą >>
- Powodem jest tutaj otwarty katalog usług podlegających WHT, który generuje dodatkowe ryzyko podatkowe. Źródłem sporów jest też kwestia badania rzeczywistego beneficjenta należności i rzeczywistego charakteru jego działalności – komentuje Oskar Wala. Ekspert dodaje, że kontrole dotyczą przede wszystkim dochodów pasywnych (licencje, dywidendy, odsetki) wypłacanych do tzw. rajów podatkowych. Dość często kwestionowane jest też prawo do zastosowania zwolnień lub preferencyjnych stawek opodatkowania wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Kontrolujący lubią wreszcie kontrolować VAT – przede wszystkim prawo do odliczenia podatku. Problematyczna jest tu zwłaszcza kwestia wykazania należytej staranności i dobrej wiary.
Cena promocyjna: 25.8 zł
|Cena regularna: 129 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 38.7 zł
LINIA ORZECZNICZA: Prawidłowość rozstrzygania sprzeciwów w kontroli podatkowej przedsiębiorców >
Liczba kontroli mniejsza, skuteczność także
Z danych przedstawionych przez ekspertów KPMG w Polsce wynika, że liczba zakończonych kontroli i ich skuteczność w poprzednich latach kształtowała się następująco:
- rok 2015 – 55 793 kontrole, 84,15 proc. skuteczności
- rok 2016 – 44 196 kontroli, 84,31 proc. skuteczności,
- rok 2017 – 31 497 kontroli, 85,87 proc. skuteczności,
- rok 2018 – 26 102 kontrole, 90 proc. skuteczności,
- rok 2019 – 22 995 kontroli, 94 proc. skuteczności,
- rok 2020 – 17 337 kontroli, 86 proc. skuteczności.
Z pewnością na aprobatę zasługuje stale spadająca liczba kontroli. Nie od dziś wiadomo, że najlepsze efekty przynosi nie ilość prowadzonych kontroli, tylko prowadzenie ich tam, gdzie rzeczywiście stwierdzane są nieprawidłowości.
- Angażowanie pracowników aparatu skarbowego w kontrole skazane na niepowodzenie nie ma żadnego sensu, dlatego tak ważne jest, by KAS typowała do kontroli wyłącznie tych podatników, których rozliczenia budzą wątpliwości lub wskazują na ryzyko naruszeń. Liczy się bowiem nie ilość kontroli, ale odsetek tych, które doprowadziły do ujawnienia wadliwości albo nierzetelności rozliczeń – komentuje Bartosz Kubista, doradca podatkowy, adwokat, partner w kancelarii GLC.
Oczywiście nie bez znaczenia dla spadku w roku 2020 była pandemia koronawirusa, która uniemożliwiła w praktyce ze względów obiektywnych przeprowadzenie wielu kontroli. Zdaniem Bartosza Kubisty, tym bardziej jednak uzasadnia to ich kontynuowanie tam, gdzie szansa na ujawnienie nieprawidłowości jest większa – ryzykowanie zdrowia pracowników KAS jest tym bardziej niecelowe.
- Stąd, pewien niepokój wzbudza znaczny spadek skuteczności kontroli w roku 2020. Pomimo rosnącej ilości narzędzi teleinformatycznych, które powinny wspomagać KAS w wynajdywaniu w gąszczu podatników tych, u których ryzyko nieprawidłowości jest większe – widać, że kontrole nie zawsze były prowadzone w sposób celowy. To marnowanie czasu zarówno podatników, jak i samych pracowników KAS. W kolejnych latach organy podatkowe powinny skupić się na lepszej analizie ryzyka naruszeń u potencjalnych podatników i decydować się na wszczynanie kontroli tam, gdzie dostępne dane to uzasadniają – twierdzi Bartosz Kubista. Ekspert zwraca również uwagę, że statystyki brutalnie ujawniają, jak powolne jest działanie organów podatkowych. Postępowania powinny być prowadzone w sposób szybki i efektywny.
Tymczasem – z dostępnych danych wynika, że potrafią one trwać nawet półtora roku w pierwszej instancji. Jeżeli dodać do tego czas trwania postępowań odwoławczych i rozpatrywania spraw przed WSA, podatnicy często muszą walczyć o swoje interesy przez ponad pięć lat. To, zdaniem Bartosza Kubisty, z oczywistych względów jest niedopuszczalne. W jego opinii, wszystkiemu wciąż winna jest ilość kontroli i postępowań. Pracownicy KAS są nadmiernie obłożeni i nie mogą poświęcić się zakończeniu prac nad jednym postępowaniem lub kontrolą, tylko prowadzą ich jednocześnie kilka albo nawet kilkanaście.
- Wszystko to przekłada się na nadmierne koszty działalności administracji podatkowej. Trudno uznać za zasadną kontrolę podatkową, w ramach której ujawnione zostaną nieprawidłowości na kilkadziesiąt tysięcy złotych, jeżeli w międzyczasie pracownik spędzi nad nią kilka miesięcy pracy, a jego wynagrodzenie skonsumuje ujawnioną kwotę uszczuplenia – konkluduje Bartosz Kubista.
PROCEDURA: Kontrola podatkowa - wszczęcie kontroli >
Konieczne przygotowanie się do kontroli
Kontrole podatkowe są jednak nieuniknione i trzeba się do nich dobrze przygotować. Wojciech Majkowski z KPMG w Polsce podpowiada, że pomocna w tym zakresie jest przede wszystkim bieżąca analiza i weryfikacja rozliczeń podatkowych, również w drodze cyklicznych przeglądów podatkowych. Przydatne jest także śledzenie zmian w przepisach podatkowych i korzystanie z narzędzi ograniczenia ryzyka podatkowego (m.in. interpretacje, opinie zabezpieczające, wiążące informacje stawkowe i taryfowe. Konieczna jest dodatkowo dokładna weryfikacja składanych deklaracji podatkowych i ich korekt, wsparcie doradców podatkowych, wdrożenie wewnętrznych procedur ograniczenia ryzyka karnego skarbowego, a także zapoznanie pracowników finansowo-księgowych z procedurą przeprowadzenia kontroli podatkowej i celno-skarbowej, w tym w zakresie prawa do korekt.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
