Zmiany w prawie przytłaczają branżę księgowo-podatkową

Księgowi i doradcy podatkowi marzą o chwili odpoczynku od nowych przepisów. Cały czas ponoszą bowiem skutki ubiegłorocznego Polskiego Ładu. Dostrzegają jednak konieczność nauki i poszerzania kompetencji. Księgowi postulują dodatkowo uregulowanie dostępu do zawodu. Takie m.in. wnioski wynikają z opublikowanego właśnie raportu LEXOMETR Prawno-Gospodarczy 2023. Kondycja branży księgowo-podatkowej.

To już czwarta edycja badania przeprowadzonego przez zespół Wolters Kluwer Polska. W tegorocznej akcji wzięło udział 929 osób. Przedstawiciele biur rachunkowych i księgowo-podatkowych oraz kancelarii doradztwa podatkowego stanowili łącznie 72 proc., a księgowości wewnątrz firm oraz Centrów Usług Księgowych/Finansowych – 28 proc. Co ciekawe, w tym roku w badaniu wzięło udział o 8 proc. więcej mężczyzn niż w ubiegłym. Nadal jednak dominują kobiety, których w badaniu było ponad 77 proc. Wynika, to ze struktury płci w branży księgowo-podatkowej. Zdecydowana przewaga żeńskiej części populacji w  badaniu reprezentuje księgowość wewnątrz firm (86 proc.), biura rachunkowe (81 proc.), biura księgowo-podatkowe (69 proc.) i Centra Usług Księgowych/Podatkowych (67 proc.). Więcej mężczyzn niż kobiet reprezentuje kancelarie doradztwa podatkowego (59 proc.).

- Zarówno w liczbach, jak i wypowiedziach otwartych widziałam w ankietach żal, rozczarowanie, złość i zmęczenie. Raport dotyczący części poświęconej ocenie Polskiego Ładu powinien mieć tytuł odpowiadający wypowiedzi jednego z  respondentów: „Stres, niepewność, presja, depresja i wypalenie pracowników!” – to charakterystyczne zdanie podsumowujące „twórczość” obecnego rządu w zakresie przepisów regulujących system podatkowy pod nazwą, która stanie się synonimem niekompetencji, arogancji i bezładu – mówi Elżbieta Piotrowska-Albin, dyrektor Działu Badań i Analiz w Wolters Kluwer Polska.

Czytaj też: Działalność sezonowa – opodatkowanie i zatrudnianie pracowników >>

Polski Ład i jego skutki ciągle problematyczne

Z opublikowanego raportu LEXOMETR Prawno-Gospodarczy 2023. Kondycja branży księgowo-podatkowej wynika jednoznacznie – z polskim prawem podatkowym nie jest najlepiej. Ocena Polskiego Ładu przez specjalistów z zakresu księgowości i podatków w porównaniu z ubiegłym rokiem poprawiła się tylko nieznacznie i nadal jest negatywna. W skali 1–5 średnia ocena wersji 2.0 i 3.0 wyniosła odpowiednio 2,61 i 2,85. W 2023 r. aż 80 proc. badanych uznało, że przepisy Polskiego Ładu są niezrozumiałe i nastręczają problemów interpretacyjnych, a 20 proc., że nie mają problemów z ich rozumieniem. Nie różnicuje tej negatywnej oceny charakter działalności – kancelarie i biura vs. księgowość wewnątrz firm. Tylko w grupie dyrektorów finansowych odsetek tych, którzy rozumieją te przepisy, jest wyższy (30,8 proc.), ale w badaniu stanowili oni tylko 1,40 proc. respondentów. Nieco częściej zrozumienie dla Polskiego Ładu występuje również wśród przedstawicieli firm, które istnieją na rynku od czterech do 10 lat oraz powyżej 30 lat, jednak wynosi zaledwie nieco powyżej 24,5 proc.

Także ocena korzyści płynących z  Polskiego Ładu z  perspektywy rozliczenia podatku dochodowego przez klientów biur rachunkowych, księgowo-podatkowych oraz kancelarii doradztwa podatkowego wypadła zdecydowanie negatywnie. Aż 63 proc. badanych oceniło, że ten wpływ był niekorzystny, w tym aż 31 proc., że był zdecydowanie niekorzystny. Zaledwie 14 proc. wyraziło pozytywną ocenę tego wpływu, w tym tylko 1 proc. zdecydowanie pozytywną.

Sprawdź w LEX: Księgowość - o czym warto pamiętać w czerwcu? >>

Błędy interpretacyjne bolączką branży księgowo-podatkowej

Z raportu wynika, że aż 67 proc. badanych zadeklarowało, że wystąpiły w ich firmach i pracy negatywne konsekwencje popełnionych błędów interpretacyjnych, 27 proc., że takie konsekwencje nie wystąpiły. Najczęściej zgłaszanym skutkiem były wzmożone nakłady pracy w celu wyjaśnienia przepisów Polskiego Ładu. Ten problem miało prawie 60 proc. respondentów.

- Więcej emocjonalnego światła na te konsekwencje rzucają otwarte odpowiedzi w kategorii „Inne, jakie?”, w której respondenci mogli wypowiedzieć się w swobodnej formie. To właśnie dodatkowe nakłady pracy i czas, a także stres, niepokój i niepewność, powtarzają się najczęściej jako negatywne skutki. Inne wymienione to wzrost kosztów prowadzenia firmy, spadek zaufania klientów w przypadku biur i kancelarii oraz spadek zaufania pracowników do działu płac, związany z niepewnością swoich zarobków – podkreśla Elżbieta Piotrowska-Albin.

Zobacz również: Brak procedur tax compliance może narazić firmy na kosztowny spór z fiskusem >>

Kalkulator przedsiębiorcy 2023 r. >>

Krystyna Waga, doradca podatkowy, przewodnicząca Komisji ds. Doskonalenia Zawodowego i Szkoleń Krajowej Rady Doradców Podatkowych, prezes Zachodniopomorskiego Stowarzyszenia Doradców Podatkowych, zwraca z kolei uwagę, że branża księgowo-podatkowa kolejny już rok żyje Polskim Ładem. Jej zdaniem, brak dbałości legislacyjnej zawsze dawał się we znaki, jednak trzy ostatnie lata łatwe dla branży nie były. Najpierw doradcy podatkowi i księgowi mierzyli się z pandemią – i to zarówno na płaszczyźnie organizacji pracy we własnych biurach i kancelariach, jak i wsparcia dla swoich klientów.

Czytaj też: Jak wykorzystać Facebooka w promocji biura rachunkowego? >>

Sprawdź również książkę: Compliance w biurze rachunkowym - procedury, instrukcje, formularze >>

Potrzebne uregulowanie zawodu księgowego

Osoby reprezentujące zawody księgowe i doradztwa podatkowego mają silną potrzebę dokształcania. Wynika to zarówno ze specyfiki zawodu, ale w dużej mierze, jak pokazują wyniki badania, z potrzeby zabezpieczenia się przed ryzykiem popełnienia błędu przy bardzo niejasnych i zmieniających się przepisach Polskiego Ładu. Co istotne, zdecydowana większość, bo 78 proc. przedstawicieli zawodu księgowego jest za uregulowaniem wykonywania zawodu.

- Wyniki badania potwierdzają także postulowaną przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce potrzebę uregulowania zawodu księgowego – komentuje Leszek Lewandowicz, doradca podatkowy, sekretarz Zarządu Głównego Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.

Jego zdaniem, w obecnych warunkach księgowy jeszcze bardziej staje się osobą, na której przedsiębiorca musi polegać i od której do pewnego stopnia zależy powodzenie firmy. Natomiast przedsiębiorca nie ma w zasadzie większych możliwości weryfikacji umiejętności księgowego, a błędy w rozliczeniach mogą zagrozić istnieniu firmy. Przeciwnicy jakichkolwiek regulacji zazwyczaj podkreślają ryzyko wzrostu cen za usługi księgowe. Ten argument, jak jednak podkreśla Leszek Lewandowicz, jest niezbyt trafiony, gdyż wzrost cen usług i tak nastąpił. Rozsądne uregulowanie zawodu księgowego, w tym postawienie choćby minimalnych wymogów dla jego wykonywania, pozwalałoby przedsiębiorcy na wybór dający choćby częściową gwarancję należytej obsługi księgowej i rzetelnego wywiązania się z obowiązków, m.in. w zakresie podatków i składek.

Raport LEXOMETR Prawno-Gospodarczy 2023. Kondycja branży księgowo-podatkowej dotyczy również wpływu wojny w Ukrainie na branżę księgowo-podatkową, sytuacji biznesowej i kondycji finansowej firm. Jego pełną wersją (56 stron) można pobrać tutaj >>

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.