Kurator spadku po zmarłej osobie zamierza doprowadzić do sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wchodzącego w skład masy spadkowej. Nieruchomość została nabyta przez spadkodawcę na podstawie umowy sprzedaży z jej dotychczasowym właścicielem w 1997 r. i była używana przez spadkodawcę wyłącznie do celów mieszkaniowych. Sprzedaż nieruchomości planowana jest w bieżącym roku kalendarzowym, jednak dokładny termin realizacji zamierzenia jest zależny od udzielenia zgody przez sąd.
Czytaj również: Po śmierci małżonka też trzeba rozliczyć się z fiskusem
Cywilnoprawne założenia dotyczące spadku
Do czasu objęcia spadku przez spadkobiercę sąd czuwa nad całością spadku, a w razie potrzeby ustanawia kuratora spadku. Kurator spadku powinien starać się o wyjaśnienie, kto jest spadkobiercą i zawiadomić spadkobierców o otwarciu spadku, gdyż prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Poza tym kurator spadku zarządza majątkiem spadkowym pod nadzorem sądu spadku. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, a spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.
Ogólnie rzecz ujmując, z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego. Data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. W związku z tym spadkobiercy od momentu śmierci spadkodawcy z mocy prawa stają się właścicielami spadku.
Sprzedaż spadku a opodatkowanie podatkiem dochodowym
Czy kuratora spadku obciąża obowiązek zapłaty podatku dochodowego z tytułu sprzedaży rzeczonego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wchodzącego w skład masy spadkowej, a jeśli tak, to kiedy powstaje obowiązek jego zapłaty? Z takim pytaniem zwrócił się do organu interpretującego wnioskodawca - nikt inny jak również kurator spadku. Wychodził z założenia, że taki obowiązek kuratora spadku nie obciąża. Kurator spadku w żaden sposób nie jest beneficjentem umowy sprzedaży, a jedynie dba o zachowanie wartości masy spadkowej do czasu objęcia spadku przez faktycznych spadkobierców. Obowiązek zapłaty PIT powstaje w chwili objęcia spadku przez spadkobierców dotychczasowego właściciela nieruchomości, czyli po uprawomocnieniu postanowienia spadkowego, które winno zostać wydane w będącej w toku sprawie o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyodrębnia i źródła przychodów i sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Jednym z takich źródeł przychodów jest odpłatne zbycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat (licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie), a innych rzeczy - przed upływem pół roku (licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie).
Jeżeli rozpatruje się odpłatne zbycie nabytych w drodze spadku nieruchomości lub praw majątkowych, należy wziąć pod uwagę fakt, że okres wskazany w przepisie liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę. Istotne jest również to, że nie stanowi nabycia albo odpłatnego zbycia odpowiednio nabycie albo odpłatne zbycie (w drodze działu spadku) nieruchomości lub praw majątkowych do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku.
Kurator to kurator, a nie podatnik
Dyrektor KIS uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe. Przede wszystkim kluczowy jest fakt, że kurator sądowy spadku nie przejmuje funkcji podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sprzedaży nieruchomości na rzecz spadkobierców. Sprzedaż nieruchomości będącej własnością nieustalonych jeszcze w postępowaniu sądowym spadkobierców faktycznie będzie wykonywana na rzecz jej właścicieli. Kurator sądowy spadku w ogóle nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu sprzedaży nieruchomości wchodzącej w skład spadku. Mimo, że reprezentuje interesy spadkobierców, a przedmiot sprzedaży jako nieruchomości istnieje, opodatkowanie podatkiem dochodowym w ogóle nie wystąpi. Jeżeli nie ma podmiotu podatkowego, to tym samym nie ma również podatnika.
Jeśli chodzi o sytuację wnioskodawcy, kuratora spadku nie obciąża obowiązek zapłaty podatku dochodowego z tytułu sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Opodatkowanie w tej sytuacji nie wystąpi, jeśli w ogóle powstanie obowiązek podatkowy do czasu zakończenia postępowania spadkowego, ustalenia spadkobierców i uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 23 maja 2024 r., nr 0115-KDIT3.4011.343.2024.2.JS
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
