W wyroku z 15 maja 2019 r.  (sygn. C-235/18) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazał, iż transakcje realizowane z wykorzystaniem kart paliwowych – po spełnieniu określonych kryteriów - nie będą uznawane za dostawę towarów lecz za usługi finansowe. Zaprezentowane przez Trybunał podejście wzbudziło liczne wątpliwości, które doprowadziły do ogłoszenia przez Ministerstwo Finansów  konsultacji podatkowych w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług (VAT) transakcji realizowanych przy wykorzystaniu kart paliwowych. Konsultacje te rozpoczęły się 31 lipca 2019 r. i trwały do 15 września 2019 r. Ministerstwo Finansów rozważa zbioru zasad, na podstawie których podatnicy mogliby samodzielnie zakwalifikować  transakcje realizowane z pomocą kart paliwowych jako dokonywanej na rzecz użytkownika karty:

  • dostawy towaru lub świadczenia usługi albo
  • świadczenia usługi finansowej.

Ministerstwo Finansów zakłada, iż zastosowanie się do opracowanych i przedstawionych zasad miało by skutkować brakiem podstaw do kwestionowania u podatników poprawności rozliczeń w przypadku transakcji realizowanych przy wykorzystaniu kart paliwowych.

 

Jaką sprawą zajął się TS UE?

Trybunał w powołanym wyroku  orzekł w sprawie spółki Vega International z siedzibą w Austrii. Spółka udostępniała swoim spółkom zależnym, realizującym usługi przewozu pojazdów, karty paliwowe wystawiane przez dostawców paliw. Transakcjami związanymi z paliwem w grupie spółka dominująca zarządzała centralnie. Przyjęty model rozliczeń wyglądał tak, że Vega International dostawała od firm paliwowych faktury wykazujące zakup paliwa z VAT i występowała o zwrot wynikającego z nich podatku. Następnie na koniec miesiąca spółka refakturowała te zakupy na spółki zależne, pobierając dodatkowo opłatę w wysokości 2 proc.

Zobacz również: Skarbówka próbuje ograniczać odliczenie pełnego VAT od samochodów >>

Dostawa towaru czy usługa finansowania?

Na gruncie powyższego stanu faktycznego, zdaniem TSUE znaczenie ma to, kto decyduje o sposobie nabycia paliwa. Jeżeli spółka zależna wybiera stację usługową spośród tych wskazanych przez emitenta, określa samodzielnie ilość, jakość oraz przeznaczenie paliwa, ponosi całość kosztów związanych z tankowaniem, do dostawy paliwa dochodzi bezpośrednio pomiędzy spółką paliwową a spółką zależną. Emitent jest w tym modelu tylko pośrednikiem świadczącym usługę kredytowania zakupu towarów, czyli usługę finansową zwolnioną z VAT. Wobec tego TSUE orzekł, iż Vega International nie mogła żądać zwrotu VAT z wystawionych na nią faktur.

Czytaj w LEX: Usługi pośrednictwa finansowego - zwolnienie z VAT >

Powyższy pogląd był już prezentowany przez TSUE w wyroku z 6 lutego 2003 r. w sprawie C-185/01 Auto Lease Holland BV. Przedmiotem orzeczenia była sprawa holenderskiego przedsiębiorstwa leasingowego, które oprócz udostępniania pojazdów na podstawie umów leasingu, oferowało klientom możliwość zawarcia umowy w zakresie zarządzania paliwem. Wówczas TSUE podkreślał, że koniecznym jest określenie na rzecz którego z podmiotów (leasingodawcę czy leasingobiorcę) spółka paliwowa przenosi prawo do dysponowania paliwem jak właściciel.

 

Okoliczności wskazujące na dostawę towarów

W obrocie funkcjonują różne modele transakcji z użyciem kart paliwowych. Kierując się poglądami TSUE można określić wytyczne w celu ukształtowania stosunków między stronami w taki sposób, by mieć do czynienia z łańcuchową dostawą towarów w rozumieniu art. 7 ust. 8 ustawy o VAT. Przykładem są karty paliwowe emitowane przez koncern paliwowy - wówczas dostawa paliwa jest realizowana bezpośrednio na rzecz nabywcy karty. Należy więc każdorazowo analizować umowę łączącą strony, albowiem decydujący charakter będą miały obowiązujące u emitenta ogólne warunki handlowe oraz ewentualne dodatkowe porozumienia. O dostawie towarów świadczyć będzie stopień świadomości sprzedawcy co do przebiegu transakcji sprzedaży paliwa, decyzyjności w zakresie istotnych elementów i odpowiedzialności pośrednika za wady fizyczne i prawne sprzedawanych towarów. Szczególną uwagę należy zwrócić na postanowienia dotyczące własności paliwa nabytego od spółki paliwowej przez emitenta karty. Okoliczności muszą wskazywać na to, że emitent karty paliwowej włada paliwem jak właściciel.

Zobacz procedurę w LEX: Miejsce dostaw towarów w przypadku dostaw łańcuchowych >

Kryteria wyselekcjonowanie przez Ministerstwo Finansów

Bazując na ustaleniach TS UE, Ministerstwo Finansów opracowało i przekazało do konsultacji przykładowy katalog kryteriów, od których zależna była by kwalifikacja transakcji między emitentem karty paliwowej, a jej użytkownikiem. Zaliczamy do nich m.in.:

  • odpowiedzialność za wady nabywanych produktów,
  • wpływ na kształtowanie ceny towaru nabywanego przez korzystającego,
  • udzielanie rabatów (upustów),
  • ustalanie warunków finansowych i rozliczeń,
  • wpływ na częstotliwość i miejsce korzystania z kart paliwowych,
  • blokowanie karty np. w przypadku pojawiającego się zadłużenia. Powyższe okoliczności mogą być uznane za pomocne przy ustaleniu, czy w przypadku podmiotu udostępniającego karty paliwowe ma miejsce dostawa towaru lub świadczenie usługi na rzecz użytkownika kart paliwowych.

Przykładem schematu spełniającego powyższe warunki jest np. model kart DKV. Z ogólnych warunków handlowych wynika m.in., że do momentu uregulowania należności przez klienta DKV zastrzega sobie prawo własności paliwa, a także ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą wobec klientów za wady towarów. DKV rozstrzyga o warunkach dostaw, ma możliwość blokowania karty paliwowej i regulacji ceny paliwa sprzedawanego klientom. Wiedzę na temat kontrahentów i realizowanych przez nich zakupach posiada w całości DKV, a nie spółka paliwowa, albowiem autoryzacja transakcji z użyciem kart paliwowych odbywa się on-line.

 

Sprawdź również książkę: Samochody a VAT i podatki dochodowe >>


Wnioski

Tezy zaprezentowane w wyroku TS UE, choć w sposób znaczny zmieniają podejście do zasad opodatkowania transakcji realizowanych z wykorzystaniem kart paliwowych, to jednak nie przekreślają dalszej możliwości korzystania z tego instrumentu. Przede wszystkim należy wskazać, iż ryzyko przekwalifikowania dotknie jedynie te podmioty, które korzystały z kart na podobnych jak to miało miejsce w przypadku Vega International. Jeżeli jednak emitent kart paliwowych jako pośrednik odsprzedawał paliwo na rzecz swojego klienta, czyli używającego takiej karty,  to wówczas emitent nie będzie świadczył usługi finansowej zwolnionej z VAT, a realizował będzie dostawę towarów.

Należy podkreślić, że każdorazowo decydujące znaczenie dla kwalifikacji danego modelu transakcji jako świadczenia usługi finansowej lub realizacji dostawy towarów będzie miała zawarta przez strony umowa. Nie należy więc obawiać się, że wnioski z wyroku TSUE będą zawsze stanowiły podstawy do kwestionowania rozliczeń podatników. Odpowiednio zinterpretowane mogą jednak ułatwić podmiotom kształtowanie odpowiadającego im rozwiązania. Pomocnym również może okazać się zastosowanie do oficjalnej interpretacji, którą zaprezentuje MF po zakończeniu konsultacji.

Prof. Adam Mariański, doradca podatkowy, adwokat, partner zarządzający w Mariański Group

Sprawdź w LEX:

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.