Urząd skarbowy prowadzi od lutego 2009 r. postępowanie w sprawie nieujawnionych źródeł dochodów. W czerwcu 2009 r. została wydana decyzja, od której podatnik złożył odwołanie. Izba skarbowa uchyliła zaskarżoną decyzję i przekazała sprawę do ponownego rozpatrzenia. Organ podatkowy podjął kolejne czynności.
Jakie postanowienia powinny być wydane przez organ pierwszej instancji w związku z ponownym prowadzeniem postępowania zakończonego uchyloną w całości decyzją?
Uchylenie w całości decyzji organu pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez ten organ, (jeżeli rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub w znacznej części), nie wiąże się z konieczności wydania dodatkowego postanowienia.
Pytanie nie jest jasno sformułowane. Nie wiadomo w szczególności o jakie postanowienia chodzi - czy o postanowienie "związane" z uchyleniem decyzji, czy też o postanowienia możliwe do wydania w toku całego ponownego rozpatrywania sprawy. Zakładam, że chodzi o pierwszą możliwość. Nie wiadomo także, na jakiej podstawie decyzja została uchylona do ponownego rozpoznania, a możliwe są tutaj dwie ewentualności. Zgodnie z art. 233 § 1 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) dalej o.p. organ odwoławczy wydaje decyzję, w której uchyla decyzję organu pierwszej instancji w całości i sprawę przekazuje do rozpatrzenia właściwemu organowi pierwszej instancji, jeżeli decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości, natomiast zgodnie z art. 233 § 2 o.p. organ odwoławczy może uchylić w całości decyzję organu pierwszej instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub w znacznej części.
Przyjmuję, że podstawą uchylenia była druga z podanych wyżej przyczyn. Przepis art. 233 § 2 o.p. jest wyłomem o przyjętej w ordynacji podatkowej zasadniczej konstrukcji postępowania odwoławczego, którego celem jest ponowne rozpatrzenie i rozstrzygnięcie sprawy podatkowej przez organ odwoławczy (tak wyrok NSA z 18 maja 2000 r., III SA 1081/99, niepubl.). Tylko wówczas, można wydać decyzję kasacyjną przewidzianą w tym przepisie, gdy zdaniem organu odwoławczego organ pierwszej instancji nie przeprowadził postępowania wyjaśniającego lub przeprowadzone przez ten organ postępowanie wyjaśniające nie jest wystarczające do rozstrzygnięcia istotnych okoliczności sprawy i brak jest podstaw do zastosowania w postępowaniu odwoławczym art. 229 o.p., (tj. przeprowadzenia przez organ odwoławczy dodatkowego, uzupełniającego postępowania dowodowego, albo zlecenie przeprowadzenia tego postępowania organowi, który wydał decyzję). W praktyce chodzi o takie sytuacje, kiedy organ I instancji nie przeprowadził, lub przeprowadził wadliwie postępowanie dowodowe, co uniemożliwia merytoryczne rozpoznanie istoty sprawy. Zgodnie ze zdaniem drugim art. 233 § 2 o.p. przekazując sprawę, organ odwoławczy wskazuje okoliczności faktyczne, które należy zbadać przy ponownym rozpatrzeniu sprawy. Chodzi tu zwłaszcza o okoliczności faktyczne, które zostały pominięte przez organ pierwszej instancji lub nienależycie udowodnione. Wskazówki organu odwoławczego wyznaczają więc organowi pierwszej instancji zakres czynności, które powinny zostać przeprowadzone i określają ramy jego działań przy ponownym rozpoznaniu. Taki tryb przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia nie nakłada na organ pierwszej instancji potrzeby wydawania postanowienia. Oczywiście w toku ponownego rozpatrywania sprawy organ pierwszej instancji jest związany "normalnymi" zasadami procesowania na gruncie ordynacji podatkowej, toteż będzie musiał wydawać te same postanowienia, co przy rozpatrywaniu sprawy po raz pierwszy (np. postanowienie o przedłużenie terminu zakończenia postępowania).
.
Jakie postanowienia powinny być wydane przez organ pierwszej instancji w związku z ponownym prowadzeniem postępowania zakończonego uchyloną w całości decyzją?
Uchylenie w całości decyzji organu pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez ten organ, (jeżeli rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub w znacznej części), nie wiąże się z konieczności wydania dodatkowego postanowienia.
Pytanie nie jest jasno sformułowane. Nie wiadomo w szczególności o jakie postanowienia chodzi - czy o postanowienie "związane" z uchyleniem decyzji, czy też o postanowienia możliwe do wydania w toku całego ponownego rozpatrywania sprawy. Zakładam, że chodzi o pierwszą możliwość. Nie wiadomo także, na jakiej podstawie decyzja została uchylona do ponownego rozpoznania, a możliwe są tutaj dwie ewentualności. Zgodnie z art. 233 § 1 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) dalej o.p. organ odwoławczy wydaje decyzję, w której uchyla decyzję organu pierwszej instancji w całości i sprawę przekazuje do rozpatrzenia właściwemu organowi pierwszej instancji, jeżeli decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości, natomiast zgodnie z art. 233 § 2 o.p. organ odwoławczy może uchylić w całości decyzję organu pierwszej instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub w znacznej części.
Przyjmuję, że podstawą uchylenia była druga z podanych wyżej przyczyn. Przepis art. 233 § 2 o.p. jest wyłomem o przyjętej w ordynacji podatkowej zasadniczej konstrukcji postępowania odwoławczego, którego celem jest ponowne rozpatrzenie i rozstrzygnięcie sprawy podatkowej przez organ odwoławczy (tak wyrok NSA z 18 maja 2000 r., III SA 1081/99, niepubl.). Tylko wówczas, można wydać decyzję kasacyjną przewidzianą w tym przepisie, gdy zdaniem organu odwoławczego organ pierwszej instancji nie przeprowadził postępowania wyjaśniającego lub przeprowadzone przez ten organ postępowanie wyjaśniające nie jest wystarczające do rozstrzygnięcia istotnych okoliczności sprawy i brak jest podstaw do zastosowania w postępowaniu odwoławczym art. 229 o.p., (tj. przeprowadzenia przez organ odwoławczy dodatkowego, uzupełniającego postępowania dowodowego, albo zlecenie przeprowadzenia tego postępowania organowi, który wydał decyzję). W praktyce chodzi o takie sytuacje, kiedy organ I instancji nie przeprowadził, lub przeprowadził wadliwie postępowanie dowodowe, co uniemożliwia merytoryczne rozpoznanie istoty sprawy. Zgodnie ze zdaniem drugim art. 233 § 2 o.p. przekazując sprawę, organ odwoławczy wskazuje okoliczności faktyczne, które należy zbadać przy ponownym rozpatrzeniu sprawy. Chodzi tu zwłaszcza o okoliczności faktyczne, które zostały pominięte przez organ pierwszej instancji lub nienależycie udowodnione. Wskazówki organu odwoławczego wyznaczają więc organowi pierwszej instancji zakres czynności, które powinny zostać przeprowadzone i określają ramy jego działań przy ponownym rozpoznaniu. Taki tryb przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia nie nakłada na organ pierwszej instancji potrzeby wydawania postanowienia. Oczywiście w toku ponownego rozpatrywania sprawy organ pierwszej instancji jest związany "normalnymi" zasadami procesowania na gruncie ordynacji podatkowej, toteż będzie musiał wydawać te same postanowienia, co przy rozpatrywaniu sprawy po raz pierwszy (np. postanowienie o przedłużenie terminu zakończenia postępowania).
.