Jak rozliczyć udzielenie pożyczki przez udziałowców - osobę prawną i osobę fizyczną?

 Osoba fizyczna z Polski oraz osoba prawna zagraniczna są udziałowcami w firmie 40% i 60%. Osoby te udzieliły pożyczek dla firmy w walucie euro....

 

Osoba fizyczna z Polski oraz osoba prawna zagraniczna są udziałowcami w firmie 40% i 60%. Osoby te udzieliły pożyczek dla firmy w walucie euro. Kapitał zakładowy firmy wynosi 983.000 zł. Firma posiada zadłużenia wobec firmy matki z tytułu dostaw i usług w kwocie 270.000 euro. Pożyczka została udzielona w 2007 r. na kwotę 200.000 euro po kursie 3,50 zł (700.000 zł), odsetki 5%. Na koniec roku naliczane były odsetki 10.000 euro (40.000 zł) nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów oraz naliczano po kursie 4,00 różnice kursowe również niezaliczane do kosztów (100.000 zł). Zapłata nastąpi po kursie 4,50 zł.

Jak zaksięgować daną operację?

Czy odsetki będą stanowiły koszty uzyskania przychodów?

Czy różnice kursowe będą stanowiły koszty uzyskania przychodów?

Czy należy odprowadzić podatek dochodowy od uzyskanych przez udziałowców odsetek?

 

Odsetki są kosztem podatkowym w dacie zapłaty, bowiem zadłużenie wobec udziałowców nie przekracza trzykrotności kapitału.

Różnice kursowe od pożyczki są kosztem w dacie jej spłaty.

Wypłacając odsetki należy pobrać podatek dochodowy. Podatek pobrany od krajowej osoby fizycznej wykazuje się w deklaracji PIT-8AR, zaś od zagranicznej osoby prawnej - w formularzu IFT-2/IFT-2R.

 

W przypadku jednostki prowadzącej księgi rachunkowe odsetki od otrzymanej pożyczki powinny być wykazywane jako koszty w każdym kolejnym okresie rozliczeniowym - bez względu na to, czy zostały zapłacone. Dzięki temu koszty obciążają wynik finansowy w okresie, gdy jednostka wykorzystywała pożyczone środki pieniężne. Prowadzący księgi rachunkowe ma także obowiązek dokonywania wyceny wyrażonych w walucie aktywów i pasywów według kursu obowiązującego na dzień bilansowy; tak wyliczone różnice kursowe nie są kosztem uzyskania przychodów dla podmiotu, który wybrał podatkową metodą rozliczania różnic kursowych.

Księgowanie operacji opisanej w treści pytania może wyglądać następująco:

1. Zaciągnięcie pożyczki 200.000 euro po kursie 3,5 = 700.000

Wn konto 131 rachunek bankowy,

Ma konto 249 rozrachunki z udziałowcami 700.000 zł

2. Naliczenie odsetek na koniec roku bilansowego 10.000 euro po kursie 4,0 = 40.000 zł

Wn konto 750 koszty finansowe (nkup),

Ma konto 249 rozrachunki z udziałowcami 40.000 zł

3. Wycena zobowiązania na dzień bilansowy po kursie 4,0; różnice kursowe = 200.000 x 4 - 200.000 x 3,5 = 100.000

Wn konto 750 koszty finansowe (nkup),

Ma konto 249 rozrachunki z udziałowcami 100.000 zł

4. Spłata pożyczki wraz z odsetkami po kursie 4,5 = 210.000 x 4,5 = 945.000 zł

Wn konto 249 rozrachunki z udziałowcami,

Ma konto 131 rachunek bankowy 945.000 zł

5. Różnice kursowe 945.000 - (700.000 40.000 100.000) = 105.000 (210.000 x 4,5-210.0000 x 4,0)

Wn konto 750 koszty finansowe,

Ma konto 249 rozrachunki z udziałowcami 105.000 zł

Dla celów podatkowych dopiero w dacie spłaty podatnik wykaże w kosztach uzyskania przychodów różnice kursowe w wysokości 200.000 zł (200.000 x 4,5 - 200.000 x 3,5).

Odsetki ujęte w kosztach podatkowych wyniosą 45.000 zł (10.000 euro x 4,5). Co do odsetek nie wystąpi ograniczenie wynikające z tzw. cienkiej kapitalizacji. Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p. - nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek udzielonych spółce przez takiego udziałowca, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec tego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki. W takim przypadku do kosztów nie zalicza się odsetek od tej części zadłużenia, która przekracza trzykrotność kapitału zakładowego na dzień zapłaty odsetek - z treści pytania natomiast nie wynika, aby zadłużenie wobec udziałowca było wyższe niż trzykrotność kapitału.

Wypłacając odsetki od pożyczki spółka zobowiązana jest jako płatnik pobrać podatek dochodowy.

Zgodnie z art. 30a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f. - od przychodów z odsetek wypłacanych osobie fizycznej płatnik zobowiązany jest pobrać 19% zryczałtowany podatek dochodowy.

Natomiast na podstawie art. 21 u.p.d.o.p. z tytułu przychodów z odsetek, uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników - osoby prawne, które nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu - podatek dochodowy ustala się w wysokości 20%, chyba że stosowna umowa w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu stanowi inaczej. Przepisy art. 21 u.p.d.o.p. wprowadzają ponadto - w ściśle określonych okolicznościach - zwolnienia od podatku dla spółek podlegających w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania. Płatnik pobierający podatek dochodowy od wypłacanych odsetek wypełnia PIT-8AR, który składa w swoim urzędzie skarbowym do 31 stycznia następnego roku.

Wypłacając odsetki prawnej osobie zagranicznej płatnik musi ponadto wypełnić IFT-2/IFT-2R, który do końca marca roku następnego przekazuje podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu właściwemu w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.