Odpowiedź:
Odpowiedź na postawione przez Państwa pytanie najlepiej przedstawić na przykładzie.
Przykład:
Wartość samochodu wynikająca z umowy wynosi 50.000 euro. Średni kurs NBP z dnia przeprowadzenia transakcji, tj. z dnia 31 stycznia 2015 r., wynosi 4,00. Spółka spłaca pierwszą ratę leasingową w kwocie 2000 euro w dniu 15 lutego 2015 r. po kursie faktycznym 4,1, z czego 1200 euro stanowi ratę kapitałową, a 800 euro odsetki. Średni kurs NBP na dzień bilansowy 28 lutego 2015 r. wyniósł 4,2.
Samochód przy początkowym ujęciu wycenia się według ceny z umowy, czyli wartości 50.000 euro. Należy zastosować średni kurs NBP z dnia zawarcia transakcji. Dniem zawarcia transakcji jest dzień, w którym sprzedający (leasingodawca) przekazał kupującemu (leasingobiorcy) wszystkie istotne ryzyka i korzyści związane z transakcją i przestał być trwale zaangażowany w zarządzanie aktywem w sposób w jaki czyni to zwykle właściciel. Z treści  przykładu wynika, że kurs ten wynosi 4,00. Zatem wartość samochodu wyniesie 200.000 zł. Ewidencja przy początkowym ujęciu będzie wyglądać w sposób następujący:
Wn konto 013 Środki transportu – 200.000 zł
Ma konto 256 Rozrachunki z tytułu leasingu finansowego – 200.000 zł.
Od tego momentu spłata zobowiązania z tytułu leasingu oraz spłata odsetek będą rozliczane zgodnie z harmonogramem spłat. Natomiast samochód będzie podlegał amortyzacji. Tylko przy początkowym ujęciu wartość zobowiązania i samochodu będą sobie równe. Wartość środka trwałego nie podlega wycenie w oparciu o kurs walutowy. Wycenie takiej podlega wartość zobowiązania.
Różnice kursowe na dzień spłaty zobowiązania z tytułu leasingu wyniosą 120 zł (1200 x (4,0–4,1). Księguje się je w ciężar rachunku zysków i strat. Spłata raty kapitałowej nie jest kosztem. Ewidencjonuje się ją w następujący sposób:
Wn konto 256 Rozrachunki z tytułu leasingu finansowego – 4800 zł (1200 x 4,0)
Wn konto 759 Inne koszty finansowe – 120 zł
Ma konto 131 Bieżący rachunek bankowy – 4920 zł (1200 x 4,1).
W analizowanym przykładzie wystąpiły ujemne różnice kursowe co oznacza, że powiększą one koszty działalności finansowej. Zapłata odsetek również powinna być wyceniona po kursie faktycznie zastosowanym, tj. 4,1. Zatem koszt z tytułu odsetek wyniesie 3280 zł (800 x 4,1). Ewidencja będzie wyglądała w sposób następujący:
Wn konto 757 Koszty z tytułu odsetek zapłaconych i zarachowanych – 3280 zł
Ma konto 131 Bieżący rachunek bankowy – 3280 zł.
Zobowiązanie z tytułu leasingu finansowego jest pozycją monetarną. Oznacza to, że podlega ono wycenie w oparciu o kurs walutowy. Na dzień bilansowy 28 lutego 2015 r. kurs walutowy wyniósł 4,2. Wartość zobowiązania w euro na dzień bilansowy wynosi 48.800 euro (50.000 – 1800). Ujemne różnice kursowe z wyceny zobowiązania z tytułu leasingu wyniosą 9760 zł (48.800 x (4,2 - 4,0). Zatem wartość zobowiązania na ten dzień wyniesie 204.960 zł (48.800 euro x 4,2 lub 200.000 zł - 4800 zł (spłata części kapitałowej) + 9760 zł (ujemne różnice kursowe z wyceny). Ewidencja będzie wyglądała w sposób następujący:
Wn konto 759 Inne koszty finansowe – 9760 zł
Ma konto 256 Rozrachunki z tytułu leasingu finansowego – 9760 zł.
Ponieważ walutą transakcyjną jest euro, rozliczenie leasingu powinno być prowadzone w walucie euro. W rozliczeniu leasingu kalkuluje się zobowiązania z tytułu leasingu oraz ustala się podział raty leasingowej na część kapitałową i część odsetkową.
Uzasadnienie:
Rachunkowość leasingu definiuje Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 17 "Leasing" – dalej MSR 17, stanowiący załącznik do rozporządzenia Komisji (WE) nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008 r. przyjmującego określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, Dz. Urz. UE L 320 z 29.11.2008, s. 1. Zgodnie z § 20 MSR 17 na dzień rozpoczęcia okresu leasingu leasingobiorcy ujmują leasing finansowy w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako aktywa i zobowiązania w kwotach równych wartości godziwej przedmiotu leasingu ustalonej na dzień rozpoczęcia leasingu lub w kwotach równych wartości bieżącej minimalnych opłat leasingowych ustalonej na dzień rozpoczęcia leasingu, jeżeli jest ona niższa od wartości godziwej.
Zgodnie z § 21 Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 21 "Skutki zmian kursów wymiany walut obcych" – dalej MSR 21 – transakcje w walucie obcej początkowo ujmuje się walucie funkcjonalnej, stosując do przeliczenia kwoty wyrażonej w walucie obcej natychmiastowy kurs wymiany waluty funkcjonalnej na walutę obcą obowiązujący na dzień zawarcia transakcji. Zgodnie z § 22 MSR 21 dzień zawarcia transakcji to dzień, w którym transakcja po raz pierwszy spełnia warunki ujęcia jej zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej. Z przyczyn praktycznych często stosuje się kurs zbliżony do rzeczywistego kursu obowiązującego w dniu zawarcia transakcji.
W polskiej praktyce często wykorzystuje się średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień zawarcia transakcji. Ważne jest, aby zasadę ustalania kursu walutowego stosować w sposób ciągły.
Zgodnie z § 23 MSR 21 na koniec każdego okresu sprawozdawczego pozycje pieniężne w walucie obcej przelicza się przy zastosowaniu kursu zamknięcia.
Maciej Soprych, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego
Odpowiedzi udzielono 3 marca 2015 r.