Jak prawidłowo w 2009 r. naliczyć wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia nieprzekraczające 200 zł w miesiącu z osobą nieposiadającą innych źródeł dochodu, tj. czy wynagrodzenie z tego zlecenia podlega pod składki ZUS społeczne i zdrowotne?
Proszę o szczegółowy przykład liczbowy dla wynagrodzenia np. 180 zł brutto, z uwzględnieniem poszczególnych potrąceń.
Zakładając, że zapłacone zostanie ubezpieczenie chorobowe, suma potrąceń (z tytułu podatków i składek) wyniesie w tym przypadku 70,66 zł. Do wypłaty powinno pozostać zatem 109,34 zł.
W przypadku brak płatności wynagrodzenia chorobowego potrącenia będą oczywiście odpowiednio niższe. Suma do wypłaty wyniesie wówczas 113,37 zł.
Od 1 stycznia 2009 r. obowiązują nowe regulacje odnoszące się do opodatkowania przychodów z niektórych rodzajów działalności wykonywanej osobiście (w tym - z umów zlecenia), których łączna wartość należna danej osobie w jednym miesiącu od tego samego płatnika, nie przekracza 200 zł. Zgodnie bowiem z przepisem art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., od dochodów (przychodów) z tytułu, o którym mowa w art. 13 pkt 2 lub 5-9 u.p.d.o.f., jeżeli suma należności określonych w umowie lub w umowach zawartych z osobą niebędącą pracownikiem płatnika z tego samego tytułu nie przekracza miesięcznie od tego samego płatnika kwoty 200 zł, pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18% przychodu.
Jak stanowi art. 30 ust. 3 u.p.d.o.f., zryczałtowany podatek, o którym mowa, pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania. Nie ma także żadnych przepisów, które pozwalałyby na odliczenie od tego przychodu składek na ubezpieczenie społeczne (w części finansowanej przez pracownika). Nie ma także żadnych przepisów, które pozwalałyby na odliczenie kwoty składki zdrowotnej (obciążającej taki przychód), od kwoty zryczałtowanego podatku.
W związku z powyższym należny - na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 5a u.p.d.o.f. - podatek dochodowy wynosi w tym przypadku 32 zł (180 x 18% - 32,40 zł; dokonując zaokrąglenia zgodnie z przepisami art. 63 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Jak Państwo piszecie, umowa zlecenia zawarta została z osobą nieposiadającą innych źródeł dochodu, co oznacza, że wynagrodzenie z tego zlecenia jest podstawą do obliczenia składek społecznych i zdrowotnych.
Powyższy przychód będzie zatem podlegał składkom:
1) emerytalnym: z wynagrodzenia zleceniobiorcy finansowanym w części wynoszącej 9,76% podstawy wymiaru - art. 16 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.) - dalej u.s.u.s.;
2) rentowym: z wynagrodzenia zleceniobiorcy finansowanym w części wynoszącej 1,5% podstawy wymiaru - art. 16 ust. 1b u.s.u.s.;
3) chorobowym: z wynagrodzenia zleceniobiorcy finansowanym w części wynoszącej 2,45% podstawy wymiaru - art. 16 ust. 2 w związku z art. 22 ust. 1 pkt 3 u.s.u.s.
Suma potrąceń (z wynagrodzenia zleceniobiorcy) z tytułu składek ubezpieczeniowych wynosi zatem 13,71%. W przypadku wynagrodzenia wynoszącego 180 zł, daje to kwotę potrąceń wynoszącą 24,68 zł.
Wynagrodzenie zleceniobiorcy w tym przypadku podlega jeszcze składce zdrowotnej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) - dalej u.ś.o.z..
Zleceniobiorca podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego - art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e) u.ś.o.z. Składka na ubezpieczenie wynosi 9%. Zgodnie z art. 81 ust. 6 u.ś.o.z., podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych. Podstawą wymiaru składki zdrowotnej powinna być zatem kwota 155,32 zł (tj. 180 zł - 24,68 zł). Daje to składkę zdrowotną wynoszącą 13,98 zł.
Suma potrąceń wynosi zatem:
podatek = 32 zł,
składki na ubezpieczenia społeczne = 24,68 zł,
składka na ubezpieczenie zdrowotne = 13,98 zł,
czyli 70,66 zł.
Do wypłaty powinno pozostać zatem 109,34 zł.
Jeśli ubezpieczenie chorobowe (które jest dobrowolne) nie będzie zastosowane, wówczas suma potrąceń z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne wyniesie 11,25%. W przypadku wynagrodzenia wynoszącego 180 zł, daje to kwotę potrąceń (z tytułu ubezpieczeń społecznych) wynoszącą 20,25 zł.
Podstawa obliczenia składki zdrowotnej będzie wówczas odpowiednio wyższa i wyniesie 159,75 zł (180 zł - 20,25 zł). Przy wysokości składki wynoszącej 9% podstawy wymiaru, potrącenie z tytułu składki wyniesie 14,38 zł.
W takim przypadku zatem (przy rezygnacji z ubezpieczenia chorobowego) suma potrąceń wyniesie 66,63 zł. Do wypłaty pozostanie zatem 113,37 zł.
Uwagi
Należy zauważyć, że jeśli planujecie Państwo, aby ta osoba stale wykonywała dla Was małe zlecenia, to znacznie korzystniej jest dać jej wynagrodzenie wynoszące powyżej 200 zł miesięcznie. Suma obciążeń podatkowo-składkowych będzie wtedy niższa (choćby z tego powodu, że składka zdrowotna będzie odliczana od zaliczki na podatek).
Nie jest także wykluczone, że na zakończenie roku dochód tej osoby będzie niższy od kwoty wolnej od podatku, przez co będzie mogła otrzymać zwrotu nadpłaty zaliczek z urzędu skarbowego.
Te możliwości nie występują przy wynagrodzeniu miesięcznym niższym niż 200 zł, gdy obowiązuje opodatkowanie zryczałtowane.
Przykłady
Te nowe zasady opodatkowania dotyczą także przychodów z innych rodzajów działalności wykonywanej osobiście, w tym przychodów z tytułu wykonywania czynności zleconych przez sąd lub inny organ państwowy (art. 13 pkt 6 u.p.d.o.f.) oraz przychodów związanych z pełnieniem funkcji społecznych i obywatelskich (art. 13 pkt 5 u.p.d.o.f.). Może to zatem dotyczyć np. rekompensat przysługujących ławnikom sądowym.
Tutaj oczywiście sprawa jest prostsza o tyle, że nie ma obciążeń przychodu składkami ubezpieczeniowymi. Pobieramy sam podatek.
Jeśli łączna kwota należności za dany miesiąc (związana z udziałami w posiedzeniach odbytych w danym miesiącu) nie przekracza 200 zł (czyli także jeśli wynosi równo 200 zł) - wówczas pobieramy 18% podatku od całego przychodu.
Jeśli łączna kwota należności za dany miesiąc (związana z udziałami w posiedzeniach odbytych w danym miesiącu) jest większa niż 200 zł - wówczas pobieramy podatek wedle stawki 18%, ale od dochodu (czyli pomniejszonego o "pracownicze" koszty uzyskania przychodów w 2009 r. wynoszące 111,25 zł miesięcznie).
Przy kwocie należności wynoszącej około 200 zł różnica w obciążeniach podatkowych może zatem wynieść ponad 100% (18% podatek dla rekompensat wynoszących 200 zł będzie liczony od kwoty 200 zł, zaś 18% podatek dla rekompensat wynoszących 201 zł, będzie liczony od kwoty 89,75 zł).
Szanse
W sytuacji, w której takie małe zlecenie (z kwotami należnymi za dany miesiąc nie więcej niż 200 zł) zawiera (nie ze swoim pracodawcą) osoba, która jest zatrudniona u innego podmiotu, wówczas nie podlega ona ubezpieczeniom emerytalno-rentowym. Wynika to z przepisów art. 9 u.s.u.s.
W sumie potrąceń nie będzie zatem kwoty składek emerytalno-rentowych. Jeśli będzie to umowa zlecenia - będą natomiast składki na ubezpieczenie zdrowotne. W tym przypadku liczone będą one od innej podstawy - wynoszącej 180 zł. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wyniesie zatem 16,20 zł (180 zł x 9%).
Potrącenie z tytułu podatku będzie takie samo. Na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 5a u.p.d.o.f. podatek dochodowy wynosi w tym przypadku 32 zł (180 x 18% - 32,40 zł; dokonując zaokrąglenia zgodnie z art. 63 § 1 o.p. = 32 zł).
Suma potrąceń ze 180 zł wynagrodzenia wyniesie zatem w takim przypadku (umowa zlecenia z osobą niebędącą pracownikiem podatnika, lecz zatrudnioną u innego pracodawcy) 48,20 zł.
Jeśli miałaby być zawarta umowa o dzieło (zamiast zlecenia), to wówczas nie podlega ona składkom zdrowotnym. Osoba wykonująca czynności na podstawie umowy o dzieło nie podlega bowiem składkom na ubezpieczenie zdrowotne. W sumie potrąceń nie będą zatem wówczas ujęte składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Proszę o szczegółowy przykład liczbowy dla wynagrodzenia np. 180 zł brutto, z uwzględnieniem poszczególnych potrąceń.
Zakładając, że zapłacone zostanie ubezpieczenie chorobowe, suma potrąceń (z tytułu podatków i składek) wyniesie w tym przypadku 70,66 zł. Do wypłaty powinno pozostać zatem 109,34 zł.
W przypadku brak płatności wynagrodzenia chorobowego potrącenia będą oczywiście odpowiednio niższe. Suma do wypłaty wyniesie wówczas 113,37 zł.
Od 1 stycznia 2009 r. obowiązują nowe regulacje odnoszące się do opodatkowania przychodów z niektórych rodzajów działalności wykonywanej osobiście (w tym - z umów zlecenia), których łączna wartość należna danej osobie w jednym miesiącu od tego samego płatnika, nie przekracza 200 zł. Zgodnie bowiem z przepisem art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., od dochodów (przychodów) z tytułu, o którym mowa w art. 13 pkt 2 lub 5-9 u.p.d.o.f., jeżeli suma należności określonych w umowie lub w umowach zawartych z osobą niebędącą pracownikiem płatnika z tego samego tytułu nie przekracza miesięcznie od tego samego płatnika kwoty 200 zł, pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18% przychodu.
Jak stanowi art. 30 ust. 3 u.p.d.o.f., zryczałtowany podatek, o którym mowa, pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania. Nie ma także żadnych przepisów, które pozwalałyby na odliczenie od tego przychodu składek na ubezpieczenie społeczne (w części finansowanej przez pracownika). Nie ma także żadnych przepisów, które pozwalałyby na odliczenie kwoty składki zdrowotnej (obciążającej taki przychód), od kwoty zryczałtowanego podatku.
W związku z powyższym należny - na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 5a u.p.d.o.f. - podatek dochodowy wynosi w tym przypadku 32 zł (180 x 18% - 32,40 zł; dokonując zaokrąglenia zgodnie z przepisami art. 63 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Jak Państwo piszecie, umowa zlecenia zawarta została z osobą nieposiadającą innych źródeł dochodu, co oznacza, że wynagrodzenie z tego zlecenia jest podstawą do obliczenia składek społecznych i zdrowotnych.
Powyższy przychód będzie zatem podlegał składkom:
1) emerytalnym: z wynagrodzenia zleceniobiorcy finansowanym w części wynoszącej 9,76% podstawy wymiaru - art. 16 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.) - dalej u.s.u.s.;
2) rentowym: z wynagrodzenia zleceniobiorcy finansowanym w części wynoszącej 1,5% podstawy wymiaru - art. 16 ust. 1b u.s.u.s.;
3) chorobowym: z wynagrodzenia zleceniobiorcy finansowanym w części wynoszącej 2,45% podstawy wymiaru - art. 16 ust. 2 w związku z art. 22 ust. 1 pkt 3 u.s.u.s.
Suma potrąceń (z wynagrodzenia zleceniobiorcy) z tytułu składek ubezpieczeniowych wynosi zatem 13,71%. W przypadku wynagrodzenia wynoszącego 180 zł, daje to kwotę potrąceń wynoszącą 24,68 zł.
Wynagrodzenie zleceniobiorcy w tym przypadku podlega jeszcze składce zdrowotnej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) - dalej u.ś.o.z..
Zleceniobiorca podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego - art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e) u.ś.o.z. Składka na ubezpieczenie wynosi 9%. Zgodnie z art. 81 ust. 6 u.ś.o.z., podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych. Podstawą wymiaru składki zdrowotnej powinna być zatem kwota 155,32 zł (tj. 180 zł - 24,68 zł). Daje to składkę zdrowotną wynoszącą 13,98 zł.
Suma potrąceń wynosi zatem:
podatek = 32 zł,
składki na ubezpieczenia społeczne = 24,68 zł,
składka na ubezpieczenie zdrowotne = 13,98 zł,
czyli 70,66 zł.
Do wypłaty powinno pozostać zatem 109,34 zł.
Jeśli ubezpieczenie chorobowe (które jest dobrowolne) nie będzie zastosowane, wówczas suma potrąceń z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne wyniesie 11,25%. W przypadku wynagrodzenia wynoszącego 180 zł, daje to kwotę potrąceń (z tytułu ubezpieczeń społecznych) wynoszącą 20,25 zł.
Podstawa obliczenia składki zdrowotnej będzie wówczas odpowiednio wyższa i wyniesie 159,75 zł (180 zł - 20,25 zł). Przy wysokości składki wynoszącej 9% podstawy wymiaru, potrącenie z tytułu składki wyniesie 14,38 zł.
W takim przypadku zatem (przy rezygnacji z ubezpieczenia chorobowego) suma potrąceń wyniesie 66,63 zł. Do wypłaty pozostanie zatem 113,37 zł.
Uwagi
Należy zauważyć, że jeśli planujecie Państwo, aby ta osoba stale wykonywała dla Was małe zlecenia, to znacznie korzystniej jest dać jej wynagrodzenie wynoszące powyżej 200 zł miesięcznie. Suma obciążeń podatkowo-składkowych będzie wtedy niższa (choćby z tego powodu, że składka zdrowotna będzie odliczana od zaliczki na podatek).
Nie jest także wykluczone, że na zakończenie roku dochód tej osoby będzie niższy od kwoty wolnej od podatku, przez co będzie mogła otrzymać zwrotu nadpłaty zaliczek z urzędu skarbowego.
Te możliwości nie występują przy wynagrodzeniu miesięcznym niższym niż 200 zł, gdy obowiązuje opodatkowanie zryczałtowane.
Przykłady
Te nowe zasady opodatkowania dotyczą także przychodów z innych rodzajów działalności wykonywanej osobiście, w tym przychodów z tytułu wykonywania czynności zleconych przez sąd lub inny organ państwowy (art. 13 pkt 6 u.p.d.o.f.) oraz przychodów związanych z pełnieniem funkcji społecznych i obywatelskich (art. 13 pkt 5 u.p.d.o.f.). Może to zatem dotyczyć np. rekompensat przysługujących ławnikom sądowym.
Tutaj oczywiście sprawa jest prostsza o tyle, że nie ma obciążeń przychodu składkami ubezpieczeniowymi. Pobieramy sam podatek.
Jeśli łączna kwota należności za dany miesiąc (związana z udziałami w posiedzeniach odbytych w danym miesiącu) nie przekracza 200 zł (czyli także jeśli wynosi równo 200 zł) - wówczas pobieramy 18% podatku od całego przychodu.
Jeśli łączna kwota należności za dany miesiąc (związana z udziałami w posiedzeniach odbytych w danym miesiącu) jest większa niż 200 zł - wówczas pobieramy podatek wedle stawki 18%, ale od dochodu (czyli pomniejszonego o "pracownicze" koszty uzyskania przychodów w 2009 r. wynoszące 111,25 zł miesięcznie).
Przy kwocie należności wynoszącej około 200 zł różnica w obciążeniach podatkowych może zatem wynieść ponad 100% (18% podatek dla rekompensat wynoszących 200 zł będzie liczony od kwoty 200 zł, zaś 18% podatek dla rekompensat wynoszących 201 zł, będzie liczony od kwoty 89,75 zł).
Szanse
W sytuacji, w której takie małe zlecenie (z kwotami należnymi za dany miesiąc nie więcej niż 200 zł) zawiera (nie ze swoim pracodawcą) osoba, która jest zatrudniona u innego podmiotu, wówczas nie podlega ona ubezpieczeniom emerytalno-rentowym. Wynika to z przepisów art. 9 u.s.u.s.
W sumie potrąceń nie będzie zatem kwoty składek emerytalno-rentowych. Jeśli będzie to umowa zlecenia - będą natomiast składki na ubezpieczenie zdrowotne. W tym przypadku liczone będą one od innej podstawy - wynoszącej 180 zł. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wyniesie zatem 16,20 zł (180 zł x 9%).
Potrącenie z tytułu podatku będzie takie samo. Na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 5a u.p.d.o.f. podatek dochodowy wynosi w tym przypadku 32 zł (180 x 18% - 32,40 zł; dokonując zaokrąglenia zgodnie z art. 63 § 1 o.p. = 32 zł).
Suma potrąceń ze 180 zł wynagrodzenia wyniesie zatem w takim przypadku (umowa zlecenia z osobą niebędącą pracownikiem podatnika, lecz zatrudnioną u innego pracodawcy) 48,20 zł.
Jeśli miałaby być zawarta umowa o dzieło (zamiast zlecenia), to wówczas nie podlega ona składkom zdrowotnym. Osoba wykonująca czynności na podstawie umowy o dzieło nie podlega bowiem składkom na ubezpieczenie zdrowotne. W sumie potrąceń nie będą zatem wówczas ujęte składki na ubezpieczenie zdrowotne.