Pytanie użytkownika LEX Księgowość: Podatnik chciałby darować żonie samochód, nie ma pomiędzy nimi wspólności majątkowej. Czy jest to sytuacja dozwolona? Jakie dokumenty należy złożyć w związku z tym do urzędu skarbowego?
Czym jest darowizna
Zgodnie z przepisem art. 3531 Kodeksu cywilnego, który to przepis wyraża tzw. zasadę swobody umów, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Jak stanowi art. 888 par. 1 k.c. przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darowanie samochodu przez męża (z jego majątku odrębnego) na rzecz żony (do jej majątku odrębnego) nie sprzeciwia się właściwości tego stosunku prawnego (tj. darowizny). Nie można się też dopatrzeć sprzeczności z ustawą ani z przepisami k.c., ani z przepisami innego aktu prawnego. Nie ma również naruszenia zasad współżycia społecznego. W związku z tym nie ma żadnych przeciwwskazań dla dokonania takiej czynności.
Umowę darowizny można zawrzeć na piśmie, bądź nawet w formie ustnej
Zwrócić tutaj należy uwagę, że wprawdzie w myśl art. 890 par. 1 k.c. oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego, jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Tak więc można zawrzeć umowę darowizny na piśmie, bądź nawet w formie ustnej (choć wtedy może być problem z zarejestrowaniem samochodu w urzędzie – gdzie trzeba dostarczyć dowód nabycia pojazdu); spełnienie świadczenia (czyli przekazanie przedmiotu darowizny) powoduje, że taka umowa zawarta w zwykłej formie pisemnej będzie ważna.
Czytaj też: Prywatny majątek ma zostać w rodzinie >
Otrzymywane darowizny podlegają podatkowi, jeżeli przekraczają określoną w ustawie kwotę
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn (u.p.s.d.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny, polecenia darczyńcy. Należy jednak po pierwsze zauważyć, że w myśl art. 9 ust. 1 pkt 3 u.p.s.d. opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9.637 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej (a małżonkowie są zaliczani właśnie do tej grupy).
W myśl art. 9 ust. 2 u.p.s.d. jeśli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie.
Z powyższych regulacji wynika, że tylko wówczas, gdyby wartość samochodu - łącznie z innymi darowiznami od małżonka - przekroczyłaby w ciągu 5 lat kwotę 9637 zł, wystąpi opodatkowanie darowizny podatkiem od spadków i darowizn. Poniżej tych kwot darowizny będą wolne od podatku bez żadnych dodatkowych warunków.
W zerowej grupie podatkowej wszystkie darowizny mogą być zwolnione z podatku
Po drugie natomiast – małżonkowie są wobec siebie zaliczani do tzw. zerowej grupy podatkowej i wszelkie darowizny pomiędzy nimi (niezależnie od wartości) mogą być zwolnione z podatku. Zgodnie z przepisem art. 4a u.p.s.d., zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
- zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, oraz
- udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę wolną od podatku - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
W tym przypadku – skoro darowizna jest rzeczowa – wystarczy złożenie przez żonę w terminie 6 miesięcy od nabycia własności samochodu darowizny informacji SD-Z2 w jej urzędzie skarbowym. Darowizna będzie wówczas wolna od podatku.
Więcej informacji znajdziesz w LEX Księgowość:
Umowa darowizny - POBIERZ WZÓR >