Pytanie
Jesteśmy instytucją kultury, podatnikiem VAT. W naszych strukturach jest dział wystawienniczo-muzealny. Udostępniamy zwiedzającym nasze kolekcje i pobieramy opłaty za wstęp i przewodnika. Chcielibyśmy zorganizować "Noc Muzeów" i bezpłatnie udostępnić nasze kolekcje zwiedzającym.
Czy możemy w takiej sytaucji skorzystać ze zwolnienia od VAT (jeden dzień w tygodniu bezpłatny)?
Czy możemy korzystać ze zwolnienia z VAT za bezpłatny wstęp do muzeum?
Odpowiedź
Tego typu nieodpłatne świadczenie usług, związane z darmowym wstępem do muzeum w świetle art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u., jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, stąd nie podlega VAT. Jest to więc czynność poza systemem VAT, stąd rozważanie stawki (podstawowa, preferencyjna, zwolnienie dla usług kulturalnych) pozostaje bezprzedmiotowe.
Uzasadnienie
Stosownie do art. 8 ust. 2 pkt 2 u.p.t.u. opodatkowaniu VAT podlega także nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
Jeżeli więc – a contrario – nieodpłatne realizowanie usług związane jest z działalnością gospodarczą (a nie – celami innymi niż działalność gospodarcza), to wówczas takie świadczenie usługi nie jest zrównane w skutkach z odpłatnym świadczeniem usług podlegającym VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 2 pkt 2 u.p.t.u.
Powyższe stwierdzenie można poprzeć m.in. stanowiskiem organów podatkowych – por. interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Bydgoszczy z 12 grudnia 2011 r., ITPP1/443-1344/11/DM, w której stwierdzono, cyt.: "Mając na uwadze przedstawione okoliczności oraz powołane przepisy prawa, należy stwierdzić, że dyrektorowi muzeum nadano ustawowe upoważnienie do udzielenia zwolnienia od opłat za wstęp do muzeum w jednym dniu tygodnia. Podobne upoważnienie, tj. zwolnienie z opłat za wstęp, ustawodawca nadał Radzie Ministrów w stosunku do określonej grupy osób. Usługa nieodpłatnego wstępu związana jest zatem z prowadzeniem przedsiębiorstwa, bowiem udzielana jest tylko w zakresie wstępu do tego obiektu. Biorąc pod uwagę powyższe przyjmuje się, iż nieodpłatny wstęp do muzeum jest związany z prowadzeniem przedsiębiorstwa, co wyklucza zastosowanie wobec tej czynności przepisu art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług z uwagi na brak przesłanki w nim wymienionej, a co się z tym wiąże także konieczność opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Reasumując stwierdzić należy, że w przedstawionej we wniosku sytuacji Wnioskodawca nie ma obowiązku ani opodatkowania podatkiem od towarów i usług, jak również "odprowadzenia" podatku z tytułu nieodpłatnych świadczeń w zakresie wstępu do muzeum. Opodatkowaniu tym podatkiem nie podlega zatem zarówno nieodpłatny wstęp na wystawę stałą, który Wnioskodawca udostępnia przez jeden dzień tygodnia zgodnie z przepisami ustawy o muzeach, jak również bezpłatny wstęp udostępniony określonej grupie osób wskazanej w rozporządzeniu Rady Ministrów. Z tych też względów Wnioskodawca nie ma obowiązku naliczania tego podatku w oparciu o dokonywane przez siebie "podliczenia" osób korzystających z ww. udogodnień".
Na marginesie warto dodać, że okolicznością przesądzającą nie musi być obowiązek nałożony przepisami prawa (wspomniana ustawa o muzeach), choć to nawet wzmacnia argumentację o braku opodatkowania. Można tu bowiem zwrócić uwagę i na taką sytuację, że nieodpłatne wydawanie biletów czy zaproszeń przez teatr (służące promowaniu jego działalności) też jest uznawane za działalnie związane z przedsiębiorstwem prowadzonym przez podatnika, stąd nie jest traktowane jak odpłatne świadczenie usług podlegające VAT (por. interpretacja indywidualna Dyrektora IS w Warszawie z 6 lipca 2011 r., IPPP1-443-832/11-2/IGo).
W tej sytuacji rozważanie kwestii zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 33 u.p.t.u. jest bezprzedmiotowe.
