Odpowiedź:

Zasady ujmowania kosztów związanych z wytworzeniem i sprzedażą produktów określa Międzynarodowy Standard Rachunkowości 2 „Zapasy” – dalej MSR 2 - oraz Międzynarodowy Standard Rachunkowości 18 „Przychody” – dalej MSR 18, stanowiące załączniki do rozporządzenia Komisji (WE) nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008 r. przyjmującego określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, Dz. Urz. UE L 320 z 29.11.2008, s. 1. MSR 2 par. 10 stanowi, iż na koszt zapasów składają się trzy grupy kosztów:

a) koszty zakupu,

b) koszty przetworzenia oraz

c) inne koszty

poniesione przy doprowadzaniu zapasów do ich aktualnego miejsca i stanu. Zapis ten w szczególności oznacza, że do innych kosztów, które tworzą koszt wytworzenia wyrobów, można zaliczyć tylko te inne koszty, które jednostka ponosi w celu doprowadzenia zapasów do ich aktualnego miejsca i stanu, np. koszty zaprojektowania produktów dla konkretnych klientów (MSR 2 par. 15). Koszty niespełniające tego warunku nie mogą być aktywowane jako koszt wytworzenia zapasów. Z kosztu zapasów jednostka powinna wyłączyć m.in. ogólne koszty administracyjne, które nie przyczyniają się do doprowadzenia zapasów do ich aktualnego stanu i miejsca oraz koszty sprzedaży (MSR 2 par. 16 lit. d), do których – w moim przekonaniu – można zaliczyć wymienione w treści pytania koszty rejestracji produkowanego wyrobu, ponoszone w celu realizacji sprzedaży wyrobu. Tego typu koszty ujmuje się jako koszty okresu, w którym je poniesiono (MSR 2 par. 16).

Za ujmowaniem kosztów sprzedaży w okresie, w którym zostały poniesione, przemawia także zasada współmierności przychodów i kosztów, do której odwołuje się MSR 18. W par. 19 stanowi on, że przychody i koszty, które dotyczą tej samej transakcji lub innego zdarzenia, należy ujmować jednocześnie, a więc w księgach rachunkowych tego samego okresu sprawozdawczego.

W analizowanej sytuacji można jeszcze rozważyć, czy wydatki związane z rejestracją produkowanych wyrobów kwalifikują się do ujęcia jako składnik aktywów niematerialnych, o których mowa w Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości 38 "Wartości niematerialne" – dalej MSR 38, ogłoszonym w ww. rozporządzeniu. Jeżeli wydatki te spełniają zawarte w MSR 38 kryteria definicyjne i kryteria ujmowania składnika aktywów niematerialnych, tj.

– wymóg możliwości zidentyfikowania takiego składnika (par. 12), sprawowania nad nim kontroli (par. 13) i istnienia przyszłych korzyści ekonomicznych (par. 17) oraz

– jest prawdopodobne, że jednostka osiągnie przyszłe korzyści ekonomiczne, które można przyporządkować danemu składnikowi aktywów oraz można wiarygodnie ustalić cenę nabycia tego składnika (par. 21),

będą – w myśl MSR 38 – podlegały aktywowaniu jako składnik aktywów niematerialnych. Wówczas wydatki te jednostka będzie mogła rozliczyć w czasie poprzez odpisy amortyzacyjne (MSR 38 par. 74), o ile do wyceny aktywów niematerialnych zostanie wybrany model ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, a wprowadzony do ewidencji składnik aktywów niematerialnych będzie miał określony okres użytkowania (MSR 38 par. 107).

Dorota Mikulska, autorka współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego

Odpowiedzi udzielono 23.06.2015 r.