Czy wartość umorzonych odsetek bankowych należy wykazać w zeznaniu rocznym?

Wartość tego przychodu należy doliczyć do sumy pozostałych przychodów osiągniętych w roku podatkowym. Jeśli składa Pani zeznanie PIT-37, to wartość umorzonych odsetek należy wykazać w wierszu przeznaczonych dla innych źródeł przychodu. Dochody z tego tytułu podlegają opodatkowaniu - razem z pozostałymi dochodami podatnika - według skali.

Pytanie

Otrzymałam od banku PIT-8C - umorzenie odsetek bankowych.
Na jakim druku PIT mam rozliczyć się z tego?
Nie prowadzę działalności gospodarczej.

Odpowiedź

Wartość tego przychodu należy doliczyć do sumy pozostałych przychodów osiągniętych w roku podatkowym. Jeśli składa Pani zeznanie PIT-37, to wartość umorzonych odsetek należy wykazać w wierszu przeznaczonych dla "innych źródeł przychodu". Dochody z tego tytułu podlegają opodatkowaniu - razem z pozostałymi dochodami podatnika - według skali podatkowej.

Uzasadnienie

Jak rozumiem, w 2008 r. bank umorzył Pani część odsetek bankowych (od kredytu, pożyczki, czy też innej formy zadłużenia), jakie powinna Pani była bankowi zapłacić. Bank zwolnił jednak Panią z tego długu i nie musiała Pani tego zobowiązania faktycznie płacić.

To zdarzenie (ta sytuacja) kreuje u Pani przychód. Bank dokonał na Pani rzecz określonego świadczenia, zwalniając Panią z długu (umarzając odsetki). Otrzymała Pani niewątpliwą korzyść. Nie musi Pani zapłacić odsetek, które były Pani długiem wobec banku. Bank miał prawo ich żądać od Pani. Wskutek zwolnienia z długu nie musi ich Pani płacić. Osiągnęła Pani zatem przysporzenie majątkowe przejawiające się w zmniejszeniu pasywów (długów). Pani stan majątkowy - może praktycznie niezauważalnie - ale jednak, jako całość, się poprawił.

Nie prowadzi Pani działalności gospodarczej. Tego rodzaju przychód nie został także wymieniony jako przychód z żadnego konkretnego źródła przychodów. W związku z powyższym przychód ten - w postaci równowartości umorzonych odsetek - należy potraktować jako przychód z innych źródeł przychodu - zob. art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f.

Wartość tego przychodu należy doliczyć do sumy pozostałych przychodów osiągniętych w roku podatkowym. Jeśli składa Pani zeznanie PIT-37, to wartość umorzonych odsetek należy wykazać w wierszu przeznaczonych dla "innych źródeł przychodu". Raczej nie ma tutaj żadnych kosztów uzyskania (chyba, że uda się Pani udokumentować, że ponosiła Pani jakieś wydatki w tym celu, aby bank zwolnił Panią z odsetek, np. koszty korespondencji, pomocy prawnika, etc.; wówczas te wydatki mogą być potraktowane jako koszt uzyskania przychodu z tytułu umorzenia długu). W związku z tym zapewne przychód równa się dochodowi. Dochody z tego tytułu podlegają opodatkowaniu - razem z pozostałymi dochodami podatnika - według skali podatkowej.

Uwagi

Należy w tym miejscu odnotować, że wprawdzie w wyroku z dnia 14 listopada 2002 r., I SA/Gd 14/00, Monitor Podatkowy 2004, nr 7, s. 52, NSA stwierdził, że "Przychodem z działalności gospodarczej jest wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym również z tytułu zaciągniętych kredytów, brak podstawy prawnej do uznania za taki przychód również wartości umorzonych odsetek od zobowiązań (kredytów)". Pogląd o tym, że wartość umorzonych odsetek od zobowiązań (kredytów) nie jest przychodem podatkowym - nie został jednak podtrzymany w późniejszym orzecznictwie i jest odosobniony. Nie można zatem na podstawie powyższego wyroku wywodzić o braku przychodu (i w konsekwencji - braku podatku) w przypadku umorzenia odsetek.

Przykład

Przepisy prawa cywilnego są wyjątkowo lakoniczne w kwestii zwolnienia dłużnika z długu. Jedyny przepis poświęcony tej regulacji, art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), stanowi, że zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Generalnie więc w każdej sytuacji o ile wierzytelność (i odpowiadający jej dług) istnieje możliwe jest zawarcie stosownego porozumienia o zwolnieniu dłużnika z części jego długu.

Na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych dla dłużnika w związku ze zwolnieniem z części długu - powstanie przychód podatkowy. Wprawdzie przepisy u.p.d.o.f. odnoszą się w sposób wyraźny tylko do umorzonych zobowiązań dla przedsiębiorców (zaliczając je w art. 14 ust. 2 pkt 6 u.p.d.o.f. do przychodów z działalności gospodarczej), jednakże nie ulega wątpliwości, że umorzona kwota długi stanowi określone przysporzenie majątkowe dla dłużnika i jest dla niego przychodem.
Jest to przychód z innych źródeł. Przychodem są wszystkie te kwoty, które musiałby uiścić dłużnik, a których wskutek zwolnienia z długu nie będzie musiał ponieść. W związku z tym do przychodów podatkowych należy zaliczyć zarówno kwotę kapitału, jak i kwoty odsetek zwykłych i karnych, których nie musi płacić dłużnik (w związku ze zwolnieniem go z długu).
Będzie to przychód z innych źródeł przychodu. Nie korzysta on ze zwolnienia z podatku. W związku z tym bank powinien wystawić dla dłużnika (podatnika) informację PIT-8C na umorzone kwoty zobowiązań.

Szanse

Jak już wskazywano obecnie uważa się raczej jednolicie (przynajmniej, jeśli chodzi o organy podatkowe i sądy administracyjne), że w tym przypadku mamy do czynienia z przychodem. Umorzenie odsetek miałoby być traktowane jako inne nieodpłatne świadczenie, którego wartość (kwota umorzonych odsetek) stanowi przychód.
W związku z tym, że kredyt (od którego należne były odsetki, które następnie umorzono) zaciągnięty był na cele prywatne podatnika, to umorzone odsetki stanowiłyby przychód z innych źródeł.

Zob. także interpretację dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia z dnia 21 listopada 2008 r., znak: IPPB2/415-1315/08-2/AS, z której wynika, że odsetki od kredytu hipotecznego, które zostały umorzone przez bank, stanowią przychód kredytobiorców do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.