Odpowiedź:
Na początku należy zauważyć, iż na gruncie przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) – dalej u.o.r. – pojęcie „podmioty powiązane” nie występuje. Ustawa o rachunkowości definiuje „jednostki powiązane” i „strony powiązane”.
I tak, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 43 u.o.r. jednostkami powiązanymi z daną jednostką są: jej jednostka dominująca, znaczący inwestor, jednostki jej podporządkowane (zależne, współzależne i stowarzyszone), jednostki znajdujące się wraz z daną jednostką pod wspólną kontrolą oraz wspólnik jednostki współzależnej. Kluczowym słowem w tym zapisie jest słowo „jednostka”, które w myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 u.o.r. oznacza podmioty i osoby określone w art. 2 ust. 1 u.o.r., a więc te podmioty i osoby, które zobowiązane są do stosowania przepisów u.o.r. (podmioty i osoby stosujące przepisy u.o.r. na zasadzie dobrowolności wymienione są w art. 2 ust. 2 u.o.r., tzn. nie stanowią jednostek w rozumieniu u.o.r.). To oznacza, że osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą (tu: Firma X), która nie ma obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych (a taka sytuacja ma miejsce najczęściej) nie jest jednostką w świetle przepisów u.o.r., a więc nie może też być jednostką powiązaną ze spółką prowadzącą księgi rachunkowe na mocy art. 2 ust. 1 u.o.r. (tu: Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością). Ponieważ Firma X i Spółka z o.o., o których mowa w treści pytania, nie są wobec siebie jednostkami powiązanymi, Spółka z o.o. nie powinna w poszczególnych elementach sprawozdania finansowego wyodrębniać sald lub operacji dotyczących Firmy X jako sald/operacji dotyczących jednostek powiązanych.
W informacji dodatkowej – jak wynika z punktu 4.2 dodatkowych informacji i objaśnień, zawartych w załączniku nr 1 do u.o.r. – należy natomiast podać istotne transakcje (ze wskazaniem charakteru i kwoty transakcji) zawarte przez jednostkę sporządzającą sprawozdanie finansowe ze stronami powiązanymi, przez które rozumie się jednostki powiązane z daną jednostką oraz m.in. osoby będące członkami organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących jednostki sporządzającej sprawozdanie finansowe lub jednostki z nią powiązanej. W analizowanej sytuacji chodzi zatem o transakcje między Spółką z o.o. (prowadzącą księgi rachunkowe i sporządzającą sprawozdanie finansowe) a osobą fizyczną będącą członkiem rady nadzorczej w tejże spółce (nie ma przy tym znaczenia, czy ta osoba prowadzi działalność gospodarczą, czy nie). Należy jednak zauważyć, iż w dodatkowych informacjach i objaśnieniach podaje się informacje o tych istotnych transakcjach ze stronami powiązanymi, które zostały dokonane na warunkach innych niż rynkowe. Nie ma potrzeby podawania informacji o transakcjach dokonanych ze stronami powiązanymi na warunkach rynkowych (nawet jeżeli są one istotne) oraz informacji o tych transakcjach ze stronami powiązanymi, które zostały dokonane na warunkach innych niż rynkowe, ale są nieistotne i tym samym brak wzmianki o nich nie wprowadzi w błąd użytkownika sprawozdania finansowego.
Na gruncie przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.p. – pojęcia „jednostki powiązane” i „strony powiązane” nie występują, natomiast zdefiniowane zostały „podmioty powiązane”. Z przepisów art. 9a ust. 1 i art. 11 ust. 1 i 4 u.p.d.o.p. wynika, iż z podmiotami powiązanymi mamy do czynienia, gdy:
a) podatnik podatku dochodowego mający siedzibę (zarząd) lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (zwany podmiotem krajowym) bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym za granicą lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo
b) osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania albo siedzibę (zarząd) za granicą (zwana podmiotem zagranicznym) bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo
c) te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów, albo
d) podmiot krajowy bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu innym podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale innego podmiotu krajowego, albo
e) te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów,
przy czym – jak stanowi art. 11 ust. 5a u.p.d.o.p. – posiadanie udziału w kapitale innego podmiotu oznacza sytuację, w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 5%.
Ponadto, na mocy art. 11 ust. 5 i 6 u.p.d.o.p., podmioty krajowe lub osoby pełniące w tych podmiotach funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze uznaje się za podmioty powiązane także wtedy, gdy występują między nimi:
a) powiązania o charakterze rodzinnym (małżeństwo, pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia) lub
b) powiązania wynikające ze stosunku pracy albo
c) powiązania majątkowe oraz
d) jeżeli którakolwiek osoba łączy funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze w tych podmiotach.
Dorota Mikulska, autorka współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego 
Odpowiedzi udzielono 4 marca 2015 r.