Pytanie

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą. Nie zarejestrował się do VAT, zakupił na cele działalności gospodarczej sofę, na którą otrzymał fakturę zaliczkę.
Czy VAT w tym momencie jest kosztem (w momencie otrzymania faktury zaliczki)?

Odpowiedź

Wydatki wynikające z faktury zaliczkowej nie stanowią kosztu uzyskania przychodów. Kwotę zapłaconą tytułem zaliczki można zaliczyć do kosztów podatkowych dopiero w momencie wykonania należnego świadczenia – a więc odbioru zaliczkowanej sofy. Zaliczka stanowi więc koszt podatkowy jako składnik należnego świadczenia już po jego wykonaniu, a nie w momencie jej uiszczenia.

Uzasadnienie

Zaliczki na poczet przyszłego świadczenia usług czy też dostawy towarów nie są z jednej strony przychodem podatkowym, a z drugiej kosztem uzyskania przychodu, a co za tym idzie są dla podatku dochodowego neutralne. Kosztem uzyskania przychodu co do zasady nie jest także podatek VAT, z pewnym wyjątkami.
Przepis art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f. stanowi, że co do zasady nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodu podatku od towarów i usług. W dalszej części tego przepisu czytamy jednak, że kosztem uzyskania przychodów jest jednak podatek – jeżeli podatnik zwolniony jest od podatku od towarów i usług lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług,
– w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług - jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Sama wpłata zaliczki, czy też otrzymanie faktury zaliczkowej (nawet w sytuacji, gdy mamy do czynienia z zaliczką 100-procentową) nie jest podstawą do ujęcia danego wydatku w kosztach uzyskania przychodu. Zdaniem autora ta sama zasada dotyczy niepodlegającego odliczeniu podatku VAT. Podatek ten stanie się kosztem uzyskania przychodu (podobnie jak i wartość netto od nabytej usługi noclegowej) dopiero w momencie wykonania usługi, której dotyczy. Zgodnie z art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 u.p.d.o.f.. Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu winien, w myśl powołanego przepisu, spełniać łącznie następujące warunki: * pozostawać w związku z przychodem lub ze źródłem przychodu, tj. być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, * nie znajdować się w katalogu kosztów nieuznanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, * być właściwie udokumentowany.

W przypadku źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza można przyjąć, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów.

W zakresie momentu potrącalności kosztów należy mieć na uwadze, że w myśl art. 22 ust. 4 u.p.d.o.f. koszty uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 5 i 6, są potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione.

Stosownie do art. 22 ust. 6b u.p.d.o.f., za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, w przypadku podatników, którzy prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów, z zastrzeżeniem ust. 5e, 6ba i 6bb u.p.d.o.f., uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu.

Ponadto w świetle art. 14 ust. 3 pkt 1 u.p.d.o.f., pobrane wpłaty na poczet dostaw towarów i usług nie stanowią przychodów. W związku z tym, poniesione wydatki na poczet dostaw towarów i usług nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów, gdyż wydatki te nie wiążą się z osiągniętym przychodem.