Czy pracownik posiadający swoją działalność musi opłacać pełny ZUS, jeżeli jego pracodawca z opóźnieniem odprowadza składki od wypłacanego mu wynagrodzenia?

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego KsięgowegoOsoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą zarejestrowała się w kwietniu 2015 r. w ZUS do składki zdrowotnej, gdyż od 2 lat ma umowę o pracę i otrzymuje wynagrodzenie wyższe niż kwota minimalnego wynagrodzenia. Pracownik dowiedział się, iż pracodawca opóźnia się z płaceniem składek do ZUS.Czy w związku z tym należy zarejestrować się do wszystkich składek w ramach działalności?Czy nieodprowadzenie przez pracodawcę składek od wynagrodzenia powoduje, iż pracownik musi zarejestrować się do wszystkich ubezpieczeń?

Odpowiedź:

Prowadzący działalność gospodarczą, który jest jednocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę nie ma obowiązku opłacania składek społecznych z działalności pod warunkiem, iż podstawa wymiaru składek ze stosunku pracy jest równa co najmniej kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeżeli pracownik otrzymuje wynagrodzenie przewyższające kwotę minimalnej płacy, wówczas nie musi zgłaszać się do pełnych składek z tytułu prowadzonej działalności. Obowiązkowo podlega jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Uzasadnienie:

W sytuacji, gdy osoba prowadząca działalność gospodarczą jest jednocześnie zatrudniona na podstawie umowy o pracę mamy do czynienia ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń, do którego zastosowanie mają art. 9 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121) – dalej u.s.u.s. Pracownik prowadzący jednocześnie swoją własną działalność gospodarczą obowiązkowo podlega ubezpieczeniom z tytułu stosunku pracy. Dla rozstrzygnięcia czy ubezpieczenia emerytalne i rentowe z działalności gospodarczej są obowiązkowe czy też nie, decydująca jest kwota podstawy wymiaru składek z tytułu stosunku pracy w danym miesiącu.

Jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ze stosunku pracy w przeliczeniu na okres miesiąca jest równa co najmniej kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę wówczas z prowadzonej działalności nie musi odprowadzać za siebie składek na ubezpieczenia społeczne. Jako prowadzący działalność obowiązkowo podlega jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu – tak stanowi art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z.

Zatem w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń pracowniczego z prowadzeniem działalności gospodarczej decydująca jest podstawa wymiaru składek deklarowana przez zakład pracy, w którym prowadzący jest zatrudniony na umowę o pracę. Pracodawca jest bowiem zobowiązany do comiesięcznego składania raportów imiennych za zatrudnionych pracowników, w których wykazuje podstawę do naliczenia składek – art. 41 u.s.u.s.

Niepłacenie składek przez pracodawcę nie jest równoznaczne nie składaniu przez niego do ZUS raportów miesięcznych za zatrudnione osoby, a to właśnie w nich są wykazywane należności z tytułu składek od konkretnych podstaw wymiaru. Opóźnienie w płaceniu przez pracodawcę składek do ZUS nie przesądza o podleganiu przez pracownika ubezpieczeniom z działalności.

Do powyższego można też odnieść stanowisko zawarte w interpretacjach dotyczących zbiegu do ubezpieczeń umowy o pracę i prowadzenia działalności dokonywanych przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (pisma z dnia 15 grudnia 2002 r.,  U.520-197/02, z dnia 12 marca 2003 r., U.520-39/03),  ZUS (decyzja ZUS Oddział w Lublinie z kwietnia 2014 r. nr 473/2014, DI/200000/43/473/2014) oraz wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego 2013 r.,  I UK 484/12; iż przy rozpatrywaniu zbiegu do ubezpieczeń tytułu pracowniczego z prowadzeniem działalności gospodarczej pojęcie "podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe" należy odnosić do kwoty miesięcznego wynagrodzenia za pracę określonego w umowie zawartej pomiędzy pracownikiem a pracodawcą.

Zatem nie odprowadzenie w terminie składek do ZUS przez pracodawcę od wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi, prowadzącemu jednocześnie swoją działalność gospodarczą nie decyduje o tym czy pracownik ten podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych z działalności. Jeżeli pracownik otrzymuje wynagrodzenie przewyższające kwotę minimalnej płacy, wówczas nie musi zgłaszać się do pełnych składek z tytułu prowadzonej działalności.

Joanna Królikowska,
autorka współpracuje z publikacją Vademecum Głównego Księgowego

Odpowiedzi udzielono 22.05.2015 r.