W wyniku styczniowej nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług urzędy skarbowe uzyskały mocniejsze niż dotychczas wytyczne w zakresie procedur rejestracyjnych podatników VAT, jak również wykreślania podmiotów z rejestru podatników VAT. Zwiększone możliwości spowodowały intensyfikację działań organów podatkowych w tym obszarze. Od 1 stycznia do 31 maja 2017 roku z rejestru podatników VAT wykreślono 55 559 podmiotów. Od tego czasu VAT-owski rejestr poddany został szczególnej kontroli przez Resort Finansów, który tłumaczy to jako element walki z nadużyciami podatkowymi.
Urzędy robią to szybko i często niezauważalnie dla podatników. Niejednokrotnie dochodzi do sytuacji, kiedy podatnik nieświadomy wykreślenia dowiaduje się o tym fakcie od kontrahenta, który chcąc dokonać odliczenia podatku naliczonego, sprawdził swojego dostawcę, czy ten jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT, aby potwierdzić prawo do odliczenia VAT.
Jak przedsiębiorcy mogą sprawdzić status podmiotu wystawiającego fakturę, aby nie mieć problemów przy odliczeniach?
Ministerstwo Finansów w 2015 r. uruchomiło na Portalu Podatkowym usługę sprawdzenia statusu VAT dla podmiotów, które chcą sprawdzić, czy ich kontrahenci są czynnymi podatnikami VAT. (Link do strony):
Wpisanie w stosowne pole nr-u NIP, pozwoli sprawdzić status podatnika VAT. Pytający otrzyma 1 z 3 następujących komunikatów:
- Podmiot o podanym identyfikatorze podatkowym NIP nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT
- Podmiot o podanym identyfikatorze podatkowym NIP jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny
- Podmiot o podanym identyfikatorze podatkowym NIP jest zarejestrowany jako podatnik VAT zwolniony
Usługa daje możliwość wydruku komunikatu wskazującego status podmiotu w VAT.
Co zrobić, jeśli okaże się, że kontrahent, od którego otrzymaliśmy fakturę z wykazanym podatkiem VAT – dotąd będący czynnym „VAT-owcem”– nie jest już zarejestrowany jako podatnik VAT?
Organy podatkowe nie mają obowiązku zawiadamiania podatnika o wykreśleniu go z rejestru podatników VAT, przez co mogą powstawać sytuacje, kiedy to nieświadomy utraty statusu czynnego „VAT-owca” podatnik nadal wystawia faktury VAT swoim kontrahentom, powodując tym samym wzrost ryzyka rozliczeń podatku VAT. W praktyce podatek odliczony z tytułu faktury wystawionej przez „nie VAT-owca” jest często kwestionowany przez urzędników, ale nie zawsze słusznie.
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby odliczyć podatek naliczony z faktury wystawionej przez wykreślonego z rejestru podatników VAT kontrahenta, o ile kontrahent ten faktycznie istnieje, a faktura odzwierciedla przebieg rzeczywistych zdarzeń gospodarczych. Faktury od istniejącego kontrahenta, nawet jeśli został wykreślony z rejestru VAT po wykonaniu usługi czy dostawie towarów, dają prawo do odliczenia. Ważne, żeby nie naruszyć zasady neutralności VAT. Zwróćmy uwagę na wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 22.12.2010 r. w sprawie C-438/09. Trybunał potwierdził w nim, iż sam fakt braku rejestracji kontrahenta dla potrzeb VAT, w sytuacji, gdy nie ma wątpliwości co do faktycznego wykonania usługi lub dostawy towaru, nie może stanowić podstawy do ograniczenia prawa do odliczenia VAT naliczonego. Brak rejestracji jednego podatnika nie może podważać przysługującego drugiemu podatnikowi prawa do odliczenia.
Poza tym trudno wymagać sprawdzania każdej faktury co miesiąc pod kątem ewentualności wykreślenia kontrahenta z rejestru VAT. Zwłaszcza, że wykreślenie – biorąc pod uwagę aktualnie obowiązujące przepisy – może nastąpić zupełnie nieoczekiwanie.
Beata Złotek
Inventage
