Czy nieodpłatne świadczenie usług na rzecz stowarzyszenia stanowi dla niego przychód?

Wartości tych usług podatniczka nie może odliczyć od dochodu jako darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego. Stowarzyszenie uzyskuje natomiast przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń - odpowiada ekspert Vademecum Głównego Księgowego

Pytanie

Prowadzę biuro rachunkowe. W kwietniu ubiegłego roku zawarłam porozumienie ze stowarzyszeniem, iż w związku z trudną sytuacją finansową stowarzyszenia będę do odwołania świadczyć usługi księgowe nieodpłatnie.
Czy mogę w rozliczeniu rocznym ująć darowiznę w wysokości kwoty netto świadczonej usługi i taka sama kwotę w księgach rachunkowych stowarzyszenia, czy powinnam wartość te usługi wycenić "po kosztach"?

Odpowiedź

Nieodpłatne świadczenie usług nie może być uznane za przedmiot darowizny. Oznacza to, że wartości tych usług podatniczka nie może odliczyć od dochodu jako darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego. Stowarzyszenie uzyskuje natomiast przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń

Uzasadnienie

Z art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f. wynika, że podatnik może odliczyć od swojego dochodu m.in. darowiznę przekazaną organizacjom pożytku publicznego przekazaną na określone cele, w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6 proc. dochodu. Cele, na jakie może być przekazana taka darowizna wynikają z art. 4 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.).

Z pytania wynika, że na mocy porozumienia ze stowarzyszeniem, podatniczka zobowiązała się świadczyć na jego rzecz usługi księgowe bez wynagrodzenia. Mamy tu zatem do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem. Wątpliwości, jakie się tu nasuwają dotyczą jednak tego, czy w takim przypadku świadczenia te można uznać za przedmiot darowizny.

Z treści art. 888 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) wynika, że przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Użyte tu określenie "świadczenia" może nasuwać wniosek, iż przedmiotem darowizny może być określone działanie podatnika, w tym świadczenie określonych czynności. Aby jednak można mówić o darowiźnie, musi dojść do uszczuplenia majątku darczyńcy - darowizna musi nastąpić kosztem jego majątku. W przypadku świadczenia usług warunek ten nie jest jednak spełniony - nie dochodzi do uszczuplenia majątku. Uszczuplenie majątku ma miejsce wtedy, gdy dochodzi do darowizny rzeczy lub prawa majątkowego - ale nie usług. Usługa nie może być zatem przedmiotem darowizny (patrz: wyrok WSA w Gdańsku z 24 października 2012 r., I SA/Gd 595/12).

W sytuacji opisanej w pytaniu mamy zatem do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem ze strony podatniczki, które skutkuje po stronie stowarzyszenia powstaniem przychodu podatkowego, w oparciu o art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.). Przychód należy określić według cen, jakie stosowane są z tytułu świadczenia tych usług (art. 12 ust. 6 pkt 1 u.p.d.o.p.).

Podatniczka może jednak zafakturować stowarzyszenie za swoje usługi a następnie dokonać darowizny kwoty pieniężnej na pokrycie swojej należności i dokonać potrącenia. W takim przypadku co prawda będzie musiała naliczyć podatek, ale jednocześnie będzie mogła dokonać odliczenia.

Pytanie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego