Czy koszt zawiązania spółki z o.o. przez notariusza, który następnie wystawił fakturę na powstającą spółkę, jest kosztem uzyskania przychodu tej spółki - jeżeli nie to, jak zaksięgować taką fakturę?
Moim zdaniem wydatek poniesiony przez Państwa na sporządzenie aktu notarialnego dotyczącego zawiązania spółki z o.o. stanowi koszt uzyskania przychodów dla spółki. Jednakże w kwestii tej istnieją znaczne rozbieżności interpretacyjne.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. Warunkiem uznania wydatku za koszt uzyskania przychodu jest istnienie pomiędzy nim a osiągnięciem przychodu związku przyczynowo – skutkowego, czyli wykazanie, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu bądź zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu.
Wydatkiem, dzięki któremu spółka może osiągać w przyszłości przychody jest m.in. koszt sporządzenia aktu notarialnego zawiązania spółki z o.o., który stanowi istotny element dalszej działalności spółki i podstawę jej zaistnienia/funkcjonowania (art. 161 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych, Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.). Z powyższym stanowiskiem zgadza się m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 21 września 2009 r., IBPBI/2/423-723/09/AP: "do wydatków tych (przypis autora: kosztów podatkowych pośrednich) można zaliczyć koszty sporządzenia aktu notarialnego zawiązania spółki z dnia 3 marca 2009 r. Nie mogą natomiast stanowić kosztu uzyskania przychodu wydatki poniesione na sporządzenie statutu Spółki, które miało miejsce 8 stycznia 2009 r. Jak wcześniej wykazano sporządzenie statutu nie jest równoznaczne z zawiązaniem spółki akcyjnej a zatem powstaniem spółki akcyjnej w organizacji. Do tych zdarzeń gospodarczych nie ma zastosowania ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, stosownie do powołanego wcześniej art. 1 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Reasumując należy stwierdzić, że stanowisko Spółki w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na sporządzenie aktu notarialnego:
- z dnia 08 stycznia 2009 r., w którym podpisano statut Spółki – jest nieprawidłowe,
- z dnia 03 marca 2009 r., którym związano spółkę akcyjną w organizacji – jest prawidłowe."
Niestety zupełnie przeciwne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 24 lutego 2009 r., ILPB3/423-800/08-5/KS. Zdaniem Dyrektora "(...) należy oddzielić koszty ponoszone przez Spółkę od kosztów ponoszonych przez Jej wspólników w związku z zawiązaniem umowy Spółki. O ile wszelkie wydatki rejestracyjne i związane z uruchomieniem Spółki ponoszone po Jej powstaniu obciążają Spółkę, o tyle koszty związane z przygotowaniem umowy powinni ponosić wspólnicy. Wspólnicy zawierający umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością działają bowiem w swoim imieniu, a nie przyszłej spółki – która powstaje dopiero w wyniku podpisania umowy – jako spółka w organizacji.
Na marginesie należy dodać, iż koszty zawarcia umowy Spółki, obciążają jej założycieli, u których stanowić będą koszt uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia przez nich udziałów, tzw. udziałów założycielskich zależnie od zaliczenia założyciela do danej kategorii podatników (w przypadku osób prawnych zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.p.).
Wobec powyższego, stwierdza się, że wydatki związane z zawarciem umowy Spółki, tj. koszty aktu notarialnego i jego wypisów, podatek od czynności cywilnoprawnych od tej umowy oraz poświadczenie podpisu dotyczą czynności sprzed okresu jej istnienia. Tym samym wydatków tych Spółka nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, bowiem stanowią one koszty Jej wspólników.
Natomiast wydatki powstałe od momentu zawiązania Spółki, tj. opłata za wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz opłata za pełnomocnictwo przed Sądem, stanowią – w myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych koszty uzyskania przychodów Spółki".
Mając na uwadze powyższe, kwestia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów poniesionego przez Państwa wydatku pozostaje w gestii Państwa wyboru.
Moim zdaniem wydatek poniesiony przez Państwa na sporządzenie aktu notarialnego dotyczącego zawiązania spółki z o.o. stanowi koszt uzyskania przychodów dla spółki. Jednakże w kwestii tej istnieją znaczne rozbieżności interpretacyjne.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p. Warunkiem uznania wydatku za koszt uzyskania przychodu jest istnienie pomiędzy nim a osiągnięciem przychodu związku przyczynowo – skutkowego, czyli wykazanie, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu bądź zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu.
Wydatkiem, dzięki któremu spółka może osiągać w przyszłości przychody jest m.in. koszt sporządzenia aktu notarialnego zawiązania spółki z o.o., który stanowi istotny element dalszej działalności spółki i podstawę jej zaistnienia/funkcjonowania (art. 161 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych, Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.). Z powyższym stanowiskiem zgadza się m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 21 września 2009 r., IBPBI/2/423-723/09/AP: "do wydatków tych (przypis autora: kosztów podatkowych pośrednich) można zaliczyć koszty sporządzenia aktu notarialnego zawiązania spółki z dnia 3 marca 2009 r. Nie mogą natomiast stanowić kosztu uzyskania przychodu wydatki poniesione na sporządzenie statutu Spółki, które miało miejsce 8 stycznia 2009 r. Jak wcześniej wykazano sporządzenie statutu nie jest równoznaczne z zawiązaniem spółki akcyjnej a zatem powstaniem spółki akcyjnej w organizacji. Do tych zdarzeń gospodarczych nie ma zastosowania ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, stosownie do powołanego wcześniej art. 1 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Reasumując należy stwierdzić, że stanowisko Spółki w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na sporządzenie aktu notarialnego:
- z dnia 08 stycznia 2009 r., w którym podpisano statut Spółki – jest nieprawidłowe,
- z dnia 03 marca 2009 r., którym związano spółkę akcyjną w organizacji – jest prawidłowe."
Niestety zupełnie przeciwne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 24 lutego 2009 r., ILPB3/423-800/08-5/KS. Zdaniem Dyrektora "(...) należy oddzielić koszty ponoszone przez Spółkę od kosztów ponoszonych przez Jej wspólników w związku z zawiązaniem umowy Spółki. O ile wszelkie wydatki rejestracyjne i związane z uruchomieniem Spółki ponoszone po Jej powstaniu obciążają Spółkę, o tyle koszty związane z przygotowaniem umowy powinni ponosić wspólnicy. Wspólnicy zawierający umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością działają bowiem w swoim imieniu, a nie przyszłej spółki – która powstaje dopiero w wyniku podpisania umowy – jako spółka w organizacji.
Na marginesie należy dodać, iż koszty zawarcia umowy Spółki, obciążają jej założycieli, u których stanowić będą koszt uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia przez nich udziałów, tzw. udziałów założycielskich zależnie od zaliczenia założyciela do danej kategorii podatników (w przypadku osób prawnych zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.p.).
Wobec powyższego, stwierdza się, że wydatki związane z zawarciem umowy Spółki, tj. koszty aktu notarialnego i jego wypisów, podatek od czynności cywilnoprawnych od tej umowy oraz poświadczenie podpisu dotyczą czynności sprzed okresu jej istnienia. Tym samym wydatków tych Spółka nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, bowiem stanowią one koszty Jej wspólników.
Natomiast wydatki powstałe od momentu zawiązania Spółki, tj. opłata za wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz opłata za pełnomocnictwo przed Sądem, stanowią – w myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych koszty uzyskania przychodów Spółki".
Mając na uwadze powyższe, kwestia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów poniesionego przez Państwa wydatku pozostaje w gestii Państwa wyboru.