Odpowiedź:

Przedmiotowy kontener nie jest on w ogóle przedmiotem podatku od nieruchomości.
Nie powstaje zatem w ogóle problem ustalenia podatnika podatku od nieruchomości względem tego kontenera.
Niemniej jednak organy podatkowe uważają, że tego rodzaju obiekt powinien podlegać podatkowi jako "tymczasowy obiekt budowlany".
 
Uzasadnienie:
 
Przede wszystkim mam wątpliwości, czy przedmiotowy kontener jest w ogóle przedmiotem podatku od nieruchomości. Owszem - zapewne chodzi o tzw. kontener mieszkalny, lecz mimo to nie uważam, aby był on przedmiotem podatku od nieruchomości.
Regulacje prawne dotyczące tego podatku są zawarte w przepisach ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych - dalej u.p.o.l.
Przepis art. 2 ust. 1 u.p.o.l. precyzuje, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:
1) grunty;
2) budynki lub ich części;
3) budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Z art. 1a ust. 1 pkt 1 i 2 u.p.o.l. wynika zaś, że
1) budynek to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;
2) budowla to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.
Przedmiotowy kontener nie może być uznany za budynek. Nie jest on trwale związany z gruntem.
Nie jest on także budowlą. Przepisy u.p.o.l. definiują budowlę jako obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego. Z art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane - dalej pr. bud., wynika, że pod pojęciem budowli należy rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowychi innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
Kontener nie jest budowlą w powyższym rozumieniu. Nie jest on wynikiem "procesu budowlanego". W związku z tym uważam, że nie jest on przedmiotem podatku od nieruchomości.
Nie powstaje zatem problem ustalenia podatnika podatku od nieruchomości względem tego kontenera.
Do tej pory stanowisko orzecznictwa sądowego było raczej niekorzystne dla podatników (profiskalne). Przykładowo w wyroku z dnia 25 listopada 2011 r., I SA/Lu 388/11, WSA w Lublinie wskazał m.in.: "kontenery, będące tymczasowymi obiektami budowlanymi, podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości jako budowle (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 listopada 2008 r., II FSK 1083/07, (...) przez sam fakt posadowienia kontenera technicznego na fundamencie staje się on tym samym budynkiem. Kontener przymocowany do fundamentu jest bowiem związany tylko z nim, natomiast nie jest na trwałe związany z gruntem. Okoliczność ta wyklucza uznanie go za budynek". Z kolei w wyroku z dnia 23 maja 2013 r., I SA/Sz 814/12, WSA w Szczecinie uznał, że kontener BTS zlokalizowany na dachu innego budynku podlega odrębnemu opodatkowaniu jako budowla (aczkolwiek w uzasadnieniu nie odniesiono się do podnoszonych w skardze argumentów, że kontener stanowił część składową budynku).
Nie tak dawno na temat traktowania – jako przedmiotów podatku od nieruchomości – tymczasowych obiektów budowlanych wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w poszerzonym składzie.
W uchwale z dnia 3 lutego 2014 r., II FPS 11/13 Naczelny Sąd Administracyjny zajął się wywołującą wiele kontrowersji problematyką opodatkowania tzw. tymczasowych obiektów budowlanych. W następstwie rozpoznania pytania prawnego podjął uchwałę następującą: "Tymczasowy obiekt budowlany, o którym mowa w art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409) może być budowlą w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613, z późn. zm.), jeżeli jest budowlą wprost wymienioną w art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego lub w innych przepisach tej ustawy oraz załączniku do niej, stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami w rozumieniu art. 3 pkt 1 lit. b Prawa budowlanego. Spełniający wskazane kryteria tymczasowy obiekt budowlany, o ile jest związany z prowadzeniem działalności gospodarczej, podlega opodatkowaniu na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych".
W moim przekonaniu uchwała powyższa niewiele jednak wyjaśnia.
W czym tkwi problem.
Otóż w definicji zawartej w art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego nie wymienia się – jako budowli tymczasowych obiektów budowlanych. Stanowi się tam bowiem, że budowlą jest każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
Z drugiej strony – definicja tymczasowego obiektu budowlanego znajduje się w art. 3 pkt 5 Prawa budowlanego. Zgodnie z powyższą definicją tymczasowe obiekty budowlane to obiekty przeznaczone do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziane do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekty budowlane niepołączone trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe.
W powyższej uchwale stwierdza się, że budowlą (stanowiącą przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości) jest taki tymczasowy obiekt budowlany, który jest wymieniony wprost w art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego. Baraki (kontenery) nie są wymienione wprost w art. 3 pkt 3 prawa budowlanego.
Dalej jednak w uchwale sąd wywodzi, że budowlami są także obiekty wprost wymienione – chyba jako "budowle" (o to chodziło sądowi) – w innych przepisach prawa budowlanego. Obiekty kontenerowe są więc wymienione jako tymczasowe obiekty budowlane, ale w żadnych przepisach prawa budowlanego (ani w załącznikach do tej ustawy) nie są wymienione jako budowle.
W tym kontekście trzeba zwrócić uwagę na fragment uzasadnienia uchwały: "nie sposób zaakceptować sytuacji, gdy jako przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości byłyby traktowane budowle w rozumieniu art. 3 pkt 3 P.b. nienależące do kategorii obiektów, które expressis verbis wymieniono w tym przepisie lub w pozostałych przepisach tej ustawy oraz załączniku do niej. Oznacza to, że nie każdy obiekt budowlany kwalifikowany do budowli w rozumieniu Prawa budowlanego może zostać uznany za budowlę w ujęciu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a w konsekwencji nie każdy obiekt budowlany zaliczony do budowli w rozumieniu Prawa budowlanego może podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. W tym względzie uproszczenia, czy też wnioskowania z analogii należy uznać za nieuprawnione".
Na podstawie powyższego – w moim przekonaniu można twierdzić, że z uchwały wynika, że obiekty kontenerowe nie są budowlami w rozumieniu przepisów dotyczących podatku od nieruchomości a zatem temu podatkowi nie podlegają.
Wskazać należy, że przedmiotowa uchwała z lutego 2014 r. została przez Prezydenta Miasta Poznania (organ podatkowy udzielający interpretacji indywidualnej) zrozumiana w ten sposób, że uznał on kontenery za budowle podlegające podatkowi od nieruchomości. W interpretacji z dnia 27 października 2014 r. wskazał on, że przenośne pawilony kontenerowe traktować należy jak tymczasowe obiekty budowlane, czyli jako szczególną odmianę obiektów budowlanych, wyróżnioną ze względu na dwa zespoły cech: cechę czasowości użytkowania albo cechę niepołączenia trwałego z gruntem. W sytuacji gdy tego rodzaju kontenery związane są z prowadzeniem działalności gospodarczej, podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości na zasadach ustalonych dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
 
Adam Bartosiewicz, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego

Odpowiedzi udzielono 20.06.2015 r.